Zakładowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych

28 sierpnia 2003 r. wchodzi w życie Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie zakładowego funduszu rehabilitacji osób niepełnosprawnych.

Zakładowy fundusz rehabilitacji osób niepełnosprawnych mają obowiązek prowadzić zakłady pracy chronionej. Jego środki przeznaczane są na finansowanie rehabilitacji zawodowej, społecznej i leczniczej oraz ubezpieczenie osób niepełnosprawnych, zgodnie z zakładowym regulaminem wykorzystania tych środków.

Pracodawca prowadzący zpch jest obowiązany do przeznaczania co najmniej 15 proc. środków funduszu rehabilitacji na indywidualne programy rehabilitacji oraz co najmniej 10 proc. środków funduszu rehabilitacji na pomoc indywidualną dla niepełnosprawnych pracowników i byłych niepracujących niepełnosprawnych pracowników tego zakładu, na cele związane z rehabilitacją leczniczą i społeczną.

W nowym rozporządzeniu zostały określone zasady tworzenia i finansowania indywidualnych programów rehabilitacji osób niepełnosprawnych. Programy te mają na celu zmniejszenie ograniczeń zawodowych wynikających z rodzaju i stopnia niepełnosprawności.

W ramach indywidualnych programów rehabilitacji mogą być finansowane koszty:
- szkolenia, przekwalifikowania i dokształcania w celu nabycia lub podnoszenia kwalifikacji zawodowych,
- doradztwa zawodowego w zakresie możliwości szkolenia, przekwalifikowania i dokształcania,
- specjalistycznych badań lekarskich i psychologicznych dla celów doradztwa zawodowego,
- dostosowania miejsca pracy i stanowiska pracy do potrzeb wynikających z rodzaju i stopnia niepełnosprawności,
- wynagrodzenia osoby sprawującej opiekę nad uczestnikiem programu rehabilitacji,
- wynagrodzenia członków komisji rehabilitacyjnej.

Indywidualne programy rehabilitacji są skierowanie w szczególności do osób:
- posiadających najniższe kwalifikacje,
- które ze względu na rodzaj niepełnosprawności mają utrudnione samodzielne wykonywanie pracy,
- które utraciły zdolność do wykonywania pracy na dotychczasowym stanowisku,
- które zmieniają kwalifikacje zawodowe ze względu na taką konieczność.

Pomoc indywidualna może być przyznana w formie całkowitego finansowania lub nie oprocentowanej pożyczki. Jeżeli pożyczka zostanie wykorzystana zgodnie z przeznaczeniem, może być częściowo lub całkowicie umorzona.

Pomoc indywidualną przyznaje się na wniosek osoby niepełnosprawnej (w tym również osoby przebywającej na urlopie wychowawczym lub bezpłatnym).

We wniosku należy zamieścić następujące informacje:
- dane osobowe pracownika,
- datę podjęcia zatrudnienia i rodzaj umowy o pracę,
- zajmowane stanowisko
- cel, formę i kwotę wnioskowanej pomocy oraz uzasadnienie,
- informacje o formie, wysokości i przeznaczeniu dotychczas udzielonej pomocy,
- oświadczenie o dochodzie i liczbie członków rodziny pozostających we wspólnym gospodarstwie domowym z wnioskodawcą.

Wysokość przyznanej pomocy jest uzależniona od sytuacji materialnej i losowej wnioskodawcy.

W celu realizacji indywidualnych programów rehabilitacji, pracodawca powołuje komisję rehabilitacyjną, w skład której wchodzą:
- lekarz świadczący usługi zdrowotne na rzecz zakładu pracy chronionej,
- przedstawiciel służb rehabilitacyjnych,
- doradca zawodowy lub instruktor zawodu,
- psycholog, jeżeli jest to uzasadnione względami rehabilitacji.

Komisja ma za zadanie, z udziałem osoby niepełnosprawnej, opracować indywidualny program rehabilitacyjny. Do zadań komisji należy także ocena efektów rehabilitacji uczestnika programu, jak również ewentualna modyfikacja programu i określenie form dalszej rehabilitacji.

Program powinien określać:
- stanowisko pracy i wymagane umiejętności niezbędne do kontynuowania pracy na obecnym stanowisku lub podjęcia pracy na innym stanowisku,
- zakres dostosowania miejsca pracy i stanowiska pracy do potrzeb wynikających w rodzaju niepełnosprawności,
- harmonogram działań rehabilitacyjnych,
- terminy oceny postępów w rehabilitacji,
- osoby odpowiedzialne za realizację programu.

Ponadto pracodawca może przeznaczyć środki zakładowego funduszu pracy na sfinansowanie robót budowlanych dotyczących obiektów budowlanych (w rozumieniu Prawa budowlanego) ujętych w ewidencji bilansowej zakładu, mających na celu poprawę warunków pracy i rehabilitacji osób niepełnosprawnych, proporcjonalnie do przewidywanej liczby stanowisk pracy osób niepełnosprawnych w tym obiekcie, pod warunkiem utrzymania w nim przewidywanego poziomu zatrudnienia osób niepełnosprawnych przez okres co najmniej trzech lat od dnia odbioru tego obiektu.

Autor: Kamila Jesionek
Źródło: Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 1 sierpnia 2003r. (Dz. U. Nr 142 z dn.13 sierpnia 2003 r., poz.1383)
Opracowanie: Anna Jastrzębska