Koalicja poznała przyszłość PFRON

Nie będzie likwidacji PFRON, a jedynie decentralizacja działań Funduszu, czyli przekazanie większości zadań samorządom. A i to nie wcześniej niż 1 stycznia 2010 r., a ewentualne zmiany poprzedzą na pewno szerokie konsultacje.

Dzięki zaangażowaniu grupy inicjatywnej działającej na rzecz stworzenia koalicji – reprezentacji środowiska osób z niepełnosprawnością udało się rozwiać krążące od jakiegoś czasu pogłoski o niepewnej sytuacji PFRON. Członkowie grupy, liderzy ok. 20 małych i dużych organizacji pozarządowych z całej Polski, poprosili o spotkanie Pełnomocnika Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych Jarosława Dudę oraz Prezesa Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych dr. Wojciecha Skibę, którzy zaprzeczyli plotkom. Rozwianie krążących pogłosek to pierwszy sukces tworzącej się koalicji.

- PFRON jest instytucją dosyć scentralizowaną – mówił 1 sierpnia na spotkaniu z liderami organizacji pozarządowych minister Jarosław Duda. – Ideą tego rządu jest zaś przekazanie do samorządu jak najwięcej zadań wraz ze środkami i pracownikami.

W Funduszu zatrudnionych jest obecnie niemal 1100 osób. Koncepcja zmian polega na przeniesieniu dużej części zadań do urzędów marszałkowskich, wraz ze środkami i kadrami oddziałów PFRON. Nie będzie więc masowych zwolnień. Według oceny ministra Dudy samorządy mogą tak samo sprawnie i skutecznie wywiązywać się z zadań na rzecz osób z niepełnosprawnością. Zgodził się, że część z nich należy do tego przygotować – przeprowadzona zostanie m.in. kampania społeczna. Minister rozwiał od razu obawy – pieniądze przeznaczone na potrzeby osób z niepełnosprawnością będą „znaczone”, czyli samorządy nie będą mogły przeznaczać tych środków na inne cele.

Na zdjęciu: Spotkanie koalicji, fot: Tomasz Przybyszewski

Według przedstawionej koncepcji zmian, PFRON ograniczyć by się miał do czterech zadań na poziomie centralnym: poboru składek od przedsiębiorców, którzy nie zatrudniają przewidzianej prawem liczby osób z niepełnosprawnością, obsługi Systemu Obsługi Dofinansowań, realizacji tzw. „dużych programów” rozwiązujących problemy w skali całego kraju oraz, ewentualnie, kontroli.

- Jestem przekonany, że to jest dobry kierunek i będę go bronił – mówił minister Duda. – Inaczej nigdy nie zbudujemy Polski obywatelskiej. Będziemy ciągle państwem centralnym, zarządzanym z Warszawy. Wydaje mi się, że budowanie społeczeństwa obywatelskiego polega m.in. na decentralizacji środków i zadań na poziom samorządów. Wybieracie tych ludzi, wiecie, kto tymi środkami zarządza, jakie są priorytety, jak się dogadać z własnymi radnymi, jak się na poziomie lokalnym skupić na rozwiązywaniu lokalnych problemów. Natomiast duże sprawy być może powinny być w dalszym ciągu na poziomie centralnym. Jestem zwolennikiem decentralizacji. Ale nie chciałbym, żeby było poczucie, że oddajemy zadania i chcemy mieć spokojną głowę, żeby się tym nie zajmować. Wręcz przeciwnie.

Minister Duda zadeklarował, że temat planowanych zmian jest wciąż otwarty na dyskusje i konsultacje. Dodał, że chciałby, żeby decentralizacja weszła w życie w pakiecie wraz z ustawą o wyrównywaniu szans osób z niepełnosprawnością oraz nowelą ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych. Termin 1 stycznia 2010 r. jest realny, acz nie ostateczny. Zmiany, w tym reorganizacja oddziałów PFRON, na pewno jednak nie dokonają się wcześniej. Powiało optymizmem – nic nie stanie się nagle, jest co najmniej półtora roku na przygotowania.

Na zdjęciu: Spotkanie koalicji, fot: Tomasz Przybyszewski

Konieczność zmian podkreślał też Prezes PFRON dr Wojciech Skiba.
- Możemy powiedzieć, że, jasne, najbardziej efektywne jest tylko realizowanie wszystkiego z poziomu centrali – mówił. – Tylko jak zapytamy niepełnosprawnego mieszkańca np. wsi w powiecie bieszczadzkim, czy on słyszał w ogóle o jakichś środkach PFRON, to się okazuje, że tam nikt o Funduszu nie słyszał. Bo dostępność pieniędzy dla tych ludzi na obszarach peryferyjnych jest żadna. Więc decentralizacja ma mieć też taką efektywność społeczną. Ma umożliwić takim osobom, by się o tych pieniądzach dowiedziały i żeby z nich w oparciu o nie mogły efektywnie poddać się rehabilitacji.

