Wszystko o showdown

Gra showdown (niekiedy błędnie nazywana tenisem stołowym dla niewidomych) przeznaczona jest dla dwóch zawodników. Toczy się na prostokątnym stole, w którego przeciwległych krańcach umieszczone są bramki. Na środku stołu znajduje się pionowa tablica.

W showdown gra się przy użyciu paletek (wiosełek) oraz piłeczki, w środku której znajdują się małe kuleczki (np. ze stali nierdzewnej), dzięki czemu piłka podczas gry jest słyszalna. Celem gry jest odbicie piłeczki pod tablicą znajdującą się na środku stołu wprost do bramki przeciwnika, podczas gdy ten usiłuje zapobiec utracie gola.

Showdown jest grą zarówno indywidualną, jak i drużynową. W drużynie grają trzy osoby, w tym minimum jedna kobieta. Showdown powstał w 1960 r. Wymyślił go niewidomy Kanadyjczyk, Joe Lewis. Przy opracowaniu zasad gry pomagał mu Patrick York - niewidomy kanadyjski lekkoatleta. Gra ta zdobyła rozgłos i międzynarodowy sukces podczas olimpiady w Arnhem w 1980 r., gdzie grano w nią rekreacyjnie. Później gościła na wielu olimpiadach i międzynarodowych zawodach. Obecnie znana jest na wszystkich kontynentach. Czynione są starania, aby showdown pojawił się na paraolimpiadzie w Londynie w 2012 r. jako dyscyplina pokazowa, a od paraolimpiady w 2016 r. w Rio de Janeiro wszedł w skład dyscyplin paraolimpijskich.

Duże zasługi w popularyzacji showdown na świecie ma Jaroslav Pata z Czech, świetny gracz i wieloletni szef komisji showdown w Międzynarodowej Federacji Sportu Niewidomych. Obecnym jej przewodniczącym jest Szwed, Krister Olemo. W jego kraju dyscyplina ta jest szczególnie popularna. W sierpniu minionego roku odbyły się tam pierwsze mistrzostwa świata w showdown. Wzięli w nich udział reprezentanci 15 krajów: Słowenii, Finlandii, Holandii, Czech, Szwecji, Estonii, Danii, Włoch, Polski, Niemiec, USA, Kanady, Słowacji, Iranu i Maroka. Pierwszym mistrzem świata został Holender Sven van de Wege, a pierwszą mistrzynią - Słowenka Jana Führer. Polskę reprezentował Damian Pietrasik, utytułowany pływak i muzyk. Jest on współzałożycielem spółki Raiosport, która w Polsce zajmuje się rozpowszechnieniem tej dyscypliny (www.raiosport.pl). Grę tę w środowisku osób niewidomych i słabowidzących  stara się popularyzować i rozwinąć Stowarzyszenie „Cross”. We wrześniu i listopadzie będzie organizatorem dwóch turniejów ogólnopolskich.

Sprzęt do showdown:

Paletki
Powinny być wykonane z gładkiego materiału i mieć długość 34 cm. Mogą być pokryte warstwą gumy (warstwa do 2 mm na jednej stronie lub na dwóch stronach). Wymiary maksymalne łopatki: długość - 23 cm, szerokość - 9 cm, grubość - 1 cm, długość rączki - 11 cm, średnica rączki - 4 cm. Łopatka może być zaokrąglona lub ścięta.

Piłeczki
Piłeczki powinny być słyszalne podczas gry, mogą zawierać w środku małe metalowe części (np. kulki ze stali nierdzewnej). Piłeczki powinny mieć średnicę 6 cm oraz twardą, gładką powierzchnię.

Stół
Wymiary: długość wewnętrzna - 364-366 cm, szerokość wewnętrzna - 121-122 cm, wysokość powierzchni do grania (od podłogi) - 78 cm, ściany boczne - 14 cm, narożniki (promień wewnętrzny) - 23 cm, kieszeń bramki (półkole bramkowe - 30 cm średnicy, pionowy prostokątny otwór bramki - 30x9-10 cm), linia graniczna dotyku w obrębie bramki - 40 cm średnicy, panel kontaktowy (wąska drewniana listwa oparta na górnej części obu ścian końcowych) - zwisa 5 cm, nie jest przedłużony poza obręb stołu, tablica na środku stołu (prostokątny ekran opierający się na ścianach bocznych ponad obszarem gry i dzielący go na dwie części) - 46 cm od powierzchni stołu.

