Jakie państwo? - jaka edukacja?: pierwsza debata w języku migowym

11 grudnia 2003 w siedzibie Polskiego Związku Głuchych Oddziału Podkarpackiego w Rzeszowie odbyła się debata pt. 'Edukacja niesłyszących - kształcenie specjalne czy zintegrowane?'. Była to pierwsza debata prowadzona w języku migowym w ramach projektu debat 'Jakie państwo? - jaka edukacja?' i prawdopodobnie pierwsza taka debata opierająca się na oksfordzkim modelu debatowania. Wzięło w niej udział ponad 40 osób - zarówno niesłyszących, jak i słyszących.

Celem debaty była prezentacja dwóch poglądów. Pierwszy z nich został zaprezentowany przez przedstawicieli Szkoły Podstawowej nr 2 w Rzeszowie, w której są klasy integracyjne (częściowa integracja). Zwolennicy tej tezy zaprezentowali pogląd, iż integracja totalna nie spełnia się w przypadku osób niesłyszących, natomiast kształcenie specjalne ma charakter segregacyjny i nie sprzyja optymalnemu rozwojowi dziecka niesłyszącego.

Najlepszym rozwiązaniem jest integracja częściowa, w której wykorzystuje się zalety kształcenia specjalnego oraz kształcenia integracji totalnej. Dzięki integracji częściowej niesłyszący dziecko ma możliwość pozostać w swoim rodzinnym środowisku i tam kształcić się w sprzyjających warunkach.

W toku prezentowania argumentów przebijała się jedna myśl: dziecko niesłyszące powinno być w domu z rodzicami i mieć możliwość zdobywania wykształcenia w warunkach specjalnych, ale nie segregacyjnych. Nauka w takich klasach jest rozwojowa dla dziecka, któremu poświęca się nauczyciel ze specjalnym przygotowaniem pedagogicznym. Dziecko ma możliwość rozwijania pozytywnych relacji ze swoimi słyszącymi kolegami z innych klas. Poza tym kontakt dzieci zdrowych z niesłyszacymi sprzyja kształtowaniu pozytywnego wizerunku osoby niepełnosprawnej i pozwala na rozwijanie empatii u dzieci słyszących.

Natomiast strona przeciwna prezentowała pogląd, iż kształcenie specjalne jest lepszym rozwiązaniem, gdyż daje możliwość niesłyszącemu dziecku zdobycia zawodu, w którym później ma szanse znaleźć zatrudnienie.

Niestety dzieje się tak, że wiele osób niesłyszących, które ukończyły szkoły masowe lub integracyjne i mają intratny zawód np. informatyka, czy nawet pedagoga, nie są w stanie znaleźć zatrudnienia w swoim miejscu zamieszkania. Przemawia to za tym, że obecne kształcenie integracyjne nie jest jeszcze przygotowane do edukacji niesłyszących. Natomiast kształcenie specjalne już od bardzo wielu lat pozwala niesłyszącym osiągnąć pewien poziom rozwoju intelektualnego oraz zawodowego. Szkoły specjalne dają szanse dzieciom i rodzicom niesłyszącym rozwijania swojej tożsamości kulturowej i czynią z nich silną grupę społeczną, z którą należy się liczyć przy wszystkich rozwiązaniach społecznych.

W debacie zabrali głos sami niesłyszący, którzy zadawali pytania zarówno jednej, jak i drugiej stronie. Każdy z uczestników mógł się przysłuchać wymianie poglądów i wyrazić swoje stanowisko w tej sprawie.

Prezentowane argumenty w czasie debaty pozwoliły na uwypuklenie kilku wniosków:
1. Jednym z głównych celów kształcenia zarówno specjalnego, jak i zintegrowanego dziecka niesłyszącego jest docelowe zintegrowanie go ze światem ludzi słyszących.

2. Decyzje w sprawie wyboru sposobu kształcenia podejmują ostatecznie rodzice po konsultacjach ze specjalistami.

3. Należy poszukiwać wszelkiego rodzaju metod i środków, które przyczynią się do indywidualnego rozwoju każdego dziecka zarówno w warunkach specjalnych i integracyjnych.

Organizatorem debaty był Polski Związek Głuchych Oddział Podkarpacki. Odbyła się ona w ramach ogólnopolskiego projektu debat 'Jakie państwo?- Jaka edukacja? ' realizowanego przez Stowarzyszenie Szkoła Liderów we współpracy z Fundacją im. Stefana Batorego i Fundacją Konrada Adenauera, oraz przy wsparciu Portalu Organizacji Pozarządowych www.ngo.pl.

Więcej o projekcie 'Jakie państwo? - jaka edukacja? na www.jakiepanstwo.ngo.pl

Organizator: Stowarzyszenie Szkoła Liderów
Adres: ul. Sienkiewicza 12/14, 00-944 Warszawa
tel/fax: 0*22 828 64 05, 0*22 828 64 05
e-mail: asawicki@szkola-liderow.pl
http://www.jakiepanstwo.ngo.pl

Autor: Adam Sawicki
Źródło: Stowarzyszenie Szkoła Liderów
Opracowanie: mb (redakcja ngo.pl)