Co nowego w świadczeniach pielęgnacyjnych?

Senat, wbrew stanowisku rządu, chce, aby świadczenie pielęgnacyjne przysługiwało również opiekunowi tej osoby z niepełnosprawnością, która pozostaje w związku małżeńskim. Z kolei w obronie niespokrewnionych rodziców zastępczych, którzy nie mają prawa do tego rodzaju świadczenia, stanął Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu.

Opiekunowie osób z niepełnosprawnością pozostających w związkach małżeńskich
Na ostatnim posiedzeniu Senat RP podjął uchwałę o skierowaniu do Sejmu projektu nowelizacji ustawy o świadczeniach rodzinnych. Powołując się na odpowiedni wyrok Trybunału Konstytucyjnego, w przesłanym projekcie senatorowie proponują, aby o świadczenie pielęgnacyjne mogli także ubiegać się małżonek osoby z niepełnosprawnością oraz dziecko, które ma dwoje niepełnosprawnych rodziców pozostających w związku małżeńskim.

Przypomnijmy, że rząd już rozszerzył krąg uprawnionych do świadczenia (po wyrokach Trybunału Konstytucyjnego z 2007 r.), ale nie zmienił przepisu dotyczącego pozostawania w małżeństwie. Zdaniem senator Grażyny Anny Sztark (PO), ta sytuacja wymaga uregulowania ustawowego, bo rejonowe sądy administracyjne, do których odwołują się osoby, którym gminy odmówiły świadczenia pielęgnacyjnego, powołują się na decyzje Trybunału i przyznają świadczenie.

Nowe przepisy proponowane przez Senat mają obowiązywać od 2012 r., ale ich wprowadzeniu sprzeciwia się Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej. Zdaniem resortu już zniesienie kryterium dochodowego przy udzielaniu świadczenia pielęgnacyjnego przyczyniło się do tego, że znacznie wzrosła liczba osób otrzymujących tego rodzaju wsparcie. Kolejne rozszerzenie kręgu opiekunów obejmie 66 tys. osób, a budżet państwa zapłaci za to dodatkowo 0,5 mld zł.

Rodzice zastępczy spokrewnieni i niespokrewnieni
Zgodnie z obecnie obowiązującymi przepisami świadczenie pielęgnacyjne przysługuje opiekunowi osoby z niepełnosprawnością, jeśli ciąży na nim obowiązek alimentacyjny oraz gdy rezygnuje on z pracy, aby taką opiekę sprawować. Prawo dopuszcza przyznanie świadczenia, jeśli osoba wymagająca opieki została umieszczona w rodzinie zastępczej, ale tylko z nią spokrewnionej. Okazuje się więc, że o świadczenie pielęgnacyjne nie mogą ubiegać się ci rodzice zastępczy, którzy nie są spokrewnieni z dzieckiem z niepełnosprawnością.

Przepis ten zaskarżył do sądu opiekun dziecka z niepełnosprawnością, który jest dla nie go rodzicem zastępczym niespokrewnionym.  Wojewódzki Sad Administracyjny w Poznaniu, do którego wpłynęła sprawa, przyznał mu rację i uchylił zaskarżoną decyzję gminy. Zdaniem sądu zróżnicowanie sytuacji rodzin zastępczych spokrewnionych i niespokrewnionych w zakresie przyznania im (bądź nie) świadczenia pielęgnacyjnego to dyskryminacja tych ostatnich.  Do świadczenia powinna mieć prawo każda rodzina zastępcza, w której umieszczono dziecko wymagające stałej opieki ze względu na niepełnosprawność.

Poznański sąd dodał również,  że rezygnacja przez jednego z rodziców zastępczych z pracy i zajęcie się stałą opieką nad dzieckiem bez uzyskania świadczenia pielęgnacyjnego spowoduje utratę stałego źródła utrzymania, które jest jedną z obligatoryjnych przesłanek ustanowienia rodziny zastępczej.