Plan Hausnera: Debata i co dalej

13 stycznia 2004 wicepremier Jerzy Hausner dokonał podsumowania debaty eksperckiej nad programem uporządkowania i ograniczenia wydatków publicznych. Podziękował członkom pięciu zespołów, które pracowały nad poszczególnymi obszarami. Debata była przedsięwzięciem wyjątkowym. Dziś znamy zdanie ekspertów. W jakim stopniu skorzysta z niego Rada Ministrów, dowiemy się do końca marca.

Inicjatorom debaty udało się zebrać grupę ponad 100 ekspertów, reprezentujących różne organizacje społeczne, związki zawodowe i związki pracodawców. Pracujący w ramach pięciu zespołów mieli okazję spotkać się na konferencji zorganizowanej w Ministerstwie Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej. Podsumowanie Jerzego Hausnera oraz komentarze uczestników spotkania oficjalnie zakończyły ten etap debaty.

Raport dla Rady Ministrów
Jerzy Hausner zreferował efekty pracy pięciu zespołów. Przypomniał, że przedstawione w programie propozycje były tylko punktem wyjścia do dyskusji, a podczas debaty zastanawiano się, jak zbudować działanie w danym obszarze uwzględniając przy tym różne punkty widzenia. Stopień akceptacji wyjściowych propozycji jest więc zróżnicowany. Uczestnicy debaty wyrażali nie tylko poparcie lub jego brak, wprowadzali również do debaty nowe elementy. Chociaż eksperci oficjalnie zakończyli dyskusję, są szanse na ich uczestnictwo w dalszym etapie prac nad programem (przygotowanie projektów ustaw). Całościowy raport z debaty publicznej zostanie przedstawiony Radzie Ministrów 20 stycznia 2004 r. - tydzień później podjęta zostanie decyzja w sprawie szczegółowego planu pracy.

Co ustaliły zespoły

Zespół ds. aktywizacji osób niepełnosprawnych - zasadniczy sprzeciw tego zespołu wzbudził tylko pomysł likwidacji Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych. Jednak zmiany w Funduszu muszą nastąpić. Zespół podkreślił również, że zawężanie dyskusji do problemu zatrudnienia osób niepełnosprawnych jest nieprawidłowe. Chociaż aktywizacja zawodowa jest najbardziej oczekiwaną formą aktywizacji (często daje niezależność ekonomiczną) to jednak jednocześnie należy dyskutować o aktywizacji społecznej. Oznacza to m.in. pomoc dla tych, którzy nigdy nie podejmą pracy.

Zespół ds. wieku emerytalnego kobiet - temat ten wydawał się bardzo "gorący", jednak uczestnicy debaty podkreślali, że rozmowy dotyczyły zmian bardzo oddalonych w czasie. Największe poparcie uzyskał pomysł elastycznego wieku emerytalnego, choć dyskusja w sprawie, jaki konkretnie to ma być wiek, jest jeszcze otwarta.

Zespół ds. ubezpieczeń społecznych rolników - prace tego zespołu poszły stosunkowo daleko. Dokonano konkretyzacji różnych pomysłów zawartych w planie, np. kwoty składek płaconych do Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego. Jednocześnie problematyka ta budzi duży sprzeciw środowisk, które mimo zaproszenia nie wzięły udziału w debacie. Dał temu wyraz obecny na spotkaniu Władysław Serafin, prezes Krajowego Związku Rolników, Kółek i Organizacji Rolniczych.

Zespół ds. rent - podjął propozycje redefinicji grup inwalidzkich. Zgodził się również na wprowadzenie zasady, że renty przyznawane powinny być tylko na jakiś okres. Największe kontrowersje dotyczą weryfikacji uprawnień rentowych. Nie ma natomiast sprzeciwu w sprawie ujednolicenia kryteriów orzekania, ponieważ postulat ten od lat zgłaszają środowisko osób niepełnosprawnych.

Zespół ds. aktywizacji osób starszych - jak to ujął wicepremier zespół ten ma "najwięcej wątpliwości" jednak nie oznacza to, że "najwięcej zastrzeżeń". Nie wiadomo np. czy powiedzie się program 50+. Nie ma też jednoznacznej zgody na likwidację (stopniowe wygaszanie) świadczeń przedemerytalnych. W raporcie znajdujemy stwierdzenie "Zespół nie wyraził sprzeciwu wobec przedstawionej argumentacji (chodzi o argumentację twórców programu - przyp. red.), jednak w jego opinii skutki społeczne wygaszania (...) byłyby znacznie wyższe od korzyści z tym związanych."

Szczegółowy opis wyniku prac ekspertów znajduje się w raportach publikowanych w serwisie www.debatapubliczna.gov.pl (serwis na bieżąco relacjonował pracę ekspertów).

Czy efekty debaty zostaną wykorzystane?
Zarówno uczestnicy debaty jak i sam wicepremier podkreślali wyjątkowość tego przedsięwzięcia. Słuchając wypowiedzi uczestników konferencji wydaje się, że debacie towarzyszyło przekonanie o jej potrzebie i wartości. Krystyna Mrugalska, prezes Polskiego Stowarzyszenia na rzecz Osób z Upośledzeniem Umysłowym, mówiła o tym, że początkowo nieufnie podchodziła do propozycji udziału w debacie. Wiele razy brała już udział w podobnych przedsięwzięciach i niejednokrotnie okazywało się, że poświęcony na to czas był zmarnowany. Jednak w trakcie dyskusji nad planem Hausnera nabierała przekonania, że tym razem wykonana praca nie pójdzie na marne. W tym przekonaniu utwierdza ja również wystąpienie szefa resortu pracy na konferencji podsumowującej debatę. Jerzy Hausner, inicjując debatę a potem przyjmując jej wyniki, przyjął poważne zobowiązanie. Chociaż przy przygotowaniu konkretnych propozycji aktów prawnych rząd nie ma obowiązku wykorzystać w stu procentach dorobku debaty eksperckiej, to jednak w sposób oczywisty wyznacza ona kierunki zmian. Wicepremier zapowiadał, że projekty przekazane zostaną do Sejmu do końca marca 2004. Już w najbliższym czasie będzie więc okazja aby przekonać się, jak pomysły Hausnera oraz zaangażowanych w debatę środowisk zostaną rozwinięte przez Radę Ministrów.

A co z waloryzacją?
Jednym z bardziej kontrowersyjnych tematów, które pojawiają się w ramach dyskusji nad planem Hausnera jest kwestia waloryzacji rent i emerytur. Jeszcze w grudniu wicepremier w wywiadach prasowych deklarował, że waloryzacja jest dla niego jednym z priorytetów. Dzięki zmianom zasad waloryzacji konkretne oszczędności mogłyby pojawić się już w budżecie na 2004 rok. Jerzy Hausner wierzył, że uda się przeprowadzić przez Radę Ministrów oraz Sejm projekt odpowiedniej nowelizacji w lutym. Temat powrócił po nowym roku. Najbardziej dociekliwa okazała się Gazeta Prawna, która w serii artykułów Bożeny Wiktorowskiej opisywała projekt nowelizacji ustawy o emeryturach i rentach z FUS, przygotowany przez resort pracy w połowie grudnia 2003 r., a więc przed zakończeniem debaty nad programem. Podczas konferencji 13 stycznia, Jerzy Hausner wyjaśniał, że z pracy ekspertów korzystano na bieżąco tworząc robocze wersje aktów prawnych równolegle z toczącą się debatą. Jeszcze w dniu konferencji w mediach pojawiały się sprzeczne informacje dotyczące waloryzacji w roku 2004. W komunikacie po Radzie Ministrów z 13 stycznia, znajduje się informacja o przyjęciu projektu nowelizacji ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych ustaw. Niestety, to wszystko co mówi na ten temat komunikat. Jest to sytuacja nietypowa ponieważ zwykle komunikat zawiera choćby skrótowy opis przyjętego przez Radę Ministrów aktu prawnego. Pozostaje czekać...

+++

Na ten sam temat w serwisie Ministerstwa Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej
'Debata ekspercka dobiegła końca'
'Debata ekspercka - podsumowanie i raporty zespołów'

Autor: Rafał Kowalski
Źródło: inf. własna
Opracowanie: (redakcja ngo.pl)

Informacja pochodzi z portalu www.ngo.pl