Rehabilitacja społeczna

Rozdział publikacji: Osoby niepełnosprawne - od rehabilitacji do pracy

Rehabilitacja społeczna ma na celu umożliwienie osobom niepełnosprawnym uczestniczenia w życiu społecznym, a realizowana jest przede wszystkim przez wyrabianie zaradności osobistej pobudzanie aktywności społecznej osoby niepełnosprawnej, a także wyrabianie umiejętności samodzielnego wypełniania ról społecznych. Do podstawowych form aktywności wspomagającej proces rehabilitacji społecznej, ale także zawodowej, zalicza się uczestnictwo w: turnusach rehabilitacyjnych i w warsztatach terapii zajęciowej.

TURNUS REHABILITACYJNY

Podstawa prawna: art. 10c-10f Ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz.U. nr 123, poz. 776 ze zm.)
Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 22 maja 2003 r. w sprawie turnusów rehabilitacyjnych (Dz. U. nr 100, poz. 926)

Uczestnictwo w turnusie rehabilitacyjnym jest podobną formą do pobytu w sanatorium, jednak nie jest świadczeniem zdrowotnym; w założeniu ma wspomagać rehabilitację zawodową i społeczną osób niepełnosprawnych; polega na zorganizowanej aktywnej rehabilitacji połączonej z elementami wypoczynku. Jego program powinien zawierać elementy rehabilitacji odpowiedniej do rodzaju schorzeń oraz obejmować zajęcia kulturalno-oświatowe, sportowo-rekreacyjne oraz inne wynikające ze specjalistycznego rodzaju turnusu, z uwzględnieniem zajęć indywidualnych grupowych. Turnusy dofinansowywane są przez powiatowe (miejskie) centra pomocy rodzinie (PCPR) ze środków PFRON.

Warunkiem uczestnictwa w turnusie jest posiadanie orzeczenia o niepełnosprawności lub orzeczenia równorzędnego.

1.Ubiegający się o dofinansowanie składa osobiście lub za pośrednictwem opiekuna albo organizatora turnusów wniosek o dofinansowanie we właściwym dla miejsca zamieszkania Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie. Druk wniosku można otrzymać w PCPR. Do wniosku należy dołączyć:
a) kopię orzeczenia o niepełnosprawności lub orzeczenia równorzędnego,
b) wniosek lekarza, pod którego opieką znajduje się osoba, o skierowanie na turnus.
Można ubiegać się o dofinansowanie uczestnictwa w turnusie także opiekuna, ale pod warunkiem, że wniosek lekarza zawiera wyraźne zalecenie uczestnictwa opiekuna.

2. PCPR rozpatruje wnioski w ciągu 30 dni od daty ich złożenia i w terminie 7 dni od dnia rozpatrzenia wniosku powiadamia wnioskodawcę na piśmie o sposobie jego rozpatrzenia.

3. Warunkiem dofinansowania jest przede wszystkim spełnianie kryterium dochodowego, tzn. przeciętny miesięczny dochód netto rodziny za poprzedni rok, podzielony przez liczbę osób w gospodarstwie domowym, nie może przekraczać kwoty 50% przeciętnego wynagrodzenia na osobę (65% w przypadku osoby samotnej). W razie przekroczenia kwot dochodu dofinansowanie pomniejsza się o kwotę, o którą dochód ten został przekroczony. W przypadku uzasadnionym trudną sytuacją materialną lub losową osoby niepełnosprawnej, dofinansowanie uczestnictwa tej osoby lub jej opiekuna może zostać przyznane bez pomniejszania kwoty dofinansowania, pomimo przekroczenia kwot dochodu.

4. Wysokość dofinansowania wynosi:
a) 27% przeciętnego wynagrodzenia - dla osoby niepełnosprawnej ze znacznym stopniem niepełnosprawności, osoby niepełnosprawnej w wieku do 16 roku życia oraz osoby niepełnosprawnej w wieku 16-24 lat uczącej się i niepracującej, bez względu na stopień niepełnosprawności;
b) 25% przeciętnego wynagrodzenia - dla osoby niepełnosprawnej z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności;
c) 23% przeciętnego wynagrodzenia - dla osoby niepełnosprawnej z lekkim stopniem niepełnosprawności;
d) 18% przeciętnego wynagrodzenia - dla opiekuna osoby niepełnosprawnej;
e) 18% przeciętnego wynagrodzenia - dla osoby niepełnosprawnej zatrudnionej w zakładzie pracy chronionej, niezależnie od posiadanego stopnia niepełnosprawności.

