Sejm przyjął poprawki do ustawy 500 zł na dziecko

Rodzic samotnie wychowujący dziecko będzie mógł otrzymać 500 zł na dziecko bez konieczności podawania drugiego z rodziców o alimenty. Nie będzie też naliczania odsetek od świadczenia wychowawczego błędnie przyznanego. To niektóre poprawki, przyjęte do tzw. ustawy 500+ w czasie prac nad nią w Sejmie w tym tygodniu. W czwartkowym głosowaniu posłowie przyjęli ustawę, która następnie trafiła do Senatu.

Posłowie debatowali nad projektem rządowej ustawy o pomocy w wychowywaniu dzieci tzw. 500 +.

Projekt przewiduje wprowadzenie świadczenia wychowawczego w kwocie 500 zł (netto – „na rękę”) miesięcznie na drugie i każde kolejne dziecko. Jeśli rodzina osiągać będzie kryterium dochodowe wynoszące maksymalnie 800 zł (netto) na osobę w rodzinie, bądź 1200 zł (netto) w przypadku rodziny z dzieckiem z niepełnosprawnością, otrzyma także 500 zł na pierwsze dziecko. Co roku będzie należało potwierdzać fakt spełniania tego kryterium dochodowego. Zaświadczenie o dochodach będzie trzeba składać w przypadku ubiegania się o świadczenie na pierwsze dziecko. Prawo do świadczenia będzie przyznawane na jeden rok.

Świadczenie 500 zł nie będzie wliczane do dochodu przy ustalaniu innych świadczeń, m.in. rodzinnego, alimentacyjnego, czy zasiłku z pomocy społecznej. Wsparciem objęte zostaną także rodziny zastępcze. Więcej o projekcie piszemy w artykule „500 zł na dziecko. Komu i na jakich zasadach?”.

Propozycje poprawek

Podczas burzliwej dyskusji na posiedzeniu Komisji Rodziny i Polityki Społecznej 9 lutego zgłoszono 15 wniosków mniejszości. Wśród uwag do projektu zgłaszanych przez posłów opozycji znalazł się między innymi pomysł Platformy Obywatelskiej (PO) o przyznaniu świadczenia wychowawczego każdemu dziecku, także pierwszemu, bez konieczności stosowania progów dochodowych.

- Każde dziecko powinno otrzymać świadczenie wychowawcze, także to w instytucjonalnej pieczy zastępczej. Tańszym rozwiązaniem jest też to, by to ZUS był wykonawcą ustawy, a nie gminy – przekonywała Magdalena Kochan.

Według PO ustawa powinna wejść w życie od 1 lipca br. Jednak poprawki wniesione przez PO według Kukiz’15 to przekreślenie całej ustawy w dotychczasowym kształcie.

- Zamiast demoralizować ludzi długotrwałymi zasiłkami należy przestać odbierać im ciężko zarobione pieniądze. My proponujemy 250 zł na każde dziecko pierwsze, 600 zł na drugie, a 700 na trzecie i kolejne – koszt to 25 mld rocznie, jesteśmy za wprowadzeniem ulgi rodzinnej od składek m.in. PIT, NFZ – mówił poseł Rafał Wójcikowski z Kukiz’15 na sejmowej mównicy.

Dzieci z lekkim stopniem

Poseł Bożena Henczyca zwróciła uwagę na to, że z ustawy wyklucza się dzieci z niepełnosprawnością w stopniu lekkim, które otrzymają go po ukończeniu 16 r.ż i mogą podlegać ustawie do 18 r.ż.

- Dzieci z lekkim stopniem niepełnosprawności nie są w żaden sposób wyeliminowane z tej ustawy – podkreślił Olgierd Podgórski, dyrektor Departamentu Polityki Rodzinnej w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej. Niektórzy posłowie proponowali, by wprowadzić 3-stopniowy próg otrzymywania świadczenia ze względu na stopień niepełnosprawności.

Przedstawiciel Biura Rzecznika Praw Dziecka (BRPD) zwrócił uwagę, że dziecko, które kończy 18 lat, niezależnie od tego, czy jest z niepełnosprawnością w stopniu znacznym czy umiarkowanym wchodzi w niższy próg 800 zł. Bowiem w rodzinie z dwojgiem dzieci po ukończeniu przez starsze 18 lat, niezależnie od tego czy się uczy, czy jest z niepełnosprawnością, drugie dziecko staje się pierwszym, co do którego obowiązuje próg dochodowy 800 zł. W praktyce w tej sytuacji drugie dziecko utraci prawo do świadczenia wychowawczego.

BRPD zwróciło także uwagę na to, że w rodzinie wychowującej dziecko z lekkim stopniem niepełnosprawności, które będzie pomiędzy 16 a 18 r.ż. świadczenie 500+ na pierwsze dziecko przysługiwać będzie jeśli dochód rodziny nie przekroczy 800 zł na osobę. Według Rzecznika Praw Dziecka świadczenie wychowawcze powinno być przyznawane na pierwsze dziecko w sytuacji gdy dochód rodziny nie przekroczy 1200 zł, także wtedy gdy w rodzinie jest dziecko z lekkim stopniem niepełnosprawności.

Wśród wniosków mniejszości zgłoszonych na posiedzeniu Komisji znalazła się też zasada złotówka za złotówkę – czyli wypłacanie świadczenia nawet po nieznacznym przekroczeniu progu dochodowego pomniejszonego o tę kwotę. Był także wniosek o zniesienie progów dochodowych dla samotnych rodziców wychowujących jedno dziecko czy wprowadzenie górnego kryterium dochodowego w wysokości 2,5 tys. zł.

W czasie posiedzenia Komisji przyjęto poprawki dotyczące np. możliwości składania wniosków o świadczenie elektronicznie poprzez ZUS czy konto bankowe. W przypadku gdy dziecko naprzemiennie jest pod opieką jednego lub drugiego rodzica po rozwodzie świadczenie będzie odpowiednio dzielone