Prawnik radzi: „Czy przysługuje mi dodatkowy zasiłek?”

Zwracam się z pytaniem o dodatkowe zasiłki dla osób niepełnosprawnych z I grupą inwalidzką. Opiekuję się babcią, która ma 83 lata i od 4 lat nie chodzi. Babcia ma przyznaną I grupę inwalidztwa i z tego tytułu dostaje dodatek pielęgnacyjny. Niedawno usłyszałam, że ZUS wprowadził dodatkowy zasiłek dla osób z I grupą. Czy to prawda?

Natalia K. z woj. podkarpackiego

Odpowiada prawniczka Integracji Anita Siemaszko:

Wydaje się, że chodzi o specjalny zasiłek opiekuńczy. W Pani liście brakuje istotnych informacji, a zatem po przeczytaniu tego materiału proszę sprawdzić, czy spełnia Pani warunki pobierania świadczenia.

Zasiłek opiekuńczy

Specjalny zasiłek opiekuńczy jest świadczeniem pieniężnym, o które mogą ubiegać się osoby, na których ciąży obowiązek alimentacyjny, także małżonkowie (zmiana ta została wprowadzona Ustawą z dn. 4 kwietnia 2014 r. o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów), jeśli rezygnują z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej.

W przypadku gdy o specjalny zasiłek opiekuńczy ubiegają się rolnicy, małżonkowie rolników bądź domownicy, świadczenie te przysługuje odpowiednio:

• rolnikom w przypadku zaprzestania prowadzenia przez nich gospodarstwa rolnego,
• małżonkom rolników lub domownikom w przypadku zaprzestania prowadzenia przez nich gospodarstwa rolnego lub wykonywania przez nich pracy w gospodarstwie rolnym (zaprzestanie prowadzenia gospodarstwa rolnego lub zaprzestanie wykonywania pracy w gospodarstwie rolnym potwierdza się stosownym oświadczeniem złożonym pod rygorem odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań).

Kwestia dochodów

Prawo do specjalnego zasiłku opiekuńczego rozstrzyga się po przeprowadzeniu rodzinnego wywiadu środowiskowego. Specjalny zasiłek opiekuńczy, w przeciwieństwie do świadczenia pielęgnacyjnego, jest przyznawany bez względu na wiek powstania niepełnosprawności u osoby poważnie niepełnosprawnej wymagającej opieki. Specjalny zasiłek opiekuńczy przysługuje w wysokości 520 zł miesięcznie, jeżeli łączny dochód rodziny osoby sprawującej opiekę oraz rodziny osoby wymagającej opieki w przeliczeniu na osobę nie przekracza kwoty 764 zł.

Dochód, w tym wypadku chodzi o dochód netto, czyli po odliczeniu kwot alimentów świadczonych na rzecz innych osób – przychody podlegające opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 27, 30b, 30c i 30e Ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jednolity Dz.U. z 2012 r., poz. 361 z późn. zm.), pomniejszone o koszty uzyskania przychodu, należny podatek dochodowy od osób fizycznych, składki na ubezpieczenia społeczne niezaliczone do kosztów uzyskania przychodu oraz składki na ubezpieczenie zdrowotne.

Specjalny zasiłek opiekuńczy jest świadczeniem pieniężnym, o które mogą ubiegać się osoby, na których ciąży obowiązek alimentacyjny, a także małżonkowie, jeżeli rezygnują z zatrudnienia lub go nie podejmują lub innej pracy zarobkowej w celu sprawowania stałej opieki nad np. osobą ze znacznym stopniem.

Obowiązek alimentacyjny

Na podstawie Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego z 25 lutego 1964 r.: „Obowiązek dostarczania środków utrzymania, a w miarę potrzeby także środków wychowania (obowiązek alimentacyjny) spoczywa przede wszystkim na krewnych w linii prostej i na rodzeństwie. Obowiązek obciąża bliższych stopniem przed dalszymi. Krewnymi w linii prostej są osoby, z których jedna pochodzi od drugiej. Zatem synowa bądź zięć nie są krewnymi – nie mogą zatem ubiegać się o specjalny zasiłek opiekuńczy. Podobnie sprawa wygląda w przypadku dzieci rodzeństwa – nie są oni krewnymi w linii prostej, zatem nie otrzymają tego świadczenia”.

W Pani przypadku obowiązanymi w pierwszej kolejności do alimentacji (i zarazem do zasiłku) są dzieci babci, czyli Pani mama lub tata i ich rodzeństwo. Dopiero gdy ich nie ma lub nie mogą wypełnić obowiązku alimentacyjnego, ten obowiązek spada na Panią. A wraz z nim – możliwość ubiegania się o zasiłek.