Lista Mocy 1918-2018. Zdzisław Jamrożek

1942–1989
działacz opozycyjny, pracownik spółdzielni niewidomych

Wskutek choroby w okresie dziecięcym (gościec przewlekły postępujący) stracił wzrok, miał zniekształcone ręce i z trudem poruszał się o kulach. Szkołę podstawową ukończył w Zakładzie dla Niewidomych w Laskach pod Warszawą. Później pracował jako mistrz rzemiosła szczotkarskiego w Spółdzielni Inwalidów im. Modesta Sękowskiego w Lublinie.

Po czerwcu 1976 r. zaangażował się w działalność opozycyjną. Współtworzył list polemizujący z artykułem Mariana Kuszewskiego o wydarzeniach czerwca 1976 r., opublikowany w „Trybunie Ludu”. Włączył się również w działalność Komitetu Obrony Robotników, a w 1977 r. w Ruch Obrony Praw Człowieka i Obywatela. Znalazł się w składzie Rady Funduszu Praw Człowieka, utworzonego w celu gromadzenia środków finansowych na potrzeby ruchów opozycyjnych, zorganizował też w swoim mieszkaniu Punkt Konsultacyjno-Informacyjny Ruchu. Odbywały się u niego spotkania działaczy opozycji również w ramach tzw. Klubu Swobodnej Dyskusji. Pomysłowość gospodarza, swoisty tupet i energia działania sprawiły, że trafiali do niego przedstawiciele robotników, chłopów i studentów.

W 1979 r. Zdzisław Jamrożek współzakładał Konfederację Polski Niepodległej (KPN) i był członkiem jej Rady Politycznej; w 1980 r. znalazł się na liście kandydatów KPN do Sejmu (niezarejestrowanej jednak przez Okręgową Komisję Wyborczą).

Niepełnosprawność skazywała go na daleko idącą pomoc innych osób, co przy prawie jawnym zaangażowaniu narażało go na szykany ze strony Służby Bezpieczeństwa. Regularnie odbywały się u niego rewizje, straszono go bronią i szantażowano

Piotr Opozda, ówczesny współpracownik, podkreśla, że mimo uwikłania w politykę Zdzisław Jamrożek uniknął politycznego „zezwierzęcenia” – „zachował pełną zdolność do autorefleksji”. W jego opinii Jamrożek był też człowiekiem autentycznej wiary: „Choć dotknięty bardzo poważnym kalectwem (prawdopodobnie na skutek zaniedbania lekarskiego), nigdy się nie skarżył – tak słowami (!) jak i postawą. Jego spokój był niewątpliwie owocem zażyłości z Bogiem”.

Zdzisław Jamrożek zaangażował się w akcje zbierania podpisów pod protestem przeciwko poprowadzeniu obwodnicy pod murami Jasnej Góry oraz pod petycją w sprawie transmisji Mszy św. w radiu i telewizji. W 1979 r. był sygnatariuszem listu protestacyjnego do wojewody lubelskiego przeciwko odsłonięciu w Lublinie pomnika Bolesława Bieruta.

Był członkiem Rady Zespołów Inicjatywy Obywatelskiej oraz współtworzył Raport o łamaniu praw człowieka i obywatela przez władze PRL na terenie miasta Lublina i okolic od połowy 1977 r. do 15 lipca 1980 r., skierowany do uczestników Konferencji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie.

Zginął tragicznie, wypadając z pociągu. W 2007 r. został pośmiertnie odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski. W Lublinie jest ulica jego imienia.