Lista Mocy 1918-2018. Edwin Norbert Wagner

1899–1944
polityk, legionista, poseł na sejm, działacz

Urodził się jako syn urzędnika. W młodości był działaczem skautingowym. Podczas I wojny światowej został żołnierzem 9.kompanii 6. pułku piechoty Legionów Polskich.

Po tzw. kryzysie przysięgowym został przeniesiony do armii austriackiej. W maju 1920 r. w bitwie nad Berezyną był ranny, utracił wzrok i dostał się do niewoli. Po powrocie do kraju pozostał w służbie czynnej mimo niepełnosprawności. W okresie pokoju był oficerem 2. pułku piechoty Legionów w Pińczowie.

Zaangażował się w działalność społeczną w organizacjach skupiających inwalidów wojennych. Jego działalność zaowocowała uzyskaniem dla osób ociemniałych koncesji na handel artykułami monopolowymi: solą, spirytusem oraz tytoniem, a także wybudowaniem z własnych składek domu wypoczynkowego dla inwalidów w Muszynie Zdroju i szkoły zawodowej w Bydgoszczy.

Z ramienia Związku Inwalidów Wojennych RP pełnił urząd jednego z trzech wiceprzewodniczących Federacji Polskich Związków Obrońców Ojczyzny. Działał w Międzynarodowej Organizacji Inwalidów Wojennych (CIAMAC) oraz w Międzysojuszniczej Federacji Byłych Kombatantów (FIDAC), a także w Stałym Komitecie Międzynarodowym Byłych Kombatantów (CIPAC). Z listy państwowej Bezpartyjnego Bloku Współpracy z Rządem wszedł do sejmu III, IV i V kadencji. Był działaczem piłsudczykowskiego Obozu Zjednoczenia Narodowego.

Podczas okupacji niemieckiej współorganizował Polski Związek Wolności. Prowadził też nasłuch radiowy dla potrzeb wydawanego od listopada 1939 r. podziemnego pisma „Za Wolność”. Dwukrotnie aresztowany przez Niemców został przez nich zamordowany, ale dokładna data i miejsce śmierci nie są znane. Według jednych źródeł zastrzelono go po wyprowadzeniu za bramę Pawiaka, według innych – trafił do obozu koncentracyjnego Auschwitz, gdzie został rozstrzelany pod koniec 1944 r.

Za swą działalność Edwin Wagner uhonorowany został Krzyżem Virtuti Militari V klasy (1921), Krzyżem Niepodległości (1932), Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (1937), Krzyżem Walecznych i francuską Legią Honorową.