Godziny nadliczbowe. Kiedy należy się wynagrodzenie?
Jestem zatrudniony na stanowisku kierowniczym. Na moją prośbę lekarz medycyny pracy wyraził zgodę na pracę w godzinach nadliczbowych i porze nocnej, oraz ponad 7 godzin na dobę. Czy przysługuje mi prawo do wynagrodzenia za czas przepracowany powyżej 8 godzin, w dniu wolnym od pracy, oraz np. w niedziele i święta? Często muszę nadzorować podległych mi pracowników, szczególnie zimą, gdyż jestem odpowiedzialny za utrzymanie czystości w mieście i zwalczanie śliskości na drogach.
Andrzej W. z woj. małopolskiego
Kluczowy do odpowiedzi na Pańskie pytanie jest art. 1514 § 1 Kodeksu pracy. Brzmi on następująco: „Art. 1514 § 1 k.p. Pracownicy zarządzający w imieniu pracodawcy zakładem pracy i kierownicy wyodrębnionych komórek organizacyjnych wykonują, w razie konieczności, pracę poza normalnymi godzinami pracy bez prawa do wynagrodzenia oraz dodatku z tytułu pracy w godzinach nadliczbowych, z zastrzeżeniem § 2. § 2. Kierownikom wyodrębnionych komórek organizacyjnych za pracę w godzinach nadliczbowych przypadających w niedzielę i święto przysługuje prawo do wynagrodzenia oraz dodatku z tytułu pracy w godzinach nadliczbowych w wysokości określonej w art. 1511 § 1, jeżeli w zamian za pracę w takim dniu nie otrzymali innego dnia wolnego od pracy”.
Z treści art. 1514 k.p. wynika, że odnosi się on nie do wszystkich podmiotów kierujących pracownikami, ale do:
- pracowników zarządzających w imieniu pracodawcy zakładem pracy, czyli pracowników kierujących jednoosobowo zakładem pracy i ich zastępców lub pracowników wchodzących w skład kolegialnego organu zarządzającego zakładem pracy oraz głównych księgowych,
- kierowników wyodrębnionych komórek organizacyjnych – są to osoby, które kierują pracą wyodrębnionego zespołu pracowników.
Rekompensata za dni świąteczne
Musi Pan sobie odpowiedzieć sobie, czy należy do którejś z powyższych kategorii, nie zawsze bowiem określenie stanowiska w umowie odpowiada wykonywanemu zajęciu. I tak np. nie zalicza się do niej kierujących grupą pracowników wespół z nimi wykonującymi pracę. Osoby należące do kierownictwa (obie ww. grupy) wykonują w razie konieczności pracę poza normalnymi godzinami pracy bez prawa do wynagrodzenia i dodatku za pracę w godzinach nadliczbowych (art. 1514 § 1 k.p.). Ustawodawca wychodzi bowiem z założenia, że z zajmowaniem pewnych stanowisk wiąże się większa odpowiedzialność i dyspozycyjność, które są już zrekompensowane wyższym wynagrodzeniem zasadniczym i dodatkami.
Słowem: wykonywanie pracy w godzinach nadliczbowych przez pracownika należącego do którejś z tych grup, oznacza brak prawa do roszczenia o dodatkową zapłatę i dnia wolnego za przepracowany czas.
WYJĄTEK: rekompensata przysługuje kierownikom za pracę „ponadwymiarową” – w niedziele i święta. Skutkuje to przede wszystkim obowiązkiem udzielenia dnia wolnego, jeżeli zaś do rekompensaty nie doszło, należy się wynagrodzenie wraz z dodatkiem za pracę w godzinach nadliczbowych. W przepisie określono, że powinni otrzymać „dzień wolny od pracy”, czyli bez względu na przepracowany czas należy się dzień wolny.
UWAGA: pracodawca powinien tak ustalić rozkład zajęć, aby praca w godzinach nadliczbowych nie stanowiła ciągłego obciążenia dla pracowników na kierowniczych stanowiskach.
Podkreśla to również Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 12 marca 1976 r. (I PR 13/76, OSNCP 1976/10/230), wskazując, że „pracownik, nawet na kierowniczym stanowisku, nie może być zobowiązany przez zakład pracy do stałego świadczenia pracy ponad ustawowy czas pracy, i to bez wynagrodzenia, tylko dlatego, że jest to potrzebne do zachowania ciągłości pracy zakładu. Na zakładzie pracy spoczywa obowiązek takiego zorganizowania pracy, aby nie zachodziła potrzeba stałego zatrudniania pracowników poza ustawowym czasem pracy. Jeżeli jest to niemożliwe, pracownikowi zajmującemu kierownicze lub samodzielne stanowisko należy się wynagrodzenie za godziny nadliczbowe.
Zakaz pracy w nocy
Jeśli jest Pan osobą z niepełnosprawnością, to korzysta Pan ze szczególnej ochrony. Generalnie przepisy Ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych są przepisami szczególnymi względem Kodeksu pracy, czyli niejako „silniejszymi”. I stanowią, że osoba z niepełnosprawnością – bez względu na stopień – nie może być zatrudniana w porze nocnej ani w godzinach nadliczbowych. Jeśli pracownik z niepełnosprawnością jest zobowiązany wykonywać pracę po godzinach, to pracodawca ma obowiązek wypłacić mu wynagrodzenie i dodatek za pracę nadliczbową. Zakazu pracy w nocy i w godzinach nadliczbowych nie stosuje się w stosunku:
- do pracowników zatrudnionych przy pilnowaniu mienia,
- gdy na wniosek pracownika lekarz przeprowadzający badania profilaktyczne pracowników, a w razie jego braku – lekarz sprawujący opiekę nad tym pracownikiem – nie ma przeciwwskazań do wykonywania pracy w zwiększonym wymiarze czasu pracy.
Według mnie zachodzi tu drugi przypadek. Wyraził Pan zgodę na zatrudnianie w godzinach nadliczbowych. Wyłączył więc Pan ochronę wynikającą z art. 15 ustawy o rehabilitacji. Będzie więc Panu przysługiwało prawo do wynagrodzenia za godziny nadliczbowe i dzień wolny na takich zasadach jak wszystkim (jak je określono w art. 1514 k.p., o ile spełnia Pan warunki).
Dodaj odpowiedź na komentarz
Polecamy
Co nowego
- „Aktywnie w domu” zamiast Rodzinnego Kapitału Opiekuńczego
- Instytut Wzornictwa Przemysłowego już po raz 31. organizuje Konkurs Dobry Wzór!
- Brakarki - spektakl taneczny z udziałem osób niepełnosprawnych w Centralnym Muzeum Włókiennictwa w Łodzi
- IV Konferencja „Problemy i formy wsparcia osób z niepełnosprawnością”
- 4. Orlen Paralympic Run już 6 października!
![kadr z filmu Lider Dostępności 2024 - Grand Prix - Laboratorium Innowacji Społecznych w Gdyni [FILM]](/files/nowe.niepelnosprawni.pl/public/2024/Laboratorium_Innowacji_Spolecznych.jpg)
Komentarz