Kolejna nowelizacja

Wstąpienie Polski w struktury Unii Europejskiej spowodowało, że musimy swoje prawo dostosowywać do wymogów prawa europejskiego. Dotyczy to również zagadnień związanych z systemem wsparcia zatrudnienia osób z niepełnosprawnością.

1 stycznia 2009 r. zaczną obowiązywać nowe zasady w następujących kwestiach:

Dofinansowanie do wynagrodzeń pracowników z niepełnosprawnością

Nowelizacja Ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych przewiduje od 1 stycznia dofinansowania do wynagrodzeń również dla tych osób, którym przysługuje prawo do emerytury.

Ustawa zrównuje pułap pomocy dla pracodawców z otwartego i chronionego rynku pracy. Oznacza to, że kwota dofinansowania będzie taka sama dla zakładów pracy chronionej i firm z otwartego rynku, ale pozostanie zróżnicowana wysokość pomocy w zależności od stopnia i rodzaju niepełnosprawności.

Pracodawcy będzie przysługiwało ze środków PFRON miesięczne dofinansowanie do wynagrodzenia pracownika z niepełnosprawnością w kwocie:
a) 160 proc. najniższego wynagrodzenia w przypadku osób ze znacznym stopniem niepełnosprawności,
b) 140 proc. najniższego wynagrodzenia - w przypadku osób z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności,
c) 60 proc. najniższego wynagrodzenia - w przypadku osób z lekkim stopniem niepełnosprawności.

Kwoty, o których mowa powyżej, ulegać będą zwiększeniu o 40 proc. najniższego wynagrodzenia, jeżeli zatrudnione zostaną osoby z tzw. schorzeniami specjalnymi, do których zalicza się: chorobę psychiczną, upośledzenie umysłowe, epilepsję, oraz osoby niewidome.

Obecnie kwota miesięcznego dofinansowania nie powinna przekraczać miesięcznego wynagrodzenia osiąganego przez pracownika z niepełnosprawnością. Natomiast znowelizowana Ustawa zakłada, że kwota miesięcznego dofinansowania nie będzie mogła przekroczyć 90 proc. miesięcznych kosztów płacy, a w przypadku pracodawcy prowadzącego działalność gospodarczą - 75 proc. tych kosztów.

Znowelizowana Ustawa przewiduje też udzielenie pomocy w formie dofinansowania do wynagrodzenia tylko jednemu pracodawcy, u którego zatrudniona jest osoba z niepełnosprawnością. Oznacza to, że jeśli pracownik z niepełnosprawnością jest zatrudniony u dwóch pracodawców, to dofinansowanie otrzyma ten, który zatrudnił go jako pierwszy.

Refundacje składek na ubezpieczenie społeczne tylko dla osób prowadzących własną działalność gospodarczą

PFRON zrefunduje osobie z niepełnosprawnością prowadzącej działalność gospodarczą obowiązkowe składki na ubezpieczenie emerytalne i rentowe do wysokości odpowiadającej wysokości składki, której podstawą wymiaru jest kwota stanowiąca 60 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w poprzednim kwartale, pod warunkiem terminowego opłacania tych składek.

Od 1 stycznia 2009 r. o refundację składek będą mogły ubiegać się tylko osoby prowadzące działalność gospodarczą oraz rolnicy z niepełnosprawnością lub zobowiązani do opłacania składek za domowników z niepełnosprawnością. W związku z tym z tej formy pomocy nie będą mogli już skorzystać pracodawcy zatrudniający osoby z niepełnosprawnością.

Zarówno w przypadku dofinansowań do wynagrodzeń, jak i refundacji składek na ubezpieczenie społeczne zostanie przedłużony z 7 do 14 dni termin przekazania przez PFRON kwoty pomocy, oraz będzie możliwość naliczania odsetek (w wysokości analogicznej jak dla zaległości podatkowych) w przypadku nieterminowego przekazania przez PFRON kwoty dofinansowania.

W myśl nowelizacji miesięczne dofinansowanie do wynagrodzenia pracownika z niepełnosprawnością nie będzie stanowić pomocy na rekompensatę podwyższonych kosztów zatrudniania osób z niepełnosprawnością. W związku z tym pracodawcy prowadzący działalność gospodarczą nie będą mieli obowiązku przedstawiania informacji o poniesionych podwyższonych kosztach zatrudniania osób z niepełnosprawnością.

Wprowadzenie nowych zasad dofinansowania do wynagrodzeń powoduje likwidację formy pomocy zawartej w obecnym art. 26f, mówiącym o tym, że pracodawca, zatrudniając osobę z niepełnosprawnością przez 12 miesięcy, może starać się o zwrot 60 proc. kosztów płacy.

Dodatkowe koszty zatrudniania osób z niepełnosprawnością

Pracodawca, który przez co najmniej 36 miesięcy będzie zatrudniał osoby z niepełnosprawnością, może otrzymać zwrot następujących kosztów:
1) poniesionych w związku z przystosowaniem tworzonych lub istniejących stanowisk pracy, stosownie do potrzeb wynikających z niepełnosprawności:
a) adaptacji pomieszczeń zakładu pracy do potrzeb osób z niepełnosprawnością,
b) adaptacji lub nabycia urządzeń ułatwiających osobie z niepełnosprawnością funkcjonowanie w zakładzie pracy,
c) zakupu i autoryzacji oprogramowania na użytek pracowników z niepełnosprawnością.
2) rozpoznania przez służby medycyny pracy potrzeb, o których mowa powyżej,
3)  transportowych,
4)  administracyjnych,
5) budowy lub rozbudowy obiektów lub pomieszczeń zakładu.

W myśl Ustawy zwrot powyższych kosztów dotyczy wyłącznie dodatkowych kosztów pracodawcy, wynikających z zatrudniania osób z niepełnosprawnością.

Z tej formy pomocy będą mogły korzystać też zakłady pracy chronionej (zpch), pod warunkiem że wskaźnik zatrudnienia osób z niepełnosprawnością będzie wynosił w nich min. 50 proc.

Ustawa wprowadza podwyższenie kwoty z 20-krotności do 25-krotności przeciętnego wynagrodzenia za każde przystosowane stanowisko pracy osoby z niepełnosprawnością.

Szkolenia dla pracujących osób z niepełnosprawnością

Nowelizacja zakłada zmniejszenie z 90 na 80 proc. środków na szkolenia pracowników z niepełnosprawnością. Na wniosek pracodawcy poniesione przez niego koszty szkolenia zatrudnionych osób z niepełnosprawnością mogą być zrefundowane ze środków PFRON do wysokości 80 proc. tych kosztów, nie więcej jednak niż do wysokości dwukrotnego przeciętnego wynagrodzenia na jedną osobę.

Przeczytaj także: Nowy system dofinansowań podpisany

********

Powyższe opracowanie zostało przygotowane na podstawie projektu Ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych z 23 września 2008 roku.

Autorka jest pracownikiem Centrum Integracja Kraków, realizującego program Ośrodki Informacji dla Osób Niepełnosprawnych finansowanego ze środków PFRON.