Lista Mocy 1918-2018. Halina Poświatowska

1935–1967
poetka, pisarka

Dorobek Haliny Poświatowskiej (z domu Mygowej) jest ilościowo nieduży, ale znaczący. Autorka wydała cztery tomiki poezji: „Hymn bałwochwalczy” (1958), „Dzień dzisiejszy” (1963), „Oda do rąk”(1966), „Jeszcze jedno wspomnienie” (1968), powieść biograficzną „Opowieść dla przyjaciela” (1967), jeden dramat oraz listy. Zabrakło jej czasu, aby wydać zapowiadany tom prozy i antologię poezji anglojęzycznej. Po trwających od dzieciństwa zmaganiach z poważną wadą serca zmarła w wieku 32 lat. Biografowie Poświatowskiej i krytycy literaccy próbowali niekiedy mówić o jej poezji w kategoriach „kobieca”, „miłosna”, „pisana w cieniu śmierci”, jednak jej twórczość nie jest jednoznaczna, bo autorka czerpała z wielorakich źródeł.

Urodziła się w Częstochowie. Podczas okupacji zachorowała na anginę. Z choroby wywiązały się komplikacje, które spowodowały uszkodzenie mięśnia sercowego. Lekarze nie dawali chorej wielkich szans, ale o jej zdrowie postanowiła walczyć mama, Stanisława Mygowa. Stanowiła największe wsparcie dla córki, gdyż organizowała jej leczenie, edukację domową, wspierała w pierwszych krokach literackich – przepisywała wiersze na maszynie i wysyłała je do wydawnictw. Zdawała sobie sprawę, że głód wiedzy trzyma Halinę przy życiu.

Poetka zadebiutowała w 1956 r., publikując wiersze w „Gazecie Częstochowskiej”. Trudno powiedzieć, że należała do pokolenia popaździernikowej odwilży (po 1956 r.), bo koleje jej życia sprawiły, że funkcjonowała poza układami poetyckimi i polityką; czas spędzała głównie w szpitalach i sanatoriach.

Szansą zarówno dla zdrowia, jak i rozwoju stał się dla poetki wyjazd do Stanów Zjednoczonych w 1958 r. Przeszła tam udaną operację serca. Miała wrócić do Polski, ale zdecydowała się zostać i podjąć naukę w Smith College dla dziewcząt w Northampton. Zrealizowała program uczelni w trzy lata zamiast w cztery (mimo że początkowo nie znała języka angielskiego!) i otrzymała propozycję kontynuowania nauki na studiach doktoranckich. Do głosu doszła jednak tęsknota za rodziną i krajem, i w 1961 r. wróciła do Polski. Związała swoje życie z Krakowem. Na Uniwersytecie Jagiellońskim ukończyła studia filozoficzne i została asystentką w Katedrze Filozofii Nauk Przyrodniczych (1964).

Mimo potencjalnych ograniczeń wynikających z choroby chciała żyć pełnią życia, i tak też żyła. W wieku 19 lat, mimo sprzeciwu rodziny, wyszła za Adolfa Ryszarda Poświatowskiego, studenta Państwowej Wyższej Szkoły Filmowej w Łodzi, też chorego na serce. Po dwóch latach została wdową.

Problemy ze zdrowiem, niestety, powróciły i nie dały się opanować. Poetka zmarła 11 października 1967 r. i została pochowana w Częstochowie. W 40. rocznicę śmierci w rodzinnym domu przy ul. Jasnogórskiej 23 otwarto Dom Poezji – Muzeum Haliny Poświatowskiej, w którym znajdują się m.in. osobiste pamiątki.