Wyrok NSA: świadczenie pielęgnacyjne także dla emerytki

Kobieta pobierająca emeryturę może otrzymać świadczenie pielęgnacyjne w wysokości pokrywającej różnicę pomiędzy pobieraną kwotą emerytury a świadczeniem pielęgnacyjnym. Tak 8 stycznia 2020 r. orzekł Naczelny Sąd Administracyjny (NSA). Wyrok jest prawomocny.

Matka syna z niepełnosprawnością, rozpoznaną u niego po 1. roku życia, zaskarżyła do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w sprawie nieprzyznania jej świadczenia pielęgnacyjnego. Obie decyzje były na jej niekorzyść – odmawiały przyznania jej tego świadczenia.

Jej syn urodził się zdrowy, ale po ukończeniu roczku trafił do szpitala i wtedy rozpoczęło się jego długoletnie leczenie, obarczone błędami lekarskimi. W związku z tym, matka nie mogła wypracować pełnej emerytury. W 2018 r., kiedy sprawa była rozstrzygana przez sąd, emerytura była o połowę niższa od świadczenia pielęgnacyjnego. Syn pobiera rentę socjalną, w orzeczeniu ma wskazanie o konieczności stałej i długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji. Sama matka ma orzeczenie o lekkim stopniu niepełnosprawności, a ojciec dziecka ma orzeczenie o stopniu umiarkowanym.

Wykładnia przeczy Konstytucji

NSA zauważył, że należy zwrócić uwagę na kontekst historyczny powstania przepisu w Ustawie o świadczeniach rodzinnych (art. 17 ust. 5 pkt 1 lit. a), który odmawia m.in. pobierającym emeryturę przyznania świadczenia pielęgnacyjnego. Mianowicie chodzi o to, że gdy przepis powstawał, świadczenie pielęgnacyjne było niższe niż inne świadczenia, które wykluczają jego pobieranie, w tym emerytura.

Sytuacja zmieniła się 1 maja 2014 r. kiedy to świadczenie pielęgnacyjne wzrosło do 800 zł i stało się wyższe od najniższej emerytury, a potem było waloryzowane. Dziś świadczenie pielęgnacyjne wynosi 1830 zł „na rękę”. Natomiast najniższa emerytura to 1100 zł brutto (888,25 zł „na rękę”).

NSA zaznaczył, że wykładania przepisów, która w całości pozbawia świadczenia pielęgnacyjnego emeryta (rencistę), których emerytura czy renta jest niższa niż świadczenie pielęgnacyjne, przeczy zasadom zawartym w Konstytucji.

Ma być wypłacana różnica kwot

NSA nie znalazł przesłanek, które pozwoliłyby na różnicowanie sytuacji opiekunów osób z niepełnosprawnością i pozbawianie ich w całości świadczenia pielęgnacyjnego. Chodzi o wymienionych w art. 17 ust. 5 pkt 1 lit. a Ustawy o świadczeniach rodzinnych pobierających takie świadczenia, jak:

• emerytura,
• renta,
• renta rodzinna z tytułu śmierci małżonka przyznana w przypadku zbiegu prawa do renty rodzinnej i innego świadczenia emerytalno-rentowego,
• renta socjalna,
• zasiłek stały,
• nauczycielskie świadczenie kompensacyjne,
• zasiłek przedemerytalny lub świadczenie przedemerytalne.

Zatem NSA przychylił się do przyznania świadczenia pielęgnacyjnego matce-emerytce, która opiekuje się synem z niepełnosprawnością, w wysokości różnicy pomiędzy kwotą świadczenia pielęgnacyjnego i jej emerytury. Sąd nie sprecyzował jednak, czy należy brać pod uwagę kwotę brutto, czy netto emerytury.

Z wyrokiem NSA I OSK 2392/19 zapoznać się można na stronie Naczelnego Sądu Administracyjnego.