Jak założyć własną firmę

Dla wielu osób założenie własnej firmy może być najlepszym sposobem na podjęcie zatrudnienia i zarabianie, a bywa i jedynym sposobem. Ta forma działalności pozwala też na optymalne dostosowanie pracy do potrzeb osoby z niepełnosprawnością.

Trzeba mieć świadomość, że prowadzenie własnej firmy wiąże się z wieloma obowiązkami i wyzwaniami. Dlatego przed podjęciem decyzji warto się solidnie przygotować.

Pomysł
Nie ma dobrego biznesu bez pomysłu. Pierwszą rzeczą, którą powinien wiedzieć kandydat na przedsiębiorcę, jest to, jaki rodzaj działalności chce prowadzić. Warto dokładnie się zastanowić, obejrzeć okolicę, zobaczyć, co działa, a czego brak, porozmawiać ze znajomymi, czyli zbadać rynek. Dobrze też być elastycznym i nie trzymać się kurczowo pierwotnych pomysłów.

Jeśli chcemy otworzyć sklep zoologiczny lub z używaną odzieżą, a w okolicy działa 10 podobnych, z czego trzy się zamykają, to szanse naszego interesu są raczej znikome. Można też zwrócić uwagę np. na niekonwencjonalne metody działania: sklep internetowy, serwis tworzenia stron WWW czy inne, jako że stanowią ciekawą alternatywę dla tradycyjnych sposobów działania.

Biznesplan
Nawet najprostszy biznes wymaga planowania i nakładów. Wynajem i dostosowanie lokalu, zakup sprzętu, towaru, obsługa księgowa to tylko niektóre z kosztów, które mogą się pojawić. Trzeba je realistycznie oszacować. Jest to trudne, ale wykonalne – dobrze przemyślany biznesplan ułatwi uzyskanie środków na prowadzenie działalności i zmniejszy ryzyko wystąpienia trudności w prowadzeniu działań.

Procedura zakładania
Od kwietnia 2009 r. obowiązują przepisy pozwalające założyć własną firmę w "jednym okienku". Rzeczywistość jest jednak taka, że nie w każdej gminie jest to praktykowane. Jeśli zatem przyszły przedsiębiorca ma szczęście, to rzeczywiście załatwi sprawę w jednym okienku, ale może się też zdarzyć, że będzie musiał załatwić wszystkie formalności po kolei: najpierw zarejestrować firmę w urzędzie miasta lub gminy, potem wystąpić do urzędu statystycznego o nadanie numeru REGON, wybrać formę opodatkowania w urzędzie skarbowym, zgłosić swą działalność do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych i Państwowej Inspekcji Pracy.  Oczywiście każda firma musi mieć też założone konto bankowe i wyrobioną pieczątkę – załatwienie tych spraw zawsze spoczywa na przedsiębiorcy.

Skąd brać środki
Aby rozpocząć działalność gospodarczą, potrzebne są fundusze – na szczęście nie zawsze muszą to być własne oszczędności lub kredyty. Osoby z niepełnosprawnością mogą skorzystać ze specjalnych środków przeznaczonych na pomoc tylko dla nich. Osoba z niepełnosprawnością, która ma pomysł na prowadzenie działalności gospodarczej, może złożyć wniosek do starosty o przyznanie dotacji na rozpoczęcie takiej działalności lub wniesienie wkładu do spółdzielni socjalnej. Maksymalna wysokość dotacji to 15-krotność przeciętnego wynagrodzenia, w pierwszej połowie 2009 r. wynosi ona 46 448,55 zł. Nie oznacza to, że każdy ze składających wniosek otrzyma taką kwotę. Wysokość dotacji uzależniona jest przede wszystkim od następujących czynników: biznesplanu, jaki przedstawi wnioskodawca; środków finansowych, jakie na ten cel ma starostwo powiatowe; liczby wniosków o dotację złożonych w danym czasie.

O dotację na rozpoczęcie działalności może ubiegać się osoba z niepełnosprawnością zarejestrowana w urzędzie pracy jako bezrobotna lub poszukująca pracy, niepozostająca w zatrudnieniu.

