Szykują się kolejne zmiany

Od 1 stycznia obowiązują nowe przepisy  w zakresie udzielania pomocy publicznej firmom zatrudniającym osoby z niepełnosprawnością. Prace nad ich zredagowaniem i zaakceptowaniem przez parlament trwały zaledwie kilka miesięcy. Nie zdołano jednak w tym czasie uregulować wielu innych spraw związanych z rynkiem zatrudnienia osób z niepełnosprawnością.

Oto kolejne zmiany w ustawie o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, zaproponowane przez Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej.

Jednorazowe środki przyznawane przez PFRON poprzez starostów powiatów na rozpoczęcie przez osoby z niepełnosprawnością działalności gospodarczej i rolniczej - będą mogli je otrzymać ci wnioskodawcy, którzy dotychczas nie otrzymali środków z PFRON ani innych bezzwrotnych środków publicznych na podjęcie działalności gospodarczej, rolniczej czy wniesienie wkładu do spółdzielni socjalnej.

Dodatkowe warunki uzyskania dofinansowania odsetek od kredytów bankowych zaciągniętych na kontynuowanie działalności gospodarczej lub rolniczej przez osoby z niepełnosprawnością – udzielenie takiej formy pomocy będzie możliwe w przypadku osób, które korzystały z jednorazowych środków na podjęcie działalności gospodarczej, rolniczej lub na wniesienie wkładu do spółdzielni socjalnej, oraz osobom, które uzyskały takie środki, ale od tego momentu minęły 24 miesiące, a wnioskodawcy w tym czasie nie zaprzestali działalności.

Uprawnienia pracownicze osób z niepełnosprawnością oraz uprawnienia pracodawców zatrudniających osoby z niepełnosprawnością:
- osoba z niepełnosprawnością zostanie wliczona do stanu zatrudnienia pracowników z niepełnosprawnością w danej firmie, dzień po przedłożeniu pracodawcy orzeczenia o niepełnosprawności. W przypadku wygaśnięcia ważności orzeczenia i starania się przez pracownika o następne, w czasie między wydaniem orzeczeń pracownik taki będzie również uwzględniony w ww. ewidencji jako pracownik z niepełnosprawnością, ale tylko wtedy gdy wniosek o wydanie kolejnego orzeczenia złoży jeszcze przed upływem terminu ważności poprzedniego orzeczenia;
- dodatkowy urlop wypoczynkowy przysługujący pracownikowi ze znacznym lub umiarkowanym stopniem niepełnosprawności w wymiarze 10 dni kalendarzowych, bez względu na termin nabycia prawa do tego urlopu zostanie wyliczony zgodnie z obwiązującą w Kodeksie pracy zasadą proporcjonalności wobec ilości dni przepracowanych u danego pracodawcy. Uregulowania wymaga jeszcze kwestia uprawnień do dodatkowego urlopu u tych pracowników, którzy stracili status osoby z niepełnosprawnością lub został im przyznany lekki stopnień niepełnosprawności;
- wprowadzony zostanie przepis uniemożliwiający udzielenie dofinansowania do wynagrodzenia osoby z niepełnosprawnością, jeśli będzie zatrudniona u różnych pracodawców w wymiarze przekraczającym pełny wymiar czasu pracy;
-  w przypadku gdy pracodawcy wyposażyli stanowisko pracy dla osoby z niepełnosprawnością, ale nie przystosowali go do potrzeb wynikających z rodzaju niepełnosprawności, bo nie było takiej potrzeby – Państwowa Inspekcja Pracy (PIP) odmawia im wydania opinii o przystosowaniu, a dokument ten jest potrzebny do ubiegania się o zwrot środków, które wyłożyli pracodawcy – ministerstwo pracy wskazuje na potrzebę określenia dokładnych obowiązków w zakresie opiniowania przez PIP stanowisk wyposażonych, ale nie wymagających specjalnego przystosowania.

Zakłady pracy chronionej (zpch):
- przyznanie statusu zpch będzie możliwe w terminie krótszym niż 12 miesięcy, o ile firma spełni wszystkie warunki konieczne do uzyskania statusu oraz będzie utrzymywać zatrudnienie osób z niepełnosprawnością na niezmniejszonym poziomie;
- środki zakładowego funduszu rehabilitacji osób niepełnosprawnych (zfron) będą mogły być gromadzone wyłącznie na wyodrębnionych rachunku bankowym zfron, bez prawa przekazywania ich na inne rachunki, subkonta czy lokaty. Odsetki powstałe od środków zgromadzonych w zfron będą mogły zasilić wyłącznie ten fundusz i nie będą mogły być przekazane na inne cele. Środki zfron, jako że nie stanowią własności pracodawcy, nie będą podlegać egzekucji komorniczej/sądowniczej.

Na zdjeciu zakład aktywności zawodowej w Szczecinie. fot.: Piotr Stanisławski

Zakłady aktywności zawodowej (zaz):
- organizatorzy zaz-ów, którzy zaprzestaną działalności, zobowiązani zostaną do zwrócenia wszystkich środków publicznych  otrzymanych na utworzenie tego zakładu; 
- ujednolicone zostaną zasady obliczania udziału procentowego osób z niepełnosprawnością zatrudnionych w zaz-ach;
- nałożone zostaną sankcje na organizatorów zaz-ów, którzy wykorzystają środki zgromadzone w zakładowym funduszu aktywności (zfa – wpływy z prowadzonej działalności oraz kwoty zwolnień podatkowych) – niezgodnie z ich ustawowym przeznaczeniem.

Szkolenia zawodowe – do tej pory szkolenia dla osób z niepełnosprawnością zarejestrowanych w powiatowym urzędzie pracy przyznawane im były zgodnie z zasadami określonymi w ustawie rehabilitacyjnej (środki z PFRON) lub w ustawie o promocji zatrudnienia (środki Funduszu Pracy). Niestety zasady te w zależności od źródła finansowania różniły się. Ministerstwo zwraca uwagę na konieczność ich ujednolicenia.

Informacje pochodzą z dokumentu: „Założenia do ustawy o zmianie ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych”, Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej, 5 marca 2009.