Aktualnie przeciętne wynagrodzenie wynosi 2308 zł.

5. W przypadku uzasadnionym szczególnie trudną sytuacją życiową osoby niepełnosprawnej, dofinansowanie dla tej osoby lub dofinansowanie uczestnictwa jej opiekuna może zostać podwyższone do wysokości 35% przeciętnego wynagrodzenia. Podwyższenie dofinansowania uczestnictwa opiekuna może nastąpić, jeżeli opiekun pozostaje we wspólnym gospodarstwie domowym z osobą niepełnosprawną lub osoba ta ponosi koszty uczestnictwa opiekuna w turnusie.

6. W sytuacji znacznego niedoboru środków PFRON w danym roku w stosunku do istniejących potrzeb w zakresie dofinansowania uczestnictwa w turnusach, można obniżyć wysokość tego dofinansowania, nie więcej jednak niż o 20% kwot, o których mowa powyżej.

7. Osoba niepełnosprawna, w terminie 30 dni od otrzymania powiadomienia o przyznaniu dofinansowania, nie później jednak niż na 21 dni przed dniem rozpoczęcia turnusu, informuje PCPR o turnusie, w którym będzie uczestniczyła.

Szerzej: Mariusz Świerczyński: „Niepełnosprawni - sanatoria i turnusy rehabilitacyjne”. Warszawa 2005. Wyd. Klon/Jawor

WARSZTATY TERAPII ZAJĘCIOWEJ

Warsztat terapii zajęciowej (wtz) to placówka stwarzającą osobom niepełnosprawnym niezdolnym do podjęcia pracy możliwość rehabilitacji społecznej i zawodowej w zakresie pozyskania lub przywracania umiejętności niezbędnych do podjęcia zatrudnienia. Wtz-y mogą być organizowane przez fundacje, stowarzyszenia, a także inne podmioty. Ich tworzenie działalność finansuje PFRON; przewidziany jest w tym również udział powiatu.

Uczestnictwo w wtz to codzienny pobyt uczestników w grupie, pod kierunkiem instruktorów i innych specjalistów, połączony z zajęciami z zastosowaniem technik terapii zajęciowej, najczęściej w ramach tzw. pracowni, np. ceramicznej, komputerowej, plastycznej, fotograficznej itp., zmierzających do rozwijania:

1. umiejętności wykonywania czynności życia codziennego oraz zaradności osobistej,
2. psychofizycznych sprawności oraz podstawowych i specjalistycznych umiejętności zawodowych, umożliwiających uczestnictwo w szkoleniu zawodowym albo podjęcie pracy.

Każdy z uczestników objęty jest indywidualnym programem rehabilitacji dostosowanym do jego potrzeb i możliwości. Nie rzadziej, niż co 3 lata ocenia się uczestnictwo każdego w wtz i jego postępy w rehabilitacji. W zależności od tego może być wskazane:

1. podjęcie zatrudnienia w warunkach pracy chronionej lub na przystosowanym stanowisku pracy,
2. skierowanie do ośrodka wsparcia ze względu na brak postępów w rehabilitacji i złe rokowania, co do podjęcia zatrudnienia,
3. przedłużenie uczestnictwa w terapii ze względu na:
   a) pozytywne rokowania, co do przyszłych postępów w rehabilitacji, umożliwiających podjęcie zatrudnienia i kontynuowanie rehabilitacji zawodowej w warunkach pracy chronionej lub na rynku pracy,
   b) okresowy brak możliwości podjęcia zatrudnienia lub skierowania osoby niepełnosprawnej do ośrodka wsparcia.

Spis treści:

Wstęp
I Zdrowie
II Orzekanie o niepełnosprawności
III Zapewnienie środków utrzymania
IV Rehabilitacja społeczna
V Zatrudnienie

Autor: Mariusz Świerczyński
Źródło: Osoby niepełnosprawne - od rehabilitacji do pracy
Stan prawny na dzień 1 listopada 2005 r.