Wniosek o przyznanie dotacji składa się w jednostce organizacyjnej wyznaczonej przez starostę powiatowego lub prezydenta miasta właściwego ze względu na miejsce zamieszkania osoby z niepełnosprawnością. Do wniosku powinien być załączony biznesplan, w którym umieszcza się m.in. planowane nakłady i zyski z prowadzenia działalności, formę zabezpieczenia dotacji, wysokość wkładu własnego.

Starosta lub prezydent rozpatrują wniosek pod względem formalnym. Jeśli wniosek nie zawiera błędów, wnioskodawca zapraszany jest w ciągu 30 dni do negocjacji. Jeśli wniosek będzie zawierał błędy, przewidziane jest 14 dni na ich poprawienie. Jeśli wniosek zostanie odrzucony, wnioskodawca zostanie o tym powiadomiony, wraz z uzasadnieniem decyzji. Rozpatrując wniosek, starosta bierze pod uwagę kilka czynników: podaż i popyt na taki rodzaj działalności, kalkulację wydatków na uruchomienie działalności, przewidywane zyski, kwalifikacje wnioskodawcy.

Później nadchodzi czas na negocjacje, podczas których analizowany jest przedstawiony biznesplan. W ich wyniku zostaje ustalona konkretna kwota, jaka ostatecznie będzie przekazana przedsiębiorcy z niepełnosprawnością. Może ona być mniejsza niż ta, na jaką składany był wniosek.

Następuje wtedy podpisanie umowy, w której starostwo zobowiązuje się do przekazania środków na konto osoby z niepełnosprawnością, a ona – do wykorzystania jej zgodnie z biznesplanem, utrzymania działalności przez minimum 24 miesiące oraz do przedstawienia formy zabezpieczenia dotacji. Zabezpieczenie ustalane jest na wypadek, gdyby działalność nie przyniosła oczekiwanych efektów i musiała zostać zakończona przed upływem 24 miesięcy. Osoba z niepełnosprawnością zobowiązana jest wówczas do zwrotu otrzymanych pieniędzy.

Po podpisaniu umowy starosta przelewa środki na wskazane konto.

Niestety, powiaty nie mają obowiązku wydzielania środków na tego rodzaju wsparcie, może się zatem okazać, że w swoim powiecie nie można skorzystać z opisanej pomocy.

Składki
Osoby rozpoczynające działalność gospodarczą mają prawo przez 2 lata od rozpoczęcia działalności do opłacania obniżonych składek na ubezpieczenie społeczne (art. 18a Ustawy o systemie społecznym). Podstawą wymiaru tych składek jest 30 proc. minimalnego wynagrodzenia. Wysokość obniżonej składki to 329,31 zł. Po upływie 2 lat podstawą wymiaru składek jest 60 proc. przeciętnego wynagrodzenia, a wysokość składki wynosi 832,52 zł. Prawo do tej ulgi mają wszyscy rozpoczynający działalność, nie tylko osoby z niepełnosprawnością.

Osoby z niepełnosprawnością prowadzące działalność gospodarczą, mogą ubiegać się o refundację części składki ZUS. Refundacji podlegają składki emerytalna i rentowa. Aby otrzymać refundację, należy zarejestrować się w Systemie Obsługi Dofinansowań PFRON, a następnie składać informacje o opłacanych składkach i wnioski o wypłatę refundacji. Wysokość refundacji dla osób, które opłacają ulgową składkę wynosi 97,69 zł, a dla opłacających pełną składkę 488,91 zł.

Dofinansowanie kredytu
Osoba z niepełnosprawnością prowadząca działalność gospodarczą może otrzymać dofinansowanie do wysokości 50 proc. oprocentowania kredytu bankowego zaciągniętego na kontynuowanie tej działalności. Dofinansowanie przyznawane jest ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych na podstawie umowy z władzami powiatu, w którym prowadzona jest działalność. Niestety, podobnie jak w przypadku dotacji na rozpoczęcie własnej działalności powiaty nie mają obowiązku wydzielania środków na tego rodzaju działania.
 

*Autor jest pracownikiem Centrum Integracja w Warszawie, realizującego Program "Aktywizacja niepełnosprawnych mieszkańców stolicy - Centrum Informacyjno-Szkoleniowe dla Osób Niepełnosprawnych", współfinansowanego przez Miasto St. Warszawa.