Śląsk: Rękodzielnia – dzielimy się sztuką bez barier

W niewielkim Mikołowie na Górnym Śląsku można obejrzeć niezwykłą wystawę plenerową która udowadnia, że sztuką warto się dzielić. W ramach programu ministerialnego „Kultura Dostępna” Miejski Dom Kultury w Mikołowie zorganizował półroczny program włączania osób z niepełnosprawnością do uczestnictwa w kulturze.

- U podstaw tego działania było przekonanie, że posiadamy zasoby i umiejętności, którym powinniśmy się podzielić. Mikołów jest miastem o dużych tradycjach plastycznych, potrzebna jednak była nowa formuła udostępniania sztuki osobom niepełnosprawnym – mówi Izabela Jakubowska-Paździorek, dyrektor MDK w Mikołowie.

„Warto było”

Do udziału w projekcie zaproszono cztery instytucje pracujące na co dzień z niepełnosprawnymi – Ośrodek Rehabilitacyjno-Edukacyjno-Wychowawczy w Wyrach, Warsztaty Terapii Zajęciowej w Mikołowie, Ośrodek dla Osób Niepełnosprawnych „Boże Miłosierdzie” w Borowej Wsi oraz Zespół Szkół Specjalnych nr 2 w Mikołowie.

- Wśród uczestników były zarówno dzieci, jak i dorośli o różnych stopniach niepełnosprawności intelektualnej i fizycznej, dlatego konieczne było przeszkolenie naszych edukatorów do pracy z tak różnymi potrzebami – dodaje dyr. Jakubowska-Paździorek.

Pierwszym etapem projektu był cykl szkoleń dla edukatorów – pomocą i inspiracją służyli specjaliści z Muzeum Narodowego w Krakowie i Muzeum Śląskiego w Katowicach. Istotnym elementem projektu były tzw. „Wycieczki jednego dzieła”.

- Kluczowe było dla nas umożliwienie osobom niepełnosprawnym kontaktu z dziełami sztuki, zaplanowaliśmy więc wyjazdy do muzeów. Niezwykle ważna była dostępność architektoniczna budynków oraz komfortowe autokary, także dla osób na wózkach inwalidzkich. Było to spore wyzwanie, ale wiem, że warto było je podjąć –­ mówi Sandra Staletowicz, koordynatorka zadania.

Edukacja w muzeach

Uczestnicy i opiekunowie podkreślali, że wyjazdy z ośrodków i dopasowana do potrzeb osób z niepełnosprawnością edukacja w muzeach były ogromnym przeżyciem. Nasze instytucje mają ograniczone budżety i takie wyjazdy są dla naszych podopiecznych rzadkością – mówili o wyjazdach opiekunowie.

Dobry odbiór sztuki był wspomagany przez edukatorów muzeów, którzy posiadają odpowiednie kwalifikacje i doświadczenie, aby o sztuce i historii opowiadać językiem przystępnym dla osoby z niepełnosprawnością. Nie zabrakło poznawania dzieła sztuki dotykiem oraz zabawnych ćwiczeń i opowieści. Kolejnym etapem projektu były warsztaty plastyczne.

- Większość spotkań warsztatowych odbywała się w pracowni Miejskiego Domu Kultury, ale istotna była także mobilność naszej oferty. Odwiedzaliśmy więc poszczególne ośrodki – mówi Izabela Paździorek-Jakubowska.

Wystawa do końca roku

Uczestnicy pracowali w różnych technikach, wykonywali obrazy, grafiki, kolaże – efekty ich pracy można zobaczyć już na wystawie na mikołowskim rynku. Na wystawie prezentowane są nie tylko powstałe dzieła, wyeksponowano także zdjęcia z wycieczek i warsztatów.

- Ten projekt dał nam wszystkim niesamowicie dużo radości i energii. Planujemy już kolejne edycje, a dzięki lepszemu rozpoznaniu potrzeb naszych niepełnosprawnych sąsiadów wiemy, jak lepiej włączać ich w działania twórcze w kolejnych latach – dodaje Sandra Staletowicz.

Wystawę na mikołowskim rynku można podziwiać do końca roku.

„Rękodzielnia” wymagała wielkiego zaangażowania nauczycieli i opiekunów instytucji współpracujących, za co organizatorzy wyrażają wielką wdzięczność. Projekt realizowany był ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach programu „Kultura Dostępna”.