Obawy środowiska
Zebrani w sali konferencyjnej Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej przedstawiciele środowiska mieli jednak pewne obawy w perspektywie wprowadzania nowych zasad funkcjonowania PFRON. Przede wszystkim dotyczyły one niekonsultowania z organizacjami pozarządowymi projektów aktów prawnych. Ks. Stanisław Jurczuk, prezes Katolickiego Stowarzyszenia Niepełnosprawnych Archidiecezji Warszawskiej zauważył, że środowisko jest wprawdzie za przekazywaniem zadań do samorządów, ale każde działanie powinno być uprzednio szeroko konsultowane.

- Przeszliśmy różne zmiany i wiemy, że przy transformacjach pewne rzeczy się traciło i były problemy – mówił ks. Jurczuk. – Chodzi nam o to, że my się boimy. A takim przykładem jest rozporządzenie, które obowiązuje od 1 lipca, dotyczące przekazywania organizacjom pozarządowym zadań rehabilitacji zawodowej i społecznej, które jak widzimy jest niedoskonałe. To taki przyczynek do pewnego głosu, że chcemy wiedzieć wcześniej.

Minister Duda poinformował, że wadliwe rozporządzenie jest już naprawiane, ale pozostaje pytanie, z kim i w jaki sposób konsultować tego typu akty prawne. Brak konsultacji, a co za tym idzie niedobór informacji o planowanych zmianach, jest więc wynikiem braku koalicji środowiska i wyłonionej z niej reprezentacji. Magdalena Bojarska, prezes Fundacji Pomocy Młodzieży i Dzieciom Niepełnosprawnym „Hej, Koniku” zaznaczyła jednak: - My jesteśmy taką grupą inicjatywną, która się przymierza do stworzenia koalicji organizacji. I ponieważ występujemy w tej chwili akurat w takiej grupie, to możemy mówić w imieniu tej grupy. W jakim kierunku to pójdzie, jeszcze nie jesteśmy w stanie powiedzieć, na pewno do tej koalicji, bo niewątpliwie ona powstanie, przystąpi bardzo wiele organizacji. Także jesteśmy na pewno jakimś głosem reprezentatywnym dla środowiska.

Minister Jarosław Duda skomentował:
- Jeśli będziecie państwo, w co wierzę, w jakimś momencie dużą koalicją, skupiającą wiele organizacji, to wówczas będziecie partnerem do tego, żeby ustalać strategię i filozofię działania. Na to liczę – zaznaczył.

Na zdjęciu: Spotkanie koalicji, fot: Tomasz Przybyszewski

Przedstawiciele obecnych na spotkaniu organizacji zrozumieli, że w jedności siła i że tylko działając wspólnie można cokolwiek zyskać w kontaktach ze stroną rządową. Kilkunastoletni brak koalicji działał na niekorzyść całego środowiska. Głosów pojedynczych organizacji przeważnie nie słychać na poziomie rządu czy parlamentu. Czas nadrobić zaległości. Pierwsze spotkanie z ministrem Dudą i prezesem Skibą było kolejnym etapem harmonogramu działań wokół budowy koalicji organizacji działających na rzecz osób z niepełnosprawnością. Podczas pierwszej debaty nad projektem ustawy o wyrównywaniu szans osób z niepełnosprawnością, pod koniec czerwca br., aż 84 proc. obecnych w Sejmie RP przedstawicieli organizacji pozarządowych opowiedziało się za stworzeniem takiej parasolowej organizacji – reprezentacji całego środowiska. Dzięki temu, także strona rządowa będzie miała określony podmiot, z którym będzie mogła na bieżąco konsultować strategie działań czy akty prawne.

Deklaracja współpracy
Gorąca, ale rzeczowa dyskusja zakończyła się ważną deklaracją ministra Dudy, że chciałby, by takie spotkania były częstsze.
- Byśmy wspólnie zwracali sobie uwagę na zagrożenia, nieprawidłowości albo zaniechania, które się pojawiają – stwierdził – ale żebyśmy też w jakiejś perspektywie dochodzili do konsensusu, jaką politykę ma realizować państwo. Oczywiście ja za to odpowiadam jako Pełnomocnik Rządu, ale po uzgodnieniu z Państwem, jakie to mają być kierunki.

Wygląda więc na to, że zarówno minister Duda, jak i prezes Skiba, a także liderzy organizacji pozarządowych są otwarci na dialog. - Zawsze deklaruję otwartość na państwa sugestie – zakończył minister Duda. Teraz wszystko w rękach liderów organizacji pozarządowych. O postępach w tworzeniu i działaniach koalicji organizacji działających na rzecz osób z niepełnosprawnością będziemy na bieżąco informować na portalu www.niepelnosprawni.pl.

Przeczytaj więcej:

- Pierwsze spotkanie koalicji w Sejmie RP

- Projekt Ustawy Antydyskryminacyjnej