Stowarzyszenie „Emmanuelle” w Centrum DZWONI

W 1984 r. we Francji Diane Compain, mama nastoletniej dziewczynki z zespołem Downa, utworzyła  razem z mężem stowarzyszenie rodziców dzieci i dorosłych osób niepełnosprawnych intelektualnie. Rok później jej córka Emmanuelle zmarła, ale przedstawiciele organizacji nazwanej jej imieniem wciąż działają na rzecz osób z tym rodzajem niepełnosprawności i podróżują po Europie, aby dzielić się swoimi doświadczeniami. 14 września br. zawitali do warszawskiego Centrum DZWONI. 

Stowarzyszenie „Emmanuelle” ma siedzibę w miejscowości Châtelaillon-Plage, leżącej niedaleko znanego francuskiego portu morskiego i kurortu La Rochelle (zachodnie wybrzeże Francji, nad brzegiem Zatoki Biskajskiej Oceanu Atlantyckiego). Organizacja liczy obecnie 230 członków – rodziców oraz przyjaciół dzieci i dorosłych niepełnosprawnych intelektualnie. Z różnych form pomocy udzielanej przez stowarzyszenie korzysta ponad 300 Francuzów w różnym wieku i z różnymi stopniami niepełnosprawności intelektualnej. „Emmanuelle” utworzyło i zarządza dwoma „ośrodkami pomocy przez pracę” (odpowiedniki polskich zakładów aktywności zawodowej – ZAZ). Jeden z nich zajmuje się działalnością artystyczną, m.in. tkactwem, wytwarzaniem zabawek i biżuterii, a  drugi – ekologiczną uprawą roślin (m.in. pomidorów, papryki) i hodowlą zwierząt (m.in. kur, kaczek i indyków).

W obu ośrodkach zatrudnionych jest 110 pracowników niepełnosprawnych intelektualnie. Ci z niepełnosprawnością w stopniu umiarkowanym i znacznym lub niepełnosprawnościami sprzężonymi mieszkają w domu pobytu całodobowego Le Foyer Emmanuelle, położonym niedaleko ich zakładu pracy. Powstał on w 1987 r. - również z inicjatywy Stowarzyszenia „Emmanuelle”, które zarządza nim do tej pory. Dom składa się z kompleksu trzech nowoczesnych budynków, w których mieszczą się m.in. indywidualne pokoje z łazienkami, stołówka/restauracja oraz salon.

Celem działalności Le Foyer Emmanuelle jest zapewnienie pracownikom tamtejszego ZAZ-u jak najszerszego wsparcia. Mieszkańcy domu „Emmanuelle” znajdują się pod stałą opieką lekarzy: ogólnego, psychiatry, psychologów, terapeutów i pedagogów. Dom oferuje nie tylko ciekawe zajęcia wypełniające wolny czas po pracy, m.in. indywidualne i grupowe wyjścia do kina, teatru, na basen, kręgielnię, gimnastykę i jazdą konną, ale także zajęcia edukacyjne – od nauki pisania i czytania, poprzez naukę gotowania, sprzątania, prasowania, a skończywszy na nauce korzystania z komunikacji miejskiej, robienia zakupów żywnościowych i odzieżowych, a także prowadzenia własnych rachunków. Stowarzyszenie „Emmauelle” zarządza również innym ośrodkiem całodobowego pobytu - dla emerytowanych pracowników tamtejszych ZAZ-ów. 

Przedstawiciele „Emmanuelle”, którzy odwiedzili w połowie września br. warszawskie Centrum Doradztwa Zawodowego i Wspierania Osób Niepełnosprawnych Intelektualnie Centrum DZWONI, byli szczególnie zainteresowani Centrum jako agencją pośrednictwa pracy, wspierającą osoby niepełnosprawne intelektualnie na polskim rynku zatrudnienia. Dopytywali, z jakich środków finansowana jest działalność, jak pozyskiwani są klienci, jakie są ich umiejętności i oczekiwania zawodowe, a także jak udaje się nakłonić do współpracy pracodawców. Duże wrażenie na gościach zrobiła informacja, że Centrum DZWONI udało się namówić do zatrudnienia osób niepełnosprawnych intelektualnie nie tylko firmy lokalne, ale także duże koncerny obecne również we Francji – m.in. restauracje Pizza Hut.

Francuski rynek pracy dla osób niepełnosprawnych intelektualnie różni się od polskiego. We Francji większą uwagę przykłada się bowiem do zatrudnienia chronionego, a metoda zatrudnienia wspomaganego w przypadku pracowników niepełnosprawnych intelektualnie jest dopiero wdrażana. Francuzi z tym rodzajem niepełnosprawności przygotowywani są do podjęcia pracy w szkołach zawodowych specjalnych, a potem zatrudniani w „ośrodkach pomocy przez pracę” - podobnych do tych prowadzonych przez „Emmanuelle”.

Francuski pracownik niepełnosprawny intelektualnie może pracować także na tzw. otwartym rynku, ale ma jednocześnie zagwarantowaną możliwość powrotu do ośrodka, jeśli praca u nowego pracodawcy np. okaże się dla niego zbyt wyczerpująca albo nie spodoba się mu.

Ponadto we Francji każda osoba niepełnosprawna – bez względu na rodzaj niepełnosprawności – otrzymuje comiesięczny zasiłek w wysokości 700 euro. Jednak im większa jest pensja wypłacana pracownikowi z niepełnosprawnością, tym mniejsza staje się kwota tego zasiłku.

Podobnie jak w Polsce, pracodawcy, którzy nie zatrudniają osób niepełnosprawnych, muszą płacić do budżetu państwa specjalne składki, z których finansowana jest później w części działalność placówek pracy właśnie dla osób niepełnosprawnych.

W siedmioosobowej delegacji francuskiego Stowarzyszenia „Emmanuelle”, która złożyła wizytę w stołecznym Centrum DZWONI, znaleźli się m.in.: założycielka organizacji p. Diane Compain (obecnie mama sześciorga dzieci, w tym jednego z autyzmem), prezes Stowarzyszenia p. Jaques Pairaud oraz dyrektor generalny Thierry Boscariol.

Ze strony Centrum DZWONI w kilkugodzinnym spotkaniu uczestniczyli: Marzena Bałtowska - koordynator merytoryczny projektu Centrum DZWONI, Katarzyna Rudzka - doradca zawodowy, Karolina Makowiecka – psycholog, Sylwia Lipińska – specjalista ds. kontaktów z pracodawcami, oraz Magdalena Gajda – specjalista ds. promocji.

Tłumaczenie podczas spotkania z gośćmi z Francji zapewniła p. Lidia Czarkowska z Zarządu Głównego Polskiego Stowarzyszenia na Rzecz Osób z Upośledzeniem Umysłowym.

Projekt „Centrum Doradztwa Zawodowego i Wspierania Osób Niepełnosprawnych Intelektualnie – Centrum DZWONI” realizowany jest w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, Priorytet VI, Działanie 6.1, Poddziałanie 6.1.1.Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.