Zabawa w las

Pierwszy w Polsce ogród edukacyjny dla osób niewidomych "Leśna Przygoda" zajmuje blisko 2 ha. Na ponad 100 stanowiskach osoby niedowidzące i niewidome mogą dowiedzieć się wszystkiego o lasach. Mogą tam przebywać za darmo. Ogród znajduje się w Bucharzewie, małej miejscowości w pobliżu Sierakowa w Wielkopolsce. Jest tam siedziba Nadleśnictwa Sieraków.

Autorzy sukcesu
To leśnicy wpadli na pomysł stworzenia takiego miejsca, a konkretnie pani Honorata Ogonowska-Chrobrowska, leśnik, specjalista ds. edukacji przyrodniczo-leśnej i ochrony przyrody.

– Jeden ze znanych mi  leśników ma niewidomą córkę, która uczyła się w Specjalnym Ośrodku Szkolno-Wychowawczym w Owińskach pod Poznaniem – opowiada pani Honorata. – Byłam tam kilka razy, poznałam pana Marka Jakubowskiego i zaprosiłam, by przyjechał do nas z podopiecznymi. Tak zaczęła się współpraca.

Na zdjęciu: Marek Jakubowski i młodzież niewidoma. Fot.: Damian Szymczak

Marek Jakubowski, wychowawca w internacie Specjalnego Ośrodka Szkolno-Wychowawczego dla Dzieci Niewidomych w Owińskach pod Poznaniem to postać doskonale znana polskim niewidomym. W wolnym czasie prowadzi Studio Tyflografiki. Wraz z Aliną Talukter, tyflopedagogiem, opracował autorskie sposoby tworzenia map dla osób niewidomych. We współpracy z Polskim Związkiem Niewidomych i Głównym Urzędem Geodezji i Kartografii opracowali i wydali Atlas Polski, Atlas Europy oraz Plan Warszawy z wykorzystaniem nowych technologii.

Do tej pory wydali też samodzielnie kilkadziesiąt rodzajów map i atlasów tyflologicznych. Ważniejsze z nich to: mapy Polski do nauczania początkowego, mapy Europy, Poznania (komunikacyjne i do nauki orientacji przestrzennej) i Krakowa (komunikacyjne i turystyczne). Stolica Wielkopolski jest pierwszym miastem na świecie, w którym każdy niewidomy może za darmo otrzymać wieloplanszowe mapy miasta. Pan Marek jest też autorem polskiej czcionki brajlowskiej i autorem reliefowych wydawnictw książkowych. Przy jego udziale w kilku miejscach w Polsce powstały ścieżki edukacyjne i przestrzenie przystosowane dla osób niewidomych, np. w Arboretum w Bolestraszycach i Ogrodzie Botanicznym PAN w Powsinie. Za swoją działalność był wielokrotnie nagradzany, m.in. Orderem Uśmiechu.

Na zdjęciu: Ogród. Fot.: Damian Szymczak

Dla dzieci
Projekt "Leśna Przygoda" powstał głównie z myślą o dzieciach. – Od jakiegoś czasu marzyłam, by stworzyć miejsce, w którym osoby niewidome, przede wszystkim właśnie dzieci, mogłyby bawić się, poznając świat – wspomina pani Honorata. – "Leśna Przygoda" to pierwszy tak profesjonalnie przygotowany kompleks przyrodniczo-edukacyjny.

Leśnicy wyznaczyli obok siedziby nadleśnictwa 2 ha ziemi, na których miał powstać obiekt. Bardzo szybko  udało się znaleźć pieniądze. Inwestycja kosztowała 479 462 zł. Część wyłożyło nadleśnictwo, reszta – 275 964 zł, pochodziła z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego. Dzięki wspólnym wysiłkom Integracyjny Leśny Ogród Edukacyjny "Leśna Przygoda" w Nadleśnictwie Sieraków uroczyście otwarto 19 czerwca 2009 r.

Na zdjęciu: Miejsce do nauki dendrologii. Fot.: Damian Szymczak

Las w pigułce
Starannie przystrzyżone trawniki, na nich 130 tablic. To pomysł pana Marka. Na każdej tablicy inny, napisany tradycyjnie tekst. Na to nałożone plastikowe osłony, na których to samo zapisano brajlem. Ogród podzielono na różne działy, m.in.: łowiectwo, szkolnictwo leśne, praca leśnika, ochrona przeciwpożarowa, ochrona lasu, lekcja dendrologii.

Na kolejnych tablicach zamieszczone są informacje dotyczące właśnie tych i innych zagadnień. Są też opisane żyjące w lesie zwierzęta i rośliny. Zwiedzający dowiadują się, jak można na łonie natury bezpiecznie i spokojnie spędzić czas. W środku, na kilkunastu stanowiskach, przygotowano grę edukacyjną. Dzieci chodzą od jednego do drugiego miejsca i realizują konkretne zadania.

Kolejną atrakcję stanowią tablice, na których narysowano zwierzęta leśne. Ich rysunki są w grafice reliefowej. Należy na tablicy dotykiem odkryć, co to za zwierzę, następnie znaleźć jego nazwę pod tablicą i nacisnąć znajdujący się przy niej guzik. Wmontowany w tablicę komputer opowie o tym zwierzaku. Warto też wspomnieć o leśnych cymbałach. Rozwieszono je dla ozdoby i zabawy.

Na zdjęciu: Marek Jakuboski przy tablicy ze zwierzętami. Fot.: Damian Szymczak

– Ogród jest zaprojektowany w taki sposób, by dzieci się w nim bawiły – mówi Marek Jakubowski. – Żadnej nauki na siłę. To ma być miejsce, w którym młody człowiek ma się zrelaksować, pooddychać świeżym powietrzem, bawić się i jeszcze raz bawić. To wystarczy, aby w czasie zabawy nauczył się wielu nowych rzeczy. Dodam też, że kończymy prace nad przewodnikiem dźwiękowym i reliefowymi książkami z ilustracjami zwierząt z naszych lasów.

Pan Marek z panią Honoratą najkrócej jak można wyjaśniają, czym jest ich ogród: "To taki las w pigułce".

Ogród dla każdego
Oczywiście należy się liczyć z tym, że pogoda uniemożliwi zwiedzanie ogrodu. Na otarcie łez dla tych, którzy z powodu deszczu nie skorzystają z przygotowanych atrakcji, przy nadleśnictwie otwarto budynek z salką edukacyjną, w której również zamieszczono informacje o lesie, przyrodzie i pracy leśników. Niestety, niezbyt obszerna ekspozycja nie zastąpi głównej atrakcji. Lepiej zatem odwiedzić bucharzewski ogród w dobrą pogodę.

Na zdjęciu: Przy ognisku w wigwamie. Fot.: Damian Szymczak

Bez względu na warunki atmosferyczne zawsze można przemaszerować do wigwamu z wielkim paleniskiem na środku. Wiele wycieczek właśnie tutaj kończy swój pobyt w "Leśnej Przygodzie" – dzieci pieką kiełbaski i dzielą się wrażeniami.

Wycieczki, podobnie jak osoby prywatne, za zwiedzanie nic nie płacą. Ogród otwarty jest w godzinach pracy nadleśnictwa. W innych porach należy zadzwonić i uprzedzić o swoich planach – żaden turysta nie odejdzie stamtąd z kwitkiem.

Kontakt: tel.: 061 295 20 65; e-mail: sierakow@poznan.lasy.gov.pl.