Szczególna ochrona niewidomych

Na posiedzeniu 4 sierpnia Sejmowa Komisja Polityki Społecznej i Rodziny w specjalnym dezyderacie zwróciła się do premiera o przedstawienie propozycji działań rządu zmierzających do powstrzymania spadku zatrudnienia osób ze szczególnymi schorzeniami – w tym niewidomych - na chronionym rynku pracy.

Komisja Polityki Społecznej i Rodziny omawiała sytuację, w której znajdują się obecnie osoby niewidome na polskim rynku pracy, a zwłaszcza w przedsiębiorstwach mających status zakładów pracy chronionej i spółdzielni. Okazuje się bowiem, że na 35 spółdzielni działających w 1989 r., w których pracowało ponad 12 tys. osób z dysfunkcją wzroku, obecnie działa 21 (w tym w stosunku do trzech ogłoszono stan upadłości), a pracuje w nich ok. 1150 niewidomych. Z badania przeprowadzonego przez Organizację Pracodawców Zatrudniających Osoby Niewidome (OPZON) wynika, że tylko w 2009 r. zatrudnienie osób niewidomych w grupie zakładów pracy chronionej zmniejszyło się o 10,2 proc.

- Uznaliśmy za ważne, aby zwrócić się do rządu, by uruchomił mechanizmy wspierające zakłady zatrudniające w dużej mierze osoby ze znacznymi dysfunkcjami, zwłaszcza wzroku. Często są to jedyne firmy w regionach, które oferują miejsca pracy dla takich osób. Jeśli zostaną zamknięte, osoby niewidome, które pracują w nich po kilka, kilkanaście lat będą miały ogromne trudności ze znalezieniem nowego miejsca pracy, zwłaszcza na rynku otwartym – powiedział poseł Marek Plura, który w zastępstwie posła Sławomira Piechoty, przewodniczącego sejmowej Komisji Polityki Społecznej i Rodziny, poprowadził posiedzenie komisji.

Intencją dezyderatu komisji jest ochrona przedsiębiorstw o dużej kondensacji pracowników ze znacznymi dysfunkcjami. Komisja zaproponowała więc, aby zwiększyć  dofinansowanie do zatrudnienia osób z niepełnoprawnością tym pracodawcom, u których osoby ze szczególnymi schorzeniami (a więc m.in. niewidomi) stanowią co najmniej 30 proc. ogółu zatrudnionych, a także aby wprowadzić zasadę, że limit dofinansowania powinien być wyższy niż obecne 75 proc. wynagrodzenia pracownika.

Jarosław Duda, Pełnomocnik Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych, zaoponował jednak, twierdząc, że takie rozwiązanie wymaga zaopiniowania nie tylko przez krajowy Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów, ale także przez Unię Europejską, ponieważ stoi w sprzeczności z jej wymaganiami dotyczącymi wielkości dofinansowania do zatrudnienia osób z niepełnosprawnością w państwach członkowskich.

Wśród propozycji skierowanych do premiera znalazło się także: zmniejszenie do 0,3 proc. wysokości stawek opłat rocznych z tytułu użytkowania wieczystego nieruchomości przez zakłady, które zatrudniają co najmniej 30 proc. osób ze szczególnymi schorzeniami oraz zapisanie w ustawie Prawo zamówień publicznych pewnych preferencji dla wyżej wymienionych podmiotów oraz refundowanie im wszystkich dodatkowych kosztów, które ponoszą – w tym przeznaczonych na pomoc pracownikom w komunikowaniu się z otoczeniem i orientacji w przestrzeni.

Minister Duda przypomniał, że dezyderat Komisji Polityki Społecznej i Rodziny był przygotowywany w marcu, a od tego czasu sytuacja na rynku pracy ustabilizowała się. – Zatrudnienie osób ze szczególnymi schorzeniami przestało spadać. A jeśli chodzi o osoby niewidome zatrudniane w zakładach pracy chronionej, to notujemy nawet wzrost. W 2009 r. w ZPCh-erach pracowały 3724 osoby niewidome, a w tym roku - 4168. Ochrona pracowników ze szczególnymi schorzeniami jest dla nas wciąż priorytetem – zapewnił Jarosław Duda.

Odnosząc się do danych dotyczących spadku ilości działających spółdzielni, minister Duda zasugerował, że być może w tym wypadku chodzi bardziej o to, że formuła spółdzielni jako działalności gospodarczej przestaje się sprawdzać w obecnych warunkach ekonomicznych. Ale wskazał też, że rząd nie zamierza wprowadzać żadnych zmian w funkcjonowaniu spółdzielni, bo w wielu wypadkach to właśnie w nich – a nie w zakładach pracy chronionej lub tym bardziej na otwartym rynku – osoby ze szczególnymi schorzeniami i znacznymi dysfunkcjami mogą znaleźć jedyne miejsce pracy.

Dezyderat Komisji Polityki Społecznej i Rodziny w sprawie sytuacji w zakładach pracy chronionej zatrudniających w dużym procencie osoby z orzeczeniem o znacznym i umiarkowanym stopniu niepełnosprawności został przyjęty jednogłośnie i skierowany do premiera.