Dlaczego zasiłek pielęgnacyjny wlicza się do zasiłku stałego? Mamy odpowiedź MRPiPS

Zasiłek pielęgnacyjny wlicza się do dochodu, warunkującego otrzymanie prawa do zasiłku stałego. To oznacza, że osoba z niepełnosprawnością, która ma prawo do zasiłku stałego – otrzymuje go w kwocie pomniejszonej o wartość zasiłku pielęgnacyjnego. Jak te przepisy wpływają na życie codziennie osób z niepełnosprawnością?

„Przez wiele lat miałem umiarkowany stopień niepełnosprawności i otrzymywałem (po ostatniej podwyżce) 604 zł zasiłku stałego. Po zmianie stopnia na znaczny, otrzymałem prawo do zasiłku pielęgnacyjnego w wysokości 153 zł. Jak zareagował na to MOPS? Ano obniżył mi zasiłek stały do wysokości 481 zł. Łącznie, na zmianie stopnia niepełnosprawności „zyskałem” całe 30 złotych. Dzisiaj wyczytałem, że Rafalska chwaliła się pomysłem podniesienia zasiłku pielęgnacyjnego o całe… 31 złotych i 42 grosze. Zapomniała przy okazji dodać, że o tę kwotę MOPS obniży mi zasiłek stały, a ja nadal będę otrzymywał 634 złote na życie, leki, środki lecznicze i pomoc w samodzielnej egzystencji” – pisze w komentarzu pod jednym z naszych artykułów Czytelnik.

Równość w świetle prawa czy dyskryminacja?

Problem jest znany od lat. Otóż osobom, które nie mają prawa do renty, często przysługuje jedynie obecnie 153 zł zasiłku pielęgnacyjnego. Niewiele więc zmieni dla nich planowana od 1 listopada br. jego podwyżka do 184,42 zł. Te osoby nie mają dochodów – mogą się ubiegać o zasiłek stały z OPS obecnie w kwocie 604 zł.

Paradoks polega na tym, że osoba z niepełnosprawnością, która nie ma prawa do renty i ma tylko 153 zł zasiłku pielęgnacyjnego, dostanie maksymalnie 451 zł zasiłku stałego z OPS, czyli łącznie 604 zł. Tymczasem, osoba pełnosprawna również otrzyma 604 zł. Zasiłek pielęgnacyjny przyznaje się w celu częściowego pokrycia wydatków wynikających z niepełnosprawności, dlatego nie powinien być on wliczany do dochodu przy przyznawaniu zasiłku stałego. Dla porównania: w dochód nie wlicza się świadczenie 500+. W ten sposób pomoc w wychowaniu dziecka nie jest dochodem, ale pomoc związana z potrzebami wynikającymi z niepełnosprawności – już tak.

Wyjaśnienie MRPiPS

„Ustawa o pomocy społecznej zawiera zasadę uwzględniania wszystkich dochodów, bez względu na ich pochodzenie, wprowadzając nieliczne wyjątki. Wśród takich wyjątków nie znalazł się dochód w postaci kwoty zasiłku pielęgnacyjnego – wyjaśnia nam Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej. – Brak uwzględnienia zasiłku pielęgnacyjnego w dochodzie osoby pobierającej zasiłek stały mógłby być traktowany jako nierówność wobec prawa, jeśli pozostałym osobom zasiłek pielęgnacyjny byłby wliczany do dochodu. Z kolei zmiana przepisów wyłączająca kwotę zasiłku pielęgnacyjnego dla wszystkich osób, korzystających ze świadczeń z pomocy społecznej, pociągnęłaby za sobą wysokie skutki finansowe, zarówno dla budżetu państwa, jaki i budżetów jednostek samorządu terytorialnego” – dodaje resort, podkreślając, że obecnie nie jest planowane wyłączenie zasiłku pielęgnacyjnego z wliczania do dochodu.

Kto otrzymuje zasiłek stały?

Resort pracy poinformował, że nie posiada danych na temat liczby osób, które mają odliczany zasiłek pielęgnacyjny od zasiłku stałego, ponieważ prowadzona statystyka określa jedynie liczbę osób, pobierających zasiłek stały oraz liczbę wydanych decyzji.

„Ze statystyk MOPR w Gdańsku za pierwsze półrocze 2018 roku wynika, iż realizowanych było 1985 zasiłków stałych, z czego dla 491 osób ze znacznym stopniem niepełnosprawności, którym zasiłek pielęgnacyjny przysługuje z mocy przepisu art. 16 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (tekst jednolity Dz. U. z 2017, poz. 1952 z późn. zm.). Wynika zatem z powyższego, że przepisy o wliczaniu do dochodu dla celów pomocy społecznej - zasiłku pielęgnacyjnego, dotyczą 24,73 proc. wszystkich osób, którym przyznano zasiłek stały” – mówi dr Adam Lisowski, konsultant prawny MOPR w Gdańsku.

Zgodnie z przepisem art. 37 ust. 2 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (tekst jednolity Dz. U. z 2018 r., poz. 1508), zasiłek stały ustala się w wysokości:

1. w przypadku osoby samotnie gospodarującej - różnicy między kryterium dochodowym osoby samotnie gospodarującej a dochodem tej osoby, z tym że kwota zasiłku nie może być wyższa niż 604 zł miesięcznie;
2. w przypadku osoby w rodzinie - różnicy między kryterium dochodowym na osobę w rodzinie a dochodem na osobę w rodzinie.

Co nie wlicza się do dochodu?

Na podstawie art. 8 ust. 3 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2017 r. poz. 1769, z późn. zm.) za dochód uważa się sumę miesięcznych przychodów z miesiąca poprzedzającego złożenie wniosku lub w przypadku utraty dochodu z miesiąca, w którym wniosek został złożony, bez względu na tytuł i źródło ich uzyskania, jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, pomniejszoną o:

1. miesięczne obciążenie podatkiem dochodowym od osób fizycznych;
2. składki na ubezpieczenie zdrowotne określone w przepisach o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz ubezpieczenia społeczne określone w odrębnych przepisach;
3. kwotę alimentów świadczonych na rzecz innych osób.

Na podstawie ust. 4 do dochodu ustalonego zgodnie z art. 8 ust. 3 nie wlicza się:

1. jednorazowego pieniężnego świadczenia socjalnego;
2. zasiłku celowego;
3. pomocy materialnej mającej charakter socjalny albo motywacyjny, przyznawanej na podstawie przepisów o systemie oświaty;
4. wartości świadczenia w naturze;
5. świadczenia przysługującego osobie bezrobotnej na podstawie przepisów o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy z tytułu wykonywania prac społecznie użytecznych;
   • świadczenia pieniężnego i pomocy pieniężnej, o których mowa w ustawie z dnia 20 marca 2015 r. o działaczach opozycji antykomunistycznej oraz osobach represjonowanych z powodów politycznych;
6. dochodu z powierzchni użytków rolnych poniżej 1 ha przeliczeniowego;
7. świadczenia wychowawczego, o którym mowa w ustawie z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci, oraz dodatku wychowawczego, o którym mowa w ustawie z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej;
8. świadczenia pieniężnego, o którym mowa w art. 8a ust. 1 ustawy z dnia 7 września 2007 r. o Karcie Polaka.