MRPiPS przedstawiło pomysły aktywizacji opiekunów

- Poprawa sytuacji osób niepełnosprawnych i ich rodzin to jeden z priorytetów rządu. Wieloletnich zaniedbań, jak i wyzwań zmieniających się czasów, nie da się szybko rozwiązać, gdyż życie pisze coraz bardziej skomplikowane scenariusze – powiedziała Minister Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej Elżbieta Rafalska podczas konferencji otwierającej konsultacje społeczne wokół Programu „Za życiem”. Jego zadaniem jest właśnie sprostanie wyzwaniom nowych czasów.

- Ogromną wartością zaproponowanych zmian w programie jest objęcie kompleksowym wsparciem osób niepełnosprawnych bezpośrednio po narodzinach – podkreśliła minister Rafalska. – Chcemy objąć wsparciem nie tylko dzieci z nieodwracalnym upośledzeniem lub nieuleczalnie chore, ale również pozostałych członków rodzin – podkreśliła.

Program „Za życiem” odpowiada na potrzeby i obawy rodzin dzieci z niepełnosprawnością – świadczą o tym pierwsze elementy programu, które zaczną obowiązywać już od 1 lipca 2017 roku. O zmianach i kolejnych propozycjach rozmawiano podczas konferencji 17 maja w Centrum Olimpijskim w Warszawie. Był to początek konsultacji społecznych Programu „Za życiem”, które będzie realizować Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej we współpracy z Caritas Polska.

Opiekunie, załóż firmę

Mieszkalnictwo wspomagane, aktywizacja zawodowa opiekunów i wzmocnienie profilaktycznego aspektu pracy asystenta rodziny – to pakiety pierwszych zmian zaplanowanych w ramach programu „Za życiem”. Podczas konferencji przedstawiciele Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej przedstawili szczegóły zaplanowanych zmian, zwłaszcza tych, dotyczących aktywizacji zawodowej opiekunów.

- Celem projektowanych zmian jest ułatwienie powrotu opiekunów osób niepełnosprawnych na rynek pracy – przedstawiła stanowisko resortu Katarzyna Klimiuk, zastępca dyrektora departamentu funduszy. – Prognozujemy ułatwienia skierowane zarówno do samych opiekunów, jak i do pracodawców – dodała. 

Pierwszym elementem programu, przedstawionym przez Katarzynę Klimiuk, jest stworzenie preferencyjnych warunków własnej działalności gospodarczej dla opiekunów. Mają oni otrzymywać środki z Powiatowych Centrów Pomocy Rodzinie. Jeśli założona za te pieniądze firma nie przetrwa pierwszego roku, to opiekunowie nie będą musieli zwracać całej kwoty dofinansowania, ale odpowiednio mniejszą. To samo dotyczy pożyczek, udzielanych na założenie własnej firmy.  Bezpieczniejszą formą prowadzenia działalności, która z natury jest rozwiązaniem dla osób zagrożonych wykluczeniem, są spółdzielnie socjalne.

- Naszą propozycją jest to, by przydzielaną osobom otwierającym spółdzielnię socjalną kwotę podnieść z czterokrotności do sześciokrotności przeciętnego wynagrodzenia. Tak jak ma to miejsce w przypadku zakładania własnej działalności gospodarczej – przedstawiła Katarzyna Klimiuk.

Program „Za życiem” zakłada też możliwość tworzenia przez opiekunów żłobków i klubów dziecięcych z miejscami integracyjnymi. Będzie na to można pozyskać pieniądze z funduszu pracy w Powiatowych Urzędach Pracy. Tutaj także, w razie porażki, nie trzeba będzie zwracać całej kwoty pozyskanej na otwarcie żłobka czy klubu dziecięcego, ale jedynie niewykorzystane środki  bez naliczonych odsetek.

Wsparcie pracodawców

Nie wszyscy rodzice „mają smykałkę” do interesu i część osób nie będzie zakładać własnych firm czy spółdzielni. Dlatego ministerstwo zdecydowało się stworzyć preferencyjne warunki do zatrudniania opiekunów. Na początek warto było przypomnieć i zachęcić do korzystania z istniejących już rozwiązań.

- Chcemy, żeby pracodawca, który zechce zatrudnić opiekuna osoby niepełnosprawnej miał możliwość zatrudnienia go na pół etatu – zaprezentowała pierwszą propozycję wspierania pracodawców Katarzyna Klimiuk. – Zależy nam na tym, by opiekunowie mieli możliwość łączenia obowiązków domowych z pracą zawodową – dodała.

Z kolei nową propozycją w tym temacie są... realne pieniądze.

- Kolejną propozycją jest refundacja zatrudniania opiekuna przez 6 miesięcy dla pracodawcy, który zdecyduje się go zatrudnić. Refundacja ma częściowo pokryć koszty składek, nagród  i wynagrodzeń – zapowiedziała przedstawicielka resortu rodziny. – Dodatkowo przewidujemy dla pracodawców granty na telepracę w wysokości dwunastokrotności minimalnego wynagrodzenia – powiedziała Katarzyna Klimiuk.  

By ułatwić łączenie opieki z pracą, ministerstwo przewiduje zwiększenie refundacji pomocy świadczonej opiekunom w ramach prac społecznie użytecznych z 60 proc. do 100 proc. Chodzi o to, by jak najwięcej osób korzystało takiej formy pomocy. Pracownik świadczący usługi społecznie użyteczne będzie mógł odciążyć opiekunów w ich codziennych obowiązkach. Według programu „Za życiem” opiekunowie mają mieć pierwszeństwo z korzystania z programów specjalnych.

Mieszkalnictwo wspomagane i treningowe

Podczas konferencji przypomniano też plany dotyczące mieszkalnictwa chronionego, o których MRPiPS poinformowało w kwietniu tego roku.

- Dzisiaj mówimy o mieszkaniach treningowych i wspomaganych – przypomniał założenia programu dyrektor Biura ds. Osób Niepełnosprawnych, Mirosław Przewoźnik. – Te pierwsze mają za zadanie sprawiać, żeby osoba niepełnosprawna nauczyła się funkcjonować w społeczeństwie i pełnić w nim odpowiednie role. Natomiast mieszkalnictwo wspomagane miałoby być mieszkaniem docelowym, zamiast takich instytucji jak Domy Pomocy Społecznej. W takim mieszkaniu mogłoby przebywać maksymalnie 10 osób – podkreślił.

Dyrektor Przewoźnik zaprezentował sposób wspierania Programu „Za życiem” w ramach Programu „Mieszkanie+”.

- Ministerstwo Infrastruktury i budownictwa przygotowało pakiet wsparcia dla osób niepełnosprawnych w ramach Programu „Mieszkanie+” - osoby niepełnosprawne będą miały preferencyjne warunki oszczędzania na własne mieszkanie – tłumaczył dyrektor Przewoźnik.

Innym ważnym elementem programu „Za życiem” jest asystent rodziny, którego zadaniem będzie wspieranie rodziny na wszelkich etapach rozowoju dziecka z niepełnosprawnością – tych asystentów ma być 4400. W gminach powstać mają też Centra Usług, których celem będzie oddzielenie świadczeń socjalnych od wypłaty świadczeń oraz sprawniejsze udzielanie pomocy rodzinom osób z niepełnosprawnością.

Kolejne zmiany już w 2018 roku

Konferencja w Centrum Olimpijskim otworzyła proces konsultacji społecznej Programu „Za życiem”. Dzięki nim opracowany zostanie kolejny pakiet zmian, który według zapowiedzi Pełnomocnika Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych, Krzysztofa Michałkiewicza, mają wejść w życie już na początku roku 2018.

Na realizację działań Programu „Za życiem”, państwo ma wydać 3,1 mld zł do 2021 roku. W ujęciu rocznym to koszt 511 mln zł.