Fundusz Solidarnościowy: Rząd uspokaja. Organizacje apelują o gwarancję

Podczas wieczornego posiedzenia sejmowej Komisji Finansów Publicznych, 21 listopada, posłowie zajęli się poprawkami do projektu ustawy o Funduszu Solidarnościowym. Kluby Lewicy i Koalicji Obywatelskiej zgłosiły poprawkę dotyczącą odrzucenia całego projektu, który zakłada przekształcenie Solidarnościowego Funduszu Wsparcia Osób Niepełnosprawnych (SFWON) w Fundusz Solidarnościowy. Miałby on dodatkowo zająć się wypłacaniem m.in. trzynastych emerytur. 

Środki z tego Funduszu miałyby być także kierowane na finansowanie rent socjalnych i zasiłków pogrzebowych wypłacanych w przypadku śmierci pobierających ją osób.

Zgodnie z projektem pieniądze na refundację tzw. trzynastych emerytur i rent z 2019 r., wypłacone z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, są kosztami Funduszu. Tym samym Fundusz przekaże do FUS pieniądze na refundację tego świadczenia. Minister finansów wpłaci do Funduszu Rezerwy Demograficznej pieniądze z budżetu państwa, zablokowane w części dotyczącej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Funduszowi z kolei zostanie udzielona pożyczka w kwocie do 9 mld zł z Funduszu Rezerwy Demograficznej.

- Chcemy odrzucenia tego projektu ze względu na wszystkie zawarte w nim błędy, a także, aby zadbać o bezpieczeństwo Funduszu – mówiła wiceprzewodnicząca Komisji Krystyna Skowrońska z Koalicji Obywatelskiej, która zwróciła uwagę na brak konsultacji społecznych projektu i sprzeciw strony społecznej.

- Nie ruszajmy tego Funduszu, on jest dla niepełnosprawnych – powiedziała posłanka opozycji, doradzając, by rząd środków na wypłatę tzw. trzynastek poszukał gdzie indziej.

Te słowa spotkały się z wyraźną kontrą strony rządowej, której przedstawiciele stwierdzili, że nie ma zagrożenia dla dotychczasowych celów Funduszu.
 
Posłanki opozycji wskazały też na dość skomplikowany mechanizm finansowy, który stoi za zmianą funkcjonowania Funduszu, a który ma służyć do przenoszenia pieniędzy z Rezerwy Demograficznej do ZUS. Ostatecznie poprawka Lewicy i Koalicji Obywatelskiej została odrzucona.

Poprawki PiS

Posłanka Gabriela Masłowska (PiS) mówiła o poprawkach dotyczących świadczenia uzupełniającego i składanych o nie wniosków, a także o terminie wejścia w życie zapisów wprowadzających możliwość wypłacania m.in. renty socjalnej z Funduszu. Wnioski wymagają złożenia zaświadczenia o aktualnym stanie zdrowia. Poprawka PiS zakłada pełną darmowość tych zaświadczeń. Poprawka została przyjęta mimo pewnych obiekcji ze strony Biura Legislacyjnego Sejmu.

Głos środowiska

Podczas dyskusji nad ustawą głos w imieniu zebranych na Komisji przedstawicieli środowiska osób z niepełnosprawnością zabrał Krzysztof Kurowski, przewodniczący Polskiego Forum Osób z Niepełnosprawnościami.

- Fundusz w pierwotnych założeniach miał wspierać niezależne życie osób z niepełnosprawnościami, poprzez asystenta osobistego, opiekę wytchnieniową i mieszkania wspomagane. Obecnie mam wrażenie, że pierwotny cel Funduszu może nie mieć odpowiedniego priorytetu. Dlatego grupa organizacji pozarządowych apelowała nie o odrzucenie tego projektu, tylko wprowadzenie zapisu, który zagwarantuje odpowiedni procent środków Funduszu na te pierwotne zadania – mówił.

Krzysztof Kurowski wskazał, że obecny kształt ustawy może grozić marginalizacją pierwotnych celów Funduszu.
 
Przewodniczący Komisji podkreślił, że takich obaw nie powinno być, o czym ma świadczyć chociażby dotychczasowe realizowanie programów w ramach Funduszu.

- Żadna złotówka pierwotnie przeznaczona dla niepełnosprawnych nie będzie przeznaczona na inne cele – powiedział poseł Henryk Kowalczyk (PiS).

Posłanka Krystyna Skowrońska (KO) zwróciła uwagę, że mimo to nie ma ustawowych zapisów, które gwarantowałyby, że pieniądze przeznaczone na programy wspierające osoby z niepełnosprawnością nie zostaną wydane na inne cele.

Minister Stanisław Szwed wskazał, że taka gwarancja wynika z samego kształtu ustawy, którego nowelizacja przedstawiona przez posłów PiS nie zmienia.

Dorównajmy Słowenii

- Zdecydowanie jako środowisko w imieniu 80 organizacji pozarządowych, które podpisało się pod naszym apelem, chcemy wierzyć w te słowa – powiedział Adam Zawisny z Polskiego Stowarzyszenia na Rzecz Osób z Niepełnosprawnością Intelektualną. – Ale proszę wczuć się w sytuację osób z niepełnosprawnościami, które taką gwarancję chcą mieć wpisaną wprost w ustawę. Mamy nadzieję, że takie poprawki zostaną przyjęte choćby podczas prac w Senacie – dodał.

Adam Zawisny przypomniał słowa premiera Mateusza Morawieckiego, który za cele Funduszu Solidarnościowego uznawał m.in. asystencję osobistą, opiekę wytchnieniową i zatrudnienie wspomagane, ale wskazał też, że potrzebne jest radykalne zwiększenie środków na działania takie, jak choćby asystencja osobista.

- Przypominam, że dziś maksymalna liczba godzin wsparcia asystenckiego to 30 godzin miesięcznie, a w Słowenii, która nie jest radykalnie bardziej rozwinięta niż Polska to 168 godzin tygodniowo – mówił.

Do głosu środowiska dołączył się poseł Tadeusz Cymański (Solidarna Polska), który zaapelował o wprowadzenie zapisu, o który zabiegają osoby z niepełnosprawnością.

Ustawa o SFWON weszła w życie 1 stycznia 2019 r. Celem tego Funduszu jest przede wszystkim wsparcie społeczne, zawodowe, zdrowotne i finansowe osób z niepełnosprawnością. Źródłem przychodów Solidarnościowego Funduszu Wsparcia Osób Niepełnosprawnych jest przede wszystkim obowiązkowa składka stanowiąca 0,15 proc. podstawy wymiaru składki na Fundusz Pracy, a także danina solidarnościowa od dochodów osób fizycznych. Wyniesie ona 4 proc. od nadwyżki dochodów powyżej miliona złotych za rok podatkowy, suma dochodów będzie pomniejszana o zapłacone składki na ubezpieczenia społeczne. Po raz pierwszy daninę najbogatsi podatnicy zapłacą w 2020 r. od dochodów uzyskanych w 2019 r.