Stroje
Koszulki zawodników powinny mieć krótkie rękawy (nie dłuższe niż do łokcia). Zalecane są rękawice ochronne na ręce. Ich długość  nie powinna przekraczać 6 cm ponad przegub dłoni zawodnika. Grubość rękawic (wszystkie palce) może maksymalnie wynosić 2,5 cm i nie może powiększać dłoni o więcej niż 2 cm po bokach. Zawodnicy muszą mieć nieprzezroczystą ochronę na oczy, całkowicie je zasłaniającą.

Zasady gry
Zasady gry showdown zostały uzgodnione i zatwierdzone 17 stycznia 2009 r. w Pradze przez podkomisję showdown Międzynarodowej Federacji Sportu Niewidomych. Regulamin obowiązuje od 1 maja 2009 r. na mistrzostwach świata IBSA, zawodach regionalnych IBSA oraz wszystkich pozostałych, formalnie zatwierdzonych zawodach.

Zasady ogólne
Przy każdym stole osobami odpowiedzialnymi za grę są: sędzia (w pełni widzący), osoba mierząca czas gry i przerwy oraz osoba licząca punkty i zagrywki. Jedna osoba może jednocześnie mierzyć czas i liczyć punkty. Sędzia także może jednocześnie pełnić rolę osoby mierzącej czas i liczącej punkty. Zasada ta nie obowiązuje podczas meczów rozgrywek play-off na szczeblu mistrzostw Europy i świata, podczas których do sędziowania i liczenia punktów powinny być zaangażowane przynajmniej dwie osoby.

Grę rozpoczyna i kończy gwizdek sędziego. Pojedynczy gwizd oznacza start lub zatrzymanie gry, podwójny gwizd - zdobycie bramki przez zawodnika, a długi gwizd - koniec seta lub gry.

Wygrywa zawodnik, który jako pierwszy zdobędzie 11 punktów, mając 2 punkty przewagi nad przeciwnikiem. Jeśli nie ma przewagi dwupunktowej, gra toczy się do uzyskania 16 punktów. Wygrywa zawodnik, który zdobędzie następny punkt, nawet jeśli nadal nie ma przewagi dwupunktowej.

Podczas rozgrywek czas przeznaczony na każdy set ograniczony jest w całości do 15 min. Jeśli limit czasowy przeznaczony na set dobiega końca, zwycięża zawodnik z większą liczbą punktów. W przypadku remisu, rzuca się  monetą w celu ustalenia, który z zawodników jako pierwszy wykona  serw. Wygrywa zawodnik, który jako pierwszy zdobędzie punkt.

Zawodnicy zmieniają strony stołu po każdym secie. W ostatnim secie gry zawodnicy zmieniają strony po zdobyciu przez jednego z zawodników 6 punktów lub jeśli minie połowa czasu gry. Jeśli gra się tylko jednego seta, zawodnicy zmieniają strony po uzyskaniu przez jednego z nich 6 punktów lub jeśli minie połowa czasu gry. Przy zmianie stron gry zawodnicy poruszają się w prawą stronę. Podczas gry widzowie muszą zachować ciszę.

Punktacja
Za umieszczenie piłeczki w bramce przeciwnika gracz otrzymuje 2 punkty (sędzia oznajmia zdobycie bramki podwójnym gwizdem). Zawodnik może zdobyć punkt niezależnie od tego, który z grających akurat serwuje. Za uderzenie piłeczką w tablicę znajdującą się na środku stołu i zatrzymanie ruchu piłeczki naprzód punkt przyznawany jest przeciwnikowi. Przeciwnik otrzymuje również punkt za:
- posłanie piłeczki ponad tablicę, 
- dotknięcie piłeczki w strefie gry czymkolwiek innym poza paletką,
- wybicie piłeczki poza strefę gry,
- przetrzymywanie piłeczki i niekontynuowanie gry w ciągu dwóch sekund.

Rozpoczęcie gry
Przed rozpoczęciem gry sędzia rzuca monetą o to, który z grających rozpocznie set, a następnie toczy piłkę w kierunku zawodnika serwującego i pyta obu graczy, czy są gotowi rozpocząć pojedynek. Po otrzymaniu potwierdzenia daje znak do rozpoczęcia gry, gwiżdżąc jednokrotnie gwizdkiem.

