Paszport do pracy, czyli gotowy przepis na znalezienie etatu

- Niepełnosprawność nie jest przeciwwskazaniem do tego, by wykonywać pracę zawodową. Wierzymy, że możliwość podjęcia pracy pozwala każdemu człowiekowi na wszechstronny rozwój i na realizację swoich pasji i zainteresowań – mówiła dr Anna Łuczak, psycholog z Pracowni Psychologii i Socjologii Pracy Centralnego Instytutu Ochrony Pracy (CIOP), podczas seminarium podsumowującego projekt „Kompleksowa ocena zdolności do pracy osób z niepełnosprawnością ruchową”, współfinansowany ze środków PFRON.

Grupa ekspertów CIOP, która pracowała nad tym projektem, stoi na stanowisku, że satysfakcję przynosi praca zgodna z zainteresowaniami i możliwościami pracownika, wykonywana w dostosowanym dla niego środowisku pracy. Zdefiniowaniu miejsca pracy, w którym pracownik odnajdzie się najlepiej, służy właśnie model kompleksowej oceny zdolności do pracy. W ramach projektu takiej ocenie zostało poddanych 100 osób z niepełnosprawnością. W ich rekrutacji brała udział Integracja, reprezentowana podczas seminarium, które odbyło się 22 stycznia w Warszawie, przez prezes Ewę Pawłowską.

Kompleksowe badanie

W testowej grupie znalazły się wyłącznie osoby z niepełnosprawnością ruchową w wieku od 16 do 35 lat. Ponad połowę z nich stanowiły kobiety. Większość spośród badanych osób utrzymywało się z renty (74 proc.), a motywacją do uczestniczenia w projekcie była przede wszystkim chęć poprawienia swojej sytuacji na rynku pracy.

Każdy z uczestników przeszedł wielogodzinne badania, rozpoczynające się od wypełnienia kwestionariusza osobowego i wyrażenia subiektywnych opinii o własnych ograniczeniach i zawodowych dążeniach. Kolejnym etapem były podstawowe testy medyczne, a następnie sprawdzenie wzroku, testy progu słyszenia i określenie poziomu takich parametrów, jak: sprawność manualna, zdolność utrzymywania równowagi, zręczność, precyzja, refleks, a nawet kondycja psychiczna, poczucie życiowej satysfakcji, zdolność do funkcjonowania w społeczeństwie czy temperament.

Uczestnicy projektu opuszczali laboratoria CIOP wyposażeni w „Paszport do pracy”, w którym szczegółowo opisano predyspozycje zawodowe, listę proponowanych zawodów, mocne strony przyszłego pracownika, warunki, w jakich potencjał zatrudnionego zostanie najlepiej wykorzystany, ale także – na jakich stanowiskach praca nie przyniesienie satysfakcji ani pracownikowi, ani pracodawcy.

Sam model to za mało

Niestety, nie wszyscy uczestnicy projektu utrzymali kontakt z CIOP po zakończeniu badań, ale spośród 31 osób, które odesłały ankiety, siedem znalazło pracę właśnie dzięki paszportowi. Paszport spełnił również swoją rolę motywacyjną wśród badanych, którzy odważnie weszli na rynek pracy wiedząc, jakimi umiejętnościami i możliwościami dysponują. Paszport może być także narzędziem wspierania doradców zawodowych.

Niestety, szanse na upowszechnienie się tego narzędzia w krótkim czasie, ze względu na jego kompleksowość i prawdopodobne koszty, nie są duże.

- Chcemy, żeby na badaniach się to wszystko nie skończyło – podkreślała dr Joanna Bugajska, kierownik Zakładu Ergonomii CIOP. – Niedługo rozpoczynamy nowy projekt dotyczący modelu wsparcia osób niepełnosprawnych w środowisku pracy. W ramach tego projektu szykujemy narzędzia wspierania pracodawców. W związku z tym odbędzie się 16 konferencji dla pracodawców. Nie omieszkamy na nich opowiedzieć także o kompleksowej ocenie zdolności do pracy. Chcemy zwiększyć świadomość istnienia takiego narzędzia wśród pracodawców.

Pierwszym krokiem w kierunku wprowadzenia modelu kompleksowej oceny zdolności do pracy do codziennej praktyki, będzie na razie jego dostępność w ofercie CIOP.