Obrazy do dotykania w Muzeum Śląskim

Muzeum Śląskie w Katowicach przygotowuje niezwykłą ekspozycję. Od września osoby niewidome będą mogły „zobaczyć” obrazy niektórych artystów.

Leszek Jodliński, dyrektor Muzeum Śląskiego chce, aby zbiory mogły poznać osoby niewidome. Szef Muzeum od kilku tygodni pracuje nad nową formą przedstawienia obrazów wspólnie z naukowcami z Instytutu Informatyki Teoretycznej i Stosowanej Polskiej Akademii Nauk. - Mamy eksperta, niewidzącego informatyka, dzięki któremu wiemy, w którym kierunku iść. To niezwykle ważne, bo okazało się, że nasze pomysły na początku rozmijały się z oczekiwaniami niewidomych - przyznaje Leszek Jodliński.

Podstawowym problemem były kolory. Realizatorzy projektu zastanawiali się, czy można je  przedstawić za pomocą znaków graficznych, np. zielony to krzyżyki, czerwień to kwadraty? Albo za pomocą temperatury? Okazało się, że komuś, kto nigdy nie widział, na niewiele się to przyda.

- Zaczęliśmy od reliefu, ale już bez kolorów. Wybraliśmy obraz Stanisława Wyspiańskiego przedstawiający kopiec Kościuszki. Relief obrazu pokazaliśmy naszemu ekspertowi. Okazało się, że to porażka! Był zupełnie nieczytelny, choć jego wykonanie było bardzo drogie i czasochłonne - wylicza Jodliński.

Muzealnicy sfotografowali więc 30 obrazów ze zbiorów. Kluczem do ich wyboru był zarys konturów. Im ich mniej, tym łatwiej przedstawić je jako linie na specjalnym papierze. Każdy obraz naniesiono na kartkę A4 za pomocą różnej grubości kresek. 

- „Pejzaż zimowy" Ferdynanda Ruszczyca przedstawia górę, potok, drzewa. Za pomocą odpowiednio wyżłobionych linii jesteśmy w stanie nanieść ich kontury. Osoba niewidoma będzie zwiedzać ekspozycję dotykając kartek. Obok przewodnik opowiadaniem uzupełni dotykanie kartki, mówiąc na przykład, że nad drzewami wznosi się góra, całkowicie ośnieżona. Proszę zwrócić uwagę, że ośnieżona, a nie biała, bo śnieg to coś, co niewidzący zna - wyjaśnia Jodliński.

Metoda z kartkami będzie teraz analizowana przez naukowców. Pierwsze efekty poznamy w połowie sierpnia.

Siedziba Muzeum Śląskiego jest praktycznie niedostępna dla osób z niepełnosprawnością ruchową. W budynku nie ma windy, więc osoby poruszające się na wózkach mogą zostać wniesione, ale tylko na poziom wysokiego parteru. Dopiero od niedawna wprowadzono też możliwość nieodpłatnego zwiedzania muzeum przez grupy osób z niepełnosprawnością intelektualną.

Osoby niewidome zadowolone są z realizacji projektu przeznaczonego właśnie dla nich. - Wreszcie doczekamy się w regionie muzeum, w którym będziemy mogli czegoś dotknąć - cieszy się Hanna Pasterny, niewidoma romanistka z Jastrzębia Zdroju, od lat pracująca na rzecz osób z niepełnosprawnością. Ekspozycja w Katowicach ma być gotowa we wrześniu.

Jednym z pierwszych w kraju muzeów, które zdecydowało się udostępniać swoje zbiory osobom z niepełnosprawnością, było Muzeum Regionalne w Stalowej Woli. Dziś przyjeżdżają do niego wycieczki z całej Polski.