Zagrywki
Po sygnale dźwiękowym rozpoczynającym grę zawodnik musi zaserwować piłkę w ciągu dwóch sekund. Jeśli mu się to nie uda, traci serw i jeden punkt na rzecz przeciwnika. Podczas serwowania każdy zamach w kierunku piłeczki liczy się jako jeden serw. Każdy z graczy serwuje pięć razy z rzędu, po czym przekazuje serw przeciwnikowi. Zaserwowana piłeczka przed przejściem pod tablicą na środku stołu może tylko raz odbić się od jednej ze ścian bocznych. Jeśli tak się nie dzieje, sędzia musi przerwać grę, gracz serwujący traci serw, punkt zostaje przyznany przeciwnikowi.
 
Gra
Grać należy z końca stołu, gracze nie mogą znajdować się po jego bokach. Piłka w grze musi przejść pod centralną tablicą. Paletkę należy trzymać zawsze w jednej ręce. Naruszenie tej zasady skutkuje otrzymaniem jednego punktu karnego. W przypadku gdy zawodnik trzyma rękę bez paletki w polu gry (z wyjątkiem chwili, w której akurat zmienia rękę trzymającą paletkę), przyznaje się jeden punkt przeciwnikowi. Jeśli piłeczka uderzona przez zawodnika dotknie górnej powierzchni ściany bocznej lub górnej części panelu kontaktowego lub spadnie ponownie na pole gry, wówczas przyznaje się punkt przeciwnikowi.

Piłka w impasie
Sędzia może zarządzić powtórny serw, jeśli uzna, że piłeczka porusza się na tyle wolno, że spowolnia to grę, lub jeśli zawodnik gubi piłeczkę.

Kary
Nie zezwala się na kontakt z piłką w obrębie bramki. W przypadku złamania tej zasady przez jednego z zawodników punkt zostaje przyznany przeciwnikowi. W przypadku gdy piłka dotknie paletki w polu bramkowym, a następnie poleci prosto do bramki, zalicza się gol i dwa punkty dla przeciwnika. Jeśli piłka dotknie paletki lub jej uchwytu, a następnie jakiejkolwiek części ciała zawodnika, zostaje to zaliczone jako nieprawidłowy ruch i przeciwnik otrzymuje punkt. Jeśli piłka dotknie paletki lub jej uchwytu, a następnie potoczy się w dowolnym kierunku po stole lub poza nim, zalicza się to jako nieprawidłową obronę. Punkt zostaje przyznany przeciwnikowi. Zawodnik traci też punkt, gdy upuści paletkę, rozmawia podczas gry lub zadzwoni mu telefon.

Artykuł pochodzi z kwietniowego numeru "CROSSA" to "Prawie wszystko o showdown". Przedstawiamy w nim dyscyplinę mało w Polsce znaną, a którą uprawiają już zarówno sprawni jak i niepełnosprawni na wszystkich kontynentach. Grę tę w środowisku osób niewidomych i słabowidzących stara się spopularyzować i rozwinąć Stowarzyszenie "Cross". Zachęcamy również do lektury tekstów o paraolimpiadzie. Warto przeczytać, co nasi bohaterowie z Vancouver mówią o swoich startach, emocjach, sukcesach i porażkach. Podajemy również lokaty Polaków w poszczególnych dyscyplinach narciarskich.

Na okładce: Katarzyna Rogowiec na podium zwycięzców

W kwietniowym numerze "CROSS" znajdują się następujące artykuły:
Nominacje paraolimpijskie – Andrzej Szymański
X Zimowa Paraolimpiada 2010 – Monika Maniak-Iwaniszewska
I po igrzyskach… - Andrzej Szymański
Zgrany duet – Anna Amanowicz
Półmaraton w Wiązownej – Mariusz Gołąbek
"Victoria" zwycięża w Augustowie – Leszek Stefanek
Na podbój Tunezji – Jerzy Gorczyński
Gramy w szachy – Ryszard Bernard
Gramy w warcaby – Jan Sekuła
Prawie wszystko o showdown – Teresa Dębowska
Ćwiczenia na płaski brzuch – Grażyna Janczak
Krzyżówka – Maria Bisko