Na kontrakcie socjalnym

Wprowadzony w 2004 r. kontrakt socjalny ma zmobilizować do większego zaangażowania w szukaniu pracy. Zawiera go osoba bezrobotna z pracownikiem socjalnym. To jedno z narzędzi aktywizacji zawodowej stosowane przez ośrodki pomocy społecznej.

Kontrakt socjalny to pisemna umowa zawierana między pracownikiem socjalnym a osobą (rodziną), która znajduje się w trudnej sytuacji życiowej i korzysta ze wsparcia ośrodka pomocy społecznej. Kontrakt podpisywany jest zwykle na okres od jednego miesiąca do kilku miesięcy – z możliwością jego przedłużania lub odnawiania. Dokument wprowadzony w 2004 wraz z nową ustawą o pomocy społecznej określa zasady współdziałania stron oraz uprawnienia, zobowiązania klienta i pracownika socjalnego.

Kontrakt ma służyć aktywizacji zawodowej i samodzielności życiowej osób potrzebujących wsparcia oraz zapobiec ich wykluczeniu społecznemu. Przy redagowaniu treści kontraktu zaangażowane są obie strony. Klient ma wskazać źródła swoich problemów i własne możliwości ich rozwiązywania. Zadaniem pracownika socjalnego jest wskazanie innych metod ich zwalczania. Dokument wytycza cele, ale też ustala konkretne działania - tak pracownika socjalnego, jak i podopiecznego. Pracownik socjalny nie tylko nadzoruje wykonanie postanowień kontraktu, ale również pomaga klientowi w załatwianiu konkretnych spraw – np. może przygotować dokumentację potrzebną do ubiegania się o dodatek mieszkaniowy czy towarzyszyć podczas wizyty w urzędzie.

Tego typu pomoc ma charakter przejściowy. Ma służyć zbudowaniu w podopiecznym ośrodka pomocy społecznej aktywnej postawy i chęci do zwalczania życiowych trudności – najczęściej do aktywnego poszukiwania pracy. W przypadku znalezienia posady klient nie będzie korzystał z pomocy społecznej lub będzie to robił w mniejszym zakresie niż dotychczas.

W 2008 r. w całym kraju podpisano ponad 73 tysiące kontraktów socjalnych. Dyrektorzy ośrodków pomocy społecznej przyznają, że nie zawsze przynoszą one wymierne efekty. Pomimo deklaracji pisemnej zdarza się, że podopieczni nie wywiązują się z postanowień zawartych w dokumentach lub zrywają umowy. W takich sytuacjach ośrodek pomocy społecznej może skorzystać z ustawowego prawa do wstrzymania lub uchylenia wypłaty świadczeń.