Sejm utrzymuje dofinansowanie stopnia lekkiego

Wczoraj odbyło się w Sejmie najważniejsze spotkanie podkomisji nadzwyczajnej, która rozpatrywała poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych.

W spotkaniu uczestniczyło kilkudziesięciu posłów oraz wielu przedstawicieli organizacji pozarządowych i pracodawców wyrażających swoje opinie nad głosowanymi przez posłów poszczególnymi propozycjami zmian do ustawy. Obecni byli także pełnomocnik rządu ds. osób niepełnosprawnych, Jarosław Duda, oraz prezes PFRON, Wojciech Skiba.

Podkomisja pozytywnie zaopiniowała większość propozycji zawartych w projekcie poselskim, nie obyło się jednak bez gorących dyskusji nad niektórymi propozycjami. Podczas obrad największe emocje wzbudziła poprawka dotycząca zmian wysokości dofinansowania dla pracodawców osób z różnymi grupami niepełnosprawności. Przedstawiono trzy warianty, ostatecznie przegłosowano wariant pierwszy, a więc dofinansowanie w wysokości 180 proc. najniższego wynagrodzenia dla pracowników ze znacznym stopniem niepełnosprawności, 100 proc. - dla osób z umiarkowanym stopniem i 40 proc. – ze stopniem lekkim.

Jeden z wariantów przewidywał całkowitą likwidację dofinansowania dla pracowników z lekkim stopniem niepełnosprawności. Tę wersję popierały niemal wszystkie organizacje pozarządowe oraz pracodawcy organizacji Lewiatan.

- Apelujemy do wszystkich posłów, aby głosowali za wersją likwidującą dofinansowanie dla lekkiego stopnia niepełnosprawności - powiedziała Maria Król w imieniu organizacji pozarządowych. - Musimy postawić sobie pytanie, dla kogo jest ta ustawa, jakim  osobom niepełnosprawnym naprawdę potrzeba jest rehabilitacja zawodowa i społeczna: czy osobom z lekkim stopniem, które mają większe możliwości poradzenia sobie na rynku pracy, czy osobom ze znacznymi schorzeniami, które mają o wiele trudniej. To jest podstawowe pytanie. 

Ostatecznie jednak posłowie nie wybrali tego wariantu, obawiając się negatywnych skutków społecznych związanych ze zwolnieniem wielu pracowników z lekkim stopniem niepełnosprawności.

Pracodawcy mają trochę czasu na dostosowanie się do tych zmian, ponieważ będą one wchodzić w życie – w trzech etapach - od stycznia 2012 r. do stycznia 2013 r. Zmiana ta przyniesie PFRON 460 mln zł oszczędności. Wariant całkowitej likwidacji dofinansowania pracowników lekkiego stopnia zapewniłby 900 mln.

Inną propozycją, która wywołała gorące dyskusje, jest rezygnacja z dofinansowania dla pracowników mających świadczenia emerytalne. Choć pracodawcy chcieli, aby nowy projekt nic nie zmieniał w tej kwestii, podkomisja zaakceptowała zmiany poselskie. Oznacza to, że od marca bądź kwietnia 2011 r. PFRON nie będzie już dofinansowywał zatrudnienia otrzymujących świadczenia emerytalne pracowników z umiarkowanym i lekkim stopniem niepełnosprawności, jedynie tych ze stopniem znacznym.

Duże oszczędności dla PFRON przyniesie likwidacja części ulg i zwolnień podatkowych dla pracodawców, a także zmiany w Zakładowym Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (ZFRON). Zmiany te wchodzą w życie już od stycznia 2011 roku, będą więc głównym źródłem oszczędności Funduszu w pierwszym kwartale przyszłego roku. Dotychczas zakłady pracy chronionej mogły zatrzymywać w ZFRON 90 proc. środków uzyskiwanych z tytułu ulg i zwolnień, a 10 proc. przekazywały do PFRON. Od przyszłego roku do Funduszu trafiać będzie 50 proc. tych środków.

Obecnie na kontach ZFRON pracodawcy zebrali kwotę 1 mld zł, która nie jest wydana. Poseł Marek Plura wniósł poprawkę - która przeszła w głosowaniu - aby wszystkie środki z tej puli, które nie zostaną wydane do końca marca, także wróciły do PFRON.

Od stycznia 2012 r. osoby niepełnosprawne będą mogły pracować 8 godz. dziennie (40 godz. tygodniowo). 7-mio godziny czas pracy uzyskają tylko te osoby z umiarkowanym i znacznym stopniem niepełnosprawności, które otrzymają zaświadczenie od lekarza specjalisty (muszą sami o to wystąpić)  o celowości stosowania krótszego czasu pracy.

Przyjęto także zmianę dotyczącą warunków otrzymania statusu zakładu pracy chronionej. Dotychczas mógł go dostać zakład zatrudniający 50 proc. pracowników z niepełnosprawnością. Po wejściu nowego zapisu w życie status ten otrzymają zakłady, które zatrudniają co najmniej 50 proc. takich osób - minimum 20 proc. spośród nich muszą stanowić osoby z umiarkowanym i znacznym stopniem niepełnosprawności.

 Pełnomocnik Jarosław Duda zaproponował także wcześniejsze wejście w życie zmian dotyczących likwidacji dofinansowań dla pracujących emerytów (zamiast sześciu - trzy miesiące), aby jak najszybciej PFRON dysponował dodatkowymi środkami.

- Wzrost zatrudnienia osób niepełnosprawnych w ostatnich dwóch latach o 66 tys. jest gorzkim sukcesem - powiedział. - Wzrosło zatrudnienie, ale zabrakło środków na inne cele. W najtrudniejszej sytuacji znalazły się organizacje pozarządowe i samorządy, które realizują u siebie zadania dla osób z niepełnosprawnością. Musimy zadbać o te dwa podmioty. Nasze propozycje to najłagodniejszy z wariantów, który jednak zapewni stabilność finansową Funduszu, obsługę SOD dla pracodawców oraz realizację programów celowych i zadań prowadzonych przez organizacje pozarządowe.

Pełny tekst poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych oraz niektórych innych ustaw (druk nr 3292) można pobrać tutaj (format .pdf).