Czwarte posiedzenie zespołu ds. rent inwalidzkich

Kolejne, czwarte spotkanie zespołu eksperckiego ds. rent inwalidzkich poświęcone było propozycjom, dotyczącym weryfikacji uprawnień rentowych. Zespół spotyka się w ramach debaty eksperckiej nad "Programem uporządkowania i ograniczenia wydatków publicznych" wicepremiera Jerzego Hausnera.

W pierwszej części spotkania zastanawiano się czy renty z tytułu niezdolności do pracy powinny być przyznawane tylko na czas określony, czy też dopuścić także renty przyznawane na czas stały. W chwili obecnej w ZUS około 20% nowoprzyznawanych rent jest przyznawanych na stałe, lecz w ogólnej liczbie rencistów aż 60% ma renty przyznane na stałe.

Zdaniem dyskutujących postępy w dziedzinie nauk medycznych pozwalają coraz skuteczniej leczyć i rehabilitować schorzenia, uznawane wcześniej za nieuleczalne. Czynnikiem zmiennym jest również powodzenie rehabilitacji lub możliwość przystosowania miejsca pracy do potrzeb osoby niepełnosprawnej. Jednocześnie rośnie liczba zawodów, które mogą wykonywać osoby niepełnosprawne.

System przyznawania rent jedynie na czas określony wspomagałby rehabilitację i aktywizował osoby niepełnosprawne, pozwalał na synchronizację narzędzi orzeczniczych z faktycznym stanem zdrowia pacjenta, zapobiegał nadużyciom i możliwym nieprawidłowościom, racjonalizował orzecznictwo, dawał możliwość lepszego monitoringu, a także sprzyjał tym, u których stan zdrowia pogarsza się.

Wśród obaw, jakie to rozwiązanie rodzi, wymieniono: uciążliwość dla osób o większym stopniu niepełnosprawności, zwiększenie obciążenia orzeczników oraz wzrost kosztów orzecznictwa .

Eksperci zgodzili się, że argumenty przemawiające za orzekaniem na czas określony przeważają nad wadami tego rozwiązania. Możliwość orzekania niezdolności do pracy na stałe powinna być dopuszczalna tylko w szczególnych przypadkach szczególnie poważnego uszkodzenia organizmu. W argumentacji podkreślano między innymi, że orzeczenie o stałej niezdolności do pracy może wywoływać w osobie niepełnosprawnej poczucie wykluczenia społecznego i jako takie powinno być przyznawane bardzo rzadko.

W kwestii częstotliwości badań, potwierdzających prawo do pobierania renty stwierdzono, że powinny obowiązywać proste, jednoznaczne, powszechne i jawne zasady. Badania początkowo powinny odbywać się często (np. corocznie), w sytuacji braku poprawy zdolności do pracy okresy te można by wydłużać.

Drugą część spotkania poświęcono problemowi weryfikacji rent, przyznanych w przeszłości na czas nieokreślony. I w tym przypadku eksperci zgodni byli, co do zasadności takiego rozwiązania. Jednak warunkiem niezbędnym musi być wsparcie ze strony zintegrowanego systemu pomocy społecznej, aby osoby tracące prawo do renty miały zapewnione wystarczające wsparcie.

Zaproponowano sprawdzanie jedynie kobiet w wieku poniżej 50 lat i mężczyzn poniżej 55 roku życia w momencie weryfikacji. Procedury powinny objąć, oprócz pobierających renty z ZUS-u, także świadczeniobiorców KRUS-u i służby mundurowe.

Zwrócono uwagę na wątpliwości, dotyczące procedur prawnych - czy można odbierać prawa nabyte i jak traktować renty, przyznane orzeczeniem sądu. Zgodzono się jednak, że argumenty merytoryczne przemawiają za dokonaniem weryfikacji.

Na następnym spotkaniu, za tydzień, zespół będzie szczegółowo dyskutował zasady podziału na grupy inwalidzkie.

W pracach zespołu biorą udział przedstawiciele: Fundacji Aktywnej Rehabilitacji, Polskiego Stowarzyszenia na rzecz Osób z Upośledzeniem Umysłowym, Polskiego Związku Głuchych, NBP, Krajowej Izby Gospodarczo-Rehabilitacyjnej, OPZZ, Polskiej Organizacji Pracodawców Osób Niepełnosprawnych, Konfederacji Pracodawców Polskich, Krajowego Przedstawicielstwa Emerytów, Rencistów i Inwalidów, Caritas, Polskiej Konfederacji Pracodawców Prywatnych, ZUS, Polskiego Związku Emerytów, Rencistów i Osób Niepełnosprawnych, Ruchu Obrony Bezrobotnych, Instytutu Pracy i Spraw Socjalnych oraz MGPiPS.

Źródło: Zespół ds. debaty publicznej MGPiPS