Ekspert Gazety Prawnej odpowiada na pytania związane z zatrudnianiem osób niepełnosprawnych

Istnieje wiele dokumentów określających niepełnosprawność, wydawanych dla celów rentowych i pozarentowych. Nie wszystkie jednak są równoważne. Od stopnia i rodzaju niepełnosprawności zależy także, do czego jest uprawniona osoba posiadająca orzeczenie, a także jakie prawa i obowiązki wynikają z tego tytułu dla jego pracodawcy. Na pytania czytelników związane z tymi zagadnieniami odpowiadała na łamach Gazety Prawnej Luiza Klimkiewicz, pracownik Biura Pełnomocnika Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych.

Od kiedy można wliczać osobę do stanu zatrudnienia osób niepełnosprawnych
Pracownika należy wliczyć w stan zatrudnienia osób niepełnosprawnych od dnia następującego po dniu przedstawienia przez niego w zakładzie pracy orzeczenia o stopniu niepełnosprawności. W przypadku, kiedy osoba po raz pierwszy informuje pracodawcę o niepełnosprawności ma zastosowanie art. 15 ust. 4 ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz.U.97.123.776 z późn. zmianami). Artykuł ten określa, że szczególny wymiar czasu pracy dla osoby niepełnosprawnej obowiązuje od dnia następującego po przedstawieniu pracodawcy orzeczenia o niepełnosprawności.
Zatrudnienie osoby cierpiącej na chorobę psychiczną

Od wysokości wskaźnika zatrudniania osób niepełnosprawnych zależy wysokość wpłat na PFRON. Jeżeli przedsiębiorstwo zatrudnia osobę cierpiącą na chorobę psychiczną, może ją uwzględnić przy obniżaniu tego wskaźnika. Muszą zostać jednak spełnione określone warunki. Osoba taka musi być osobą niepełnosprawną w rozumieniu przepisów ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, to znaczy posiadać orzeczenie o stopniu niepełnosprawności. Ważne jest także, aby jej choroba psychiczna została odpowiednio udokumentowana.
Osoba taka powinna posiadać jedno z orzeczeń, o których mowa w ustawie: orzeczenie o stopniu niepełnosprawności (art. 3 ustawy), orzeczenie o niezdolności do pracy (art. 5 ustawy), orzeczenie o zaliczeniu do jednej z grup inwalidów (art. 62 ust.2) lub orzeczenie o stałej lub długotrwałej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym (art. 62 ust.3). Jeżeli osoba nie ukończyła 16 lat, powinna mieć orzeczenie o niepełnosprawności (art. 4a).

Obniżanie wskaźnika zatrudniania osób niepełnosprawnych reguluje rozporządzenie ministra gospodarki, pracy i polityki społecznej z dnia 18 września 1998 w sprawie rodzajów schorzeń uzasadniających obniżenie wskaźnika zatrudnienia osób niepełnosprawnych (Dz.U. 98.124.820 z późn. zmianami). Zgodnie z rozporządzeniem, do schorzeń uzasadniających obniżenie wskaźnika zalicza się między innymi przewlekłe choroby psychiczne. Dlatego niezbędne jest potwierdzenie charakteru choroby przez stosowny organ orzeczniczy lub uzupełniająco przez lekarza specjalistę.
Obniżenie wskaźnika zatrudnienia osób niepełnosprawnych możliwe jest po łącznym spełnieniu powyższych warunków.

Korekty deklaracji

W sytuacji, kiedy pracownikowi wygasło orzeczenie o niepełnosprawności, do czasu uzyskania nowego orzeczenia, zakład pracy traci wszystkie przywileje wynikające z jego niepełnosprawności. Po wydaniu przez organ orzekający nowego orzeczenia, które określa, że niepełnosprawność istniała wciąż od dnia wygaśnięcia poprzedniego orzeczenia, w takim wypadku możliwe jest przeprowadzenie korekt dokumentów i wpłat na PFRON o czas pomiędzy wygaśnięciem starego, a uzyskaniem przez pracownika nowego orzeczenia. Korekty można dokonać np. w obowiązkach sprawozdawczych, w których wykazuje się stany zatrudnienia osób niepełnosprawnych (np. INF-I, DEK-I-0, INF-W) oraz dokumentach dotyczących uprawnień wynikających z zatrudniania niepełnosprawnych (np. zwrot VAT, ZUS).

Opracowanie: Joanna Pertkiewicz
Źródło: Gazeta Prawna 182/2003 (1038)