NSA: opiekunowi osoby dorosłej nie można odmówić przyznania świadczenia pielęgnacyjnego

Opiekun osoby z niepełnosprawnością ma prawo do zamiany zasiłku dla opiekuna (obecnie 520 zł netto) na świadczenie pielęgnacyjne (obecnie 1477 zł netto) – postanowił Naczelny Sąd Administracyjny. Wyrok jest m.in. efektem działań Rzecznika Praw Obywatelskich (RPO).

Mężczyzna (nazwisko nie zostało ujawnione) do lipca 2013 roku z racji sprawowania opieki nad matką pobierał świadczenie pielęgnacyjne. Jednak stracił je po zmianie ustawy o świadczeniach rodzinnych, które wykluczyło z tej formy pomocy opiekunów osób, u których niepełnosprawność pojawiła się po 18. roku życia. Tacy opiekunowie zamiast świadczenia zaczęli otrzymywać zasiłek dla opiekuna w wysokości 520 zł.

Nierówność świadczeń

Samo świadczenie pielęgnacyjne, które otrzymują osoby rezygnujące z pracy, by podjąć opiekę nad dzieckiem z niepełnosprawnością, było od czasów sejmowego protestu rodziców w 2014 r. regularnie podnoszone. Obecnie osiągnęło pułap 1477 zł netto. Tymczasem zasiłek dla opiekuna przez lata wynosił zaledwie 520 zł. Dopiero od listopada tego roku jego kwota zostanie podniesiona do 620 zł.

W październiku 2014 roku ten podział został przez Trybunał Konstytucyjny uznany za sprzeczny z konstytucyjną zasadą równości. Mimo upływu czterech lat, wyrok Trybunału w tej sprawie nie został zrealizowany, a przepisy o świadczeniach dla opiekunów nie zostały zmienione.

NSA: nie można odmówić wyboru korzystniejszego świadczenia

Wielu opiekunów osób dorosłych weszło na drogę sądową. Tak też zrobił mężczyzna sprawujący opiekę nad matką. Po tym, jak nie udało mu się uzyskać zmiany świadczenia na korzystniejsze w Gminnym Ośrodku Pomocy Społecznej, skierował swoją sprawę do sądu administracyjnego.

Choć w pierwszym wyroku, wydanym w czerwcu 2017 r., Wojewódzki Sąd Adminiastracyjny w Warszawie nie podzielił zarzutów skarżącego, to Naczelny Sąd Administracyjny (NSA) uchylił ten wyrok 5 października 2018 r.

Do postępowania przed NSA przystąpił również Rzecznik Praw Obywatelskich, którego argumenty dotyczące możliwości wybrania przez opiekuna korzystniejszego świadczenia zostały przyjęte przez sąd. O szczegółach tej sprawy można przeczytać na stronie biura RPO.