Co z placówkami dla osób z autyzmem i niepełnosprawnością sprzężoną? Ministerstwo odpowiada

Od lat trwa walka o utworzenie specjalnych placówek dla dorosłych osób z autyzmem i niepełnosprawnościami sprzężonymi. Pod petycją „Nie zamykajmy osób z niepełnosprawnościami w czterech ścianach” podpisało się ponad 100 tys. osób, a ona sama została przekazana Ministerstwu Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej.

Odpowiedzią na postulaty zawarte w petycji była nowelizacja rozporządzenia z 16 maja br. w sprawie środowiskowych domów samopomocy. Choć nie w pełni odpowiadała ona na przedstawiane przez środowisko osób z niepełnosprawnością i ich opiekunów postulaty, to jednak była krokiem w kierunku stworzenia systemowego wsparcia dla dorosłych osób potrzebujących intensywnego wsparcia. Nowelizacja zawiera:

• możliwość utworzenia nowego typu ŚDS – D – dla osób ze spektrum autyzmu lub z niepełnosprawnościami sprzężonymi. Rozwiązanie to oznacza możliwość prowadzenia ŚDS tylko dla osób ze spectrum autyzmu lub tylko dla osób z niepełnosprawnościami sprzężonymi, bądź łącznie dla tych osób – w zależności od potrzeb w danej gminie lub powiecie;
• określenie minimalnej liczby miejsc dla domów typu D – liczba miejsc w takim domu nie może być mniejsza niż 5, jeżeli w domu przebywają wyłącznie osoby ze spektrum autyzmu, 7 zaś w przypadku, jeżeli w domu przebywają wyłącznie osoby z niepełnosprawnościami sprzężonymi albo osoby ze spektrum autyzmu i z niepełnosprawnościami sprzężonymi. Zapis taki daje możliwość tworzenia mniejszych, kameralnych jednostek, a ustalenie dolnego progu liczby miejsc w domu jest uzasadnione z ekonomicznego punktu widzenia;
• określenie standardu zatrudnienia pracowników zespołu wspierająco-aktywizującego w wymiarze nie mniej niż 1 etat na 3 uczestników dla domów typu D. Pozostałe „podwyższone” i dostosowane do tej grupy osób z niepełnosprawnością standardy (trening umiejętności komunikacyjnych, w tym z wykorzystaniem alternatywnych i wspomagających sposobów porozumiewania się, usługi opiekuńcze, wyodrębnienie pokoju wyciszeń) zostały już uregulowane w poprzedniej nowelizacji z grudnia 2018 r.

Za krótki czas

Jak poinformowało nas Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, środowiskowe domy samopomocy typu D będą jednostkami nowego typu, które będą mogły powstać jako nowe jednostki lub przekształcić się z innego, istniejącego w dniu wejścia w życie nowelizacji, środowiskowego domu samopomocy. Warunkiem ich tworzenia czy też przekształcenia istniejących już placówek będzie bezwzględny wymóg spełnienia wszystkich standardów.

Jednocześnie resort rodziny nie posiada obecnie informacji na temat liczby domów typu D, które powstały w wyniku przekształcenia ŚDS innego typu.

„Można jednakże przypuszczać, że czas od wejścia w życie przedmiotowej nowelizacji nie był wystarczający na formalne dokonanie takiego przekształcenia” – czytamy w odpowiedzi biura prasowego ministerstwa, które przekazało nam, że dane na temat ŚDS nowego typu będą zbierane na początku przyszłego roku.

Dopiero w 2020 roku

Warto zwrócić uwagę, że Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej planuje w 2020 roku przyznanie województwom środków na rozwój ośrodków wsparcia na podobnym poziomie, co w latach ubiegłych. Oznacza to, że uruchamianie nowych ŚDS typu D może nastąpić dopiero ze środków rezerwy celowej zaplanowanej na rok 2020.

„Należy jednak zwrócić uwagę, że powstawanie tego typu jednostek następuje z inicjatywy samorządów lokalnych, które wnioskują o środki na ten cel po dokonaniu analizy potrzeb na swoim terenie. Niezależnie od powyższego informujemy, że osoby ze spektrum autyzmu i z niepełnosprawnościami sprzężonymi są obecnie uczestnikami środowiskowych domów samopomocy pozostałych typów, a na ich bieżące utrzymanie przekazywana jest podwyższona dotacja” – informuje nas biuro prasowe resortu rodziny.