Protestujemy przeciwko zmianom w ustawach podatkowych!

Rząd przygotował nowelizację ustaw o podatku dochodowym od osób fizycznych (PIT) i osób prawnych (CIT). Niektóre z tych zmian są niekorzystne dla organizacji pozarządowych, a skutkiem ich wprowadzenia może być drastyczne zmniejszenie środków przekazywanych na działalność organizacji w Polsce. Organizacje pozarządowe rozpoczęły akcję protestacyjną, zbierając podpisy pod Listem Otwartym do Rządu i Parlamentu.

Inicjatorzy akcji (Stowarzyszenie na rzecz FIP, Sieć Wspierania Organizacji Pozarządowych SPLOT oraz Portal organizacji pozarządowych www.ngo.pl) zwracają się z prośbą do wszystkich organizacji, instytucji i osób, którym nie jest obojętny los sektora pozarządowego w Polsce o podpisanie poniższego Listu Otwartego.

Aby podpisać list należy wydrukować plik załączony pod poniższą wiadomością, wpisać swoje dane (organizatorzy zwracają się z prośbą o zbieranie podpisów od większej liczby osób i instytucji - m. in. partnerów, sponsorów, pracowników, wolontariuszy i podopiecznych) do formularza i wysłać go do 5 września 2003 faxem (nr: 0 22 828 91 29) lub tradycyjną pocztą na adres:
Stowarzyszenie na rzecz FIP,
ul. Szpitalna 5/5, 00-031 Warszawa.

LIST OTWARTY

w sprawie konieczności odstąpienia przez Rząd od propozycji zmian podatkowych, zagrażających finansowym podstawom egzystencji organizacji pozarządowych w Polsce
Z największym niepokojem dowiadujemy się, że w projektach ustaw podatkowych (PIT i CIT), skierowanych przez Rząd pod obrady Parlamentu, znalazły się zapisy zagrażające podstawom finansowej egzystencji i działań organizacji pozarządowych w Polsce.

I. W ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych (PIT) Rząd proponuje ograniczyć do 350 zł kwotę możliwej do odpisania od podstawy opodatkowania darowizny, która mogłaby być przekazywana na rzecz organizacji pozarządowych.
Nie wiemy, z jakich powodów Rząd chce odstąpić od dotychczasowej, procentowej regulacji wysokości darowizn (rozwiązania takie są standardem w innych krajach) i proponuje regulację kwotową. Nie wiemy też, skąd wzięła się sama propozycja tak niskiej kwoty. Wiemy natomiast, że wprowadzenie w życie tego pomysłu istotnie ograniczy filantropię Polaków. Co gorsza wszystko wskazuje na to, że taki jest właśnie zamiar Rządu: w dokumentach przygotowanych przez Ministerstwo Finansów wprost bowiem mowa jest o tym, że ograniczenie darowizn przyniesie ok. 140 mln dodatkowych wpływów do budżetu. Nie wierzymy, że pieniądze te zostaną lepiej wydane przez budżet Państwa. Nie wierzymy też, że kwota ta uratuje budżet. Pewni jesteśmy natomiast, że jej brak po stronie wpływów sektora pozarządowego może istotnie osłabić, czy wręcz zniszczyć wiele programów, prowadzonych przez organizacje na rzecz dobra publicznego. Ponad połowa obywateli przekazuje obecnie bezinteresownie pieniądze na ważne cele społeczne. Ich działanie jest wyrazem troski o sprawy publiczne i jako takie powinno być wspierane, a nie tępione przez Państwo.
Postulujemy, aby odstąpić od propozycji ograniczenia kwotowego darowizn i przywrócić zasadę procentową, zgodnie z którą podatnicy mogliby odpisywać od podstawy opodatkowania darowizny na rzecz organizacji prowadzących działania pożytku publicznego darowizny do wysokości 15% dochodu.

II. W ustawie o podatku od dochodów osób prawnych (CIT) Rząd proponuje zmianę, która w konsekwencji oznacza konieczność płacenia przez wszystkie organizacje 19% podatku od wszelkich dochodów, niezależnie od ich przeznaczenia.
Przypomnijmy, że także obecnie organizacje pozarządowe, co do zasady, podlegają podatkowi dochodowemu. Zwolniona z podatku jest jedynie ta część ich dochodów, które przeznaczane są na ważne cele społeczne, zapisane w ustawie o CIT. Rząd proponuje, aby owo przedmiotowe zwolnienie ograniczyć od 1 stycznia 2004 wyłącznie do organizacji mających status pożytku publicznego. Problem jednak w tym, że obecnie nie istnieje nawet procedura uzyskiwania takiego statusu, a co za tym idzie nie ma i - do 1 stycznia 2004 roku, od kiedy mają wejść z życie proponowane przepisy - nie będzie ani jednej organizacji o oficjalnym statusie organizacji pożytku publicznego. W praktyce propozycja Rządu oznacza zatem, że wszystkie organizacje pozarządowe - a jest ich w Polsce kilkadziesiąt tysięcy - będą musiały płacić podatek dochodowy - także od tych środków - które przeznaczają na realizacje ważnych celów społecznych.
Zawężenie ulgi w podatku dochodowym do tzw. organizacji pożytku publicznego jest zresztą samo w sobie problematyczne. Należy przypomnieć, że uchwalona w 2003 r. ustawa o działalności pożytku publicznego i wolontariacie zdefiniowała pożytek publiczny przedmiotowo, a nie podmiotowo. Fundamentalnym założeniem ustawy i warunkiem jej poparcia przez liczne organizacje pozarządowe było zachowanie dotychczasowych warunków podatkowych dla organizacji pozarządowych. Natomiast organizacje, które po spełnieniu szeregu wymagań uzyskałyby status pożytku publicznego, mogłyby korzystać dodatkowo z pewnych przywilejów - m.in. z możliwości przeznaczania na ich rzecz przez podatnika 1% kwoty należnego podatku. Co do zasady jednak, ustawa oparta jest o założenie równego podatkowego traktowania organizacji pozarządowych - bez względu na to, czy uzyskają specjalny status, czy też o taki status - z różnych względów - nie będą występowały. Proponowane obecnie regulacje podatkowe łamią tę zasadę. Rząd, a trzeba mu oddać, że to dzięki jego determinacji ustawa ta po 7 latach prac została uchwalona, w czasie licznych konsultacji z organizacjami pozarządowymi zapowiadał, że zasady w niej zawarte mają charakter ustrojowy i są wyrazem długofalowej polityki państwa wobec trzeciego sektora. Fakt, że Rząd zmienia te zasady, zanim jeszcze zaczęły funkcjonować, podważa wiarygodność uprzednio składanych deklaracji.
Wprowadzenie w życie propozycji Rządu istotnie ograniczy ilość środków dostępnych na prowadzenie działań, zarówno wśród małych organizacji utrzymujących się z darowizn, jak i wśród większych, które wspierają finansowo działania innych. Warto zresztą dodać, że wielu darczyńców (w tym programy pomocowe UE) wprost zakazuje płacenia z ich środków tego rodzaju podatków. W konsekwencji zatem może się okazać, że organizacje nie będą mogły korzystać z ich pomocy, a co za tym idzie nie będzie nawet czego opodatkowywać. Warto też uświadomić sobie, że dla olbrzymiej rzeszy mniejszych organizacji propozycja Rządu oznacza ogromne zwiększenie obowiązków czysto formalnych, których nie będzie miał kto wykonywać (ponad połowa organizacji w Polsce opiera się wyłącznie na pracy społecznej ich członków). W istocie projekt Rządu może oznaczać konieczność ich likwidacji. Olbrzymi kapitał społeczny zostanie nieodwracalnie stracony.
Postulujemy, aby zwolnienie w podatku dochodowym dotyczyło nie tylko organizacji pożytku publicznego, ale wszystkich organizacji pozarządowych, które prowadzą działalność w sferach pożytku publicznego. Zwolniona z podatku dochodowego powinna być ta część ich dochodów, która przeznaczana jest na realizację tejże działalności.

Obydwie opisane wyżej groźne dla organizacji pozarządowych propozycje zmian podatkowych nie są zresztą jedynymi, które w ostatnich latach dotknęły nasze środowisko. Wszystkie one są wynikiem stosowania (jak się zdaje przede wszystkim przez Ministerstwo Finansów) logiki, zgodnie z którą bezinteresowne działania obywateli i ich grup wpisywane są po stronie "strat" budżetu Państwa, a każda zachęta podatkowa do działań filantropijnych to tylko okazja do masowych oszust. Protestujemy przeciw tej logice. Przeciwnie: wierzymy, że działania organizacji pozarządowych w dziedzinach np. takich jak pomoc społeczna, działalność humanitarna, ochrona zdrowia, edukacja, kultura, ochrona tradycji i wiele innych stanowią uzupełnienie działań Państwa czy wręcz jego wyrękę. Niezauważanie i niedocenianie tego jest albo dowodem krótkowzroczności, albo błędnego myślenia o roli Państwa. W naszym przekonaniu Państwo, którego Konstytucja opiera się na zasadzie pomocniczości, nie może zabierać przestrzeni spontanicznego działania obywateli. Występując wbrew tej zasadzie Państwo być może okaże się rozleglejsze, ale nie stanie się przez to ani mocniejsze, ani sprawniejsze. Osłabiając instytucje społeczeństwa obywatelskiego, osłabi też siebie. W konsekwencji osłabi Rzeczpospolitą - rzecz wspólną i wspólne dobro, które może rozwijać się tylko przez współodpowiedzialność Obywateli, zarówno tych piastujących funkcje państwowe, jak i tych zaangażowanych w rozmaite niezależne działania obywatelskie. Wzywamy Rząd, aby wspólnie z nami Rzeczpospolitą taką budował.

25 sierpnia 2003

Organizator: Stowarzyszenie na rzecz FIP, Sieć Wspierania Organizacji SPLOT, Portal www.ngo.pl
Adres: ul. Szpitalna 5/5, 00-031 Warszawa
tel: 0-801-646-719, fax: 0 22 828 91 29
e-mail: kampaniapodatki2003@fip.ngo.pl

autor: Marcin Dadel
Źródło: inf. własna
Opracowanie: MDad (redakcja ngo.pl)