Zachorował, emerytura nie przysługuje. Lekarz, Libańczyk z pochodzenia, w gąszczu polskich przepisów

Jak nie pogubić się w gąszczu przepisów, gdy nieoczekiwanie znajdziemy się w trudnej życiowej sytuacji? Gdzie szukać pomocy? Zapytała nas o to nasza Czytelniczka, której mąż, z pochodzenia Libańczyk, jeszcze do niedawna pracował jako lekarz. Jego choroba przyszła nagle...

Mąż Czytelniczki (imię i nazwisko do wiad. red.) jest z pochodzenia Libańczykiem. Jeszcze do marca tego roku pracował w swoim zawodzie jako lekarz. Nieoczekiwanie jednak przyszła choroba, bardzo poważna, która cały czas podlega diagnozie – prawdopodobnie jest to choroba Parkinsona o skomplikowanym przebiegu. W tej chwili 70-letni obłożnie chory lekarz znalazł się praktycznie bez środków do życia.

Dlaczego? Nie przysługuje mu bowiem emerytura z ZUS. W latach 1972-1992 mąż naszej Czytelniczki z przerwami przebywał w Polsce, gdzie studiował i pracował jako lekarz. Potem pracował w Libanie, skąd z żoną uciekli, gdy przestało być bezpiecznie. O powrocie nie ma mowy. Czytelniczka obecnie sama też nie pracuje ze względu na konieczność całodobowej opieki nad mężem oraz ze względu na swoje słabe zdrowie. Jest zarejestrowana w urzędzie pracy, co jest istotne w tej sytuacji, głównie ze względu na ubezpieczenie.

Za mało na emeryturę

ZUS wiele lat temu odmówił mężowi Czytelniczki emerytury. Zapytaliśmy rzecznika tej instytucji, co można zrobić w takiej sytuacji.

- Nie sposób tutaj określić, na podstawie przepisów której ustawy wydana została decyzja odmowna, jak twierdzi klientka, ze względu na brak obywatelstwa – odpowiedział Radosław Milczarski z biura prasowego ZUS. – Ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity, Dz.U. z 2016r., poz. 887) w żadnym przepisie nie odnosi się do obowiązku posiadania obywatelstwa polskiego, jednak biorąc pod uwagę wykazane okresy ubezpieczenia, może on nie uzyskać wymaganych co najmniej 20 lat okresów nie- i składkowych.

Przedstawiciel ZUS poinformował, że jeśli mężczyzna nie spełnia ustawowych warunków, by przyznać mu emeryturę, posiadając polskie okresy ubezpieczenia może wnioskować o rentę z tytułu niezdolności do pracy.

- Trudno tutaj orzec, czy spełniłby warunki do tego świadczenia ze względu na brak daty powstania niezdolności do pracy – tę wskazałby lekarz orzecznik po zgłoszonym wniosku o rentę z tytułu niezdolności do pracy – dodał Radosław Milczarski.

Dla kogo emerytura specjalna?

Gdyby i ta droga zawiodła, czyli decyzja była odmowna, kolejnym krokiem może być wniosek do Prezesa ZUS o świadczenie w drodze wyjątku – podkreślił przedstawiciel ZUS.

- Podobnie w przypadku kobiety – może ona wnioskować o rentę z tytułu niezdolności do pracy, a w przypadku decyzji odmownej – wnioskować do Prezesa ZUS o świadczenie w drodze wyjątku – podkreślił Radosław Milczarski.

Na taką właśnie drogę zdecydowała się nasza Czytelniczka, która będzie ubiegać się dla męża w ZUS o emeryturę specjalną. Przypominamy, że aby ją otrzymać trzeba spełniać równocześnie kilka warunków:

• wnioskodawca jest lub był osobą ubezpieczoną albo jest członkiem rodziny pozostałym po ubezpieczonym,
• nie spełnia warunków wymaganych w ustawie o emeryturach i rentach do uzyskania świadczeń wskutek szczególnych okoliczności,
• nie może podjąć pracy lub działalności objętej ubezpieczeniem społecznym ze względu na całkowitą niezdolność do pracy lub wiek,
• nie ma niezbędnych środków utrzymania.

Może opieka społeczna?

Przedstawiciel ZUS podkreślił, że poza świadczeniami z ubezpieczenia społecznego pozostaje kwestia świadczeń z opieki społecznej.

- Skoro ci Państwo nie mają źródeł utrzymania, z całą pewnością mogą wnioskować o świadczenia, przy czym nie posiadamy dokładnej wiedzy w zakresie możliwości uzyskania ewentualnych świadczeń (zasiłki stałe, celowe, świadczenia pielęgnacyjne, zasiłek pielęgnacyjny z tytułu znacznego stopnia niepełnosprawności) – powiedział Radosław Milczarski. – W celu uzyskania prawa do świadczeń obliczana jest wysokość przychodu np. z ostatnich 12 miesięcy, a w przypadku zasiłku pielęgnacyjnego wystarczy samo orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności.

Rzecznik ZUS dodał, że w przypadku uzyskania danego świadczenia z opieki społecznej, oboje mogą podlegać ubezpieczeniu zdrowotnemu.

Czytelniczka będzie się starać zatem o zasiłek pielęgnacyjny dla męża i specjalny zasiłek opiekuńczy dla siebie. W związku z tym konieczna jest rezygnacja ze statusu bezrobotnego w urzędzie pracy.

Warto pamiętać, że w takich sytuacjach można szukać bezpłatnej pomocy prawnej, chociażby w Centrach Integracja. Polecamy także nasz portal, w którym można znaleźć wiele poradników i praktycznych wskazówek, jaką drogę obrać w poszukiwaniu rozwiązania swojej sytuacji.