1300 zł świadczenia pielęgnacyjnego przysługuje także opiekunom osób dorosłych?

Kobiecie, która opiekuje się swoją matką, odmówiono przyznania świadczenia pielęgnacyjnego (obecnie w kwocie 1300 zł). Matka od 51. roku życia ma orzeczony znaczny stopień niepełnosprawności. Wojewódzki Sąd Administracyjny (WSA) w Poznaniu uznał, że ta odmowna decyzja jest niewłaściwa.

Córka, opiekująca się matką, zwróciła się do burmistrza swojego miasta o przyznanie świadczenia pielęgnacyjnego. Ten odmówił jej takiego prawa, a Samorządowe Kolegium Odwoławcze podtrzymało jego decyzję. Do dalszej sprawy przed Wojewódzkim Sądem Administracyjnym przyłączył się Rzecznik Praw Obywatelskich (RPO).

Świadczenie pielęgnacyjne przyznawane jest wtedy, gdy niepełnosprawność osoby wymagającej opieki powstała przed ukończeniem 18. roku życia lub do 25. roku życia w przypadku pobierania nauki.

Brać pod uwagę orzeczenie Trybunału

W opinii RPO, co było również argumentem występującej do sądu córki, instytucje, które decydują o przyznawaniu świadczenia, powinny opierać się na przepisach, biorąc pod uwagę wyrok Trybunału Konstytucyjnego (TK) z 21 października 2014 r. Trybunał orzekł wtedy, że zasada przyznawania świadczenia pielęgnacyjnego, zgodnie z którą prawo do niego uzależnia się od wieku, w którym powstała niepełnosprawność podopiecznego, jest niezgodna z Konstytucją.

Według Trybunału, przesłanka wieku powstania niepełnosprawności osoby wymagającej opieki, stanowiąca warunek przyznania prawa do świadczenia pielęgnacyjnego, powoduje zróżnicowanie sytuacji prawnej także w gronie opiekunów dorosłych osób z niepełnosprawnością. Takie zróżnicowanie w wersji przyjętej przez ustawodawcę nie ma konstytucyjnego uzasadnienia.

„Ustawodawca powinien w jednakowy sposób uregulować prawo do świadczenia pielęgnacyjnego opiekunów osób niepełnosprawnych, które nie są dziećmi” – podkreślał sędzia TK w uzasadnieniu wyroku w 2014 r.

Ciekawy wyrok

Wyrok poznańskiego WSA jest ciekawy o tyle, że do dziś nie weszły w życie przepisy, które uwzględniałyby orzeczenie TK z 2014 r.

- Sprawa ma istotne znaczenie przy ocenie skutków prawnych orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego – komentuje Lesław Nawacki, dyrektor zespołu prawa pracy i zabezpieczenia społecznego w Biurze RPO. – Sentencja wyroku Trybunału Konstytucyjnego w powyższej sprawie w sposób wyraźny przesądziła o niekonstytucyjności przepisu w zakresie, w jakim różnicuje prawo do świadczenia pielęgnacyjnego osób sprawujących opiekę nad osobą niepełnosprawną po ukończeniu wieku, określonego w zakwestionowanym przepisie ustawy o świadczeniach rodzinnych, ze względu na moment powstania niepełnosprawności.