Prawnik radzi: jak mogę opuścić DPS?

Mieszkam w Domu Pomocy Społecznej (DPS) dla przewlekle psychicznie chorych. Od kilku lat pracuję i studiuję. Według nowej ustawy lekarz psychiatra co pół roku stwierdza zasadność pobytu mieszkańca w danym domu, ale według lekarza - mój pobyt nie jest konieczny. DPS jednak twierdzi, że mogę opuścić dom jedynie za zgodą sądu. Co o tym mówi prawo? Jarosław G.

Odpowiada prawniczka Integracji, Anita Siemaszko:

Od 1 stycznia 2018 r. w Ustawie z 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego (Dz.U. t.j. z 2018 r. poz. 1878 z późn. zm.) w sposób znaczący zmieniła się sytuacja pensjonariusza DPS, w tym także osoby ubezwłasnowolnionej. Do końca grudnia 2017 r. sąd nie musiał nawet wysłuchać osoby z niepełnosprawnością. Osoba ubezwłasnowolniona, gdy przebywała w DPS, nawet jeśli jej stan zdrowia się poprawił, nie mogła wnioskować o weryfikację, czy jej pobyt tam nadal jest zasadny.

Obecnie osoba przyjęta do DPS, w tym także ubezwłasnowolniona, może wystąpić do sądu opiekuńczego o zmianę orzeczenia o przyjęciu do DPS (art. 41 ustawy). Osoba, która nie wyraża zgody na dalsze przebywanie w DPS, może wystąpić do sądu opiekuńczego z wnioskiem o zniesienie obowiązku przebywania w nim. Szczególnie istotne jest to, że w celu zapewnienia pełnej ochrony prawnej osób z zaburzeniami psychicznymi lub niepełnosprawnością intelektualną - osobie przyjętej do DPS lub szpitala psychiatrycznego bez jej zgody sąd „ustanawia” adwokata lub radcę prawnego z urzędu, nawet bez wniesienia o to wniosku.

Nic więc nie stoi na przeszkodzie, by wystąpił Pan do sądu o to, by mógł Pan DPS opuścić, szczególnie w sytuacji poprawy stanu zdrowia. Sąd powinien w takiej sytuacji przydzielić Panu adwokata lub radcę prawnego z urzędu, który będzie reprezentował Pana i chronił Pana dobro. Z pewnością bardzo istotna będzie pozytywna opinia Pańskiego lekarza, choć zapewne sąd nie poprzestanie na tej opinii.