Lista Mocy 1918-2018. Szczepan Jankowski

1900–1990
kompozytor, organista, dyrygent

Szczepan Jankowski stracił wzrok jako niespełna dziewięciolatek, wskutek powikłań po odrze. Od dziecka wykazywał zdolności muzyczne, więc w 1915 r. przyjęto go do Bydgoskiego Konserwatorium Muzycznego do klasy skrzypiec i fortepianu. Sześć lat później (od 1921 r.) rozpoczął swoją 60-letnią pracę organisty w kościele pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa w Bydgoszczy.

Znakomicie orientował się w liturgii, wiedział, co i kiedy powinien grać, a na sytuacje niespodziewane miał ustalone z księdzem „kody alarmowe”. Wystarczyło na przykład, aby celebrans delikatnie stuknął w kielich, a pan Szczepan zaczynał lub kończył grę.

Był świetny w improwizacji. Jak wspomina jedna z parafianek: „Był wybitnym organistą. (...) podczas każdej mszy trzymał wiernych w karbach. Gdy śpiewali z opóźnieniem, przerywał grę i z całą mocą pieśń zaczynał od początku”.

W latach 1926–1930 uczył się w Państwowym Konserwatorium Muzycznym w Poznaniu. Uzyskał dyplom organisty-wirtuoza, a pięć lat później rozpoczął zaoczne studia w Akademiach Muzycznych w Lipsku i Monachium. W 1936 r. zdobył I nagrodę w konkursie muzyki organowej w Berlinie. W 1939 r. uzyskał stypendium Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego i miał rozpocząć studia w Paryżu, ale wyjazd i dalszą naukę uniemożliwił mu wybuch II wojny światowej.

W czasie wojny podczas mszy świętych wplatał w utwory liturgiczne muzykę patriotyczną. Parafia Najświętszego Serca Pana Jezusa zasłynęła w ten sposób jako enklawa polskości. Wzmianka o tym znajduje się m.in. w książce Most Królowej Jadwigi Jerzego Sulimy-Kamińskiego: „Pójdziemy do kościoła na plac Piastowski. Wysłuchamy niemieckiego kazania, a pod koniec mszy organista Jankowski zagra na organach coś, co przejmuje do szpiku kości. U wylotu Warszawskiej wita nas organowa muzyka. Vater unser– a potem oczyszczające płomienne akordy. Cóż to gra organista Jankowski? Bogurodzicę”.

Niewidomy organista, zapisując nuty alfabetem Braille’a, skomponował ponad 130 utworów, w tym cztery msze. Koncertował w studiach Polskiego Radia, na organach w Katedrze Oliwskiej, w Poznaniu, Chełmnie, Chełmży, bydgoskiej Farze i we Wrocławiu. Po wojnie koncertował zarówno w Polsce, jak i za granicą, propagując muzykę kościelną.

Przez 60 lat swojej pracy w bydgoskiej parafii prowadził Chór Panien Różańcowych, którego był współzałożycielem, a od 1928 r. współpracował z bydgoskim Chórem Harmonia.
Za rozpowszechnianie muzyki kościelnej otrzymał w 1964 r. od papieża Pawła VI medal Pro Ecclesia et Pontifice. Napisano o nim kilka prac magisterskich, a w Bydgoszczy, gdzie tworzył i posługiwał, jedną z ulic w pobliżu pl. Piastowskiego nazwano jego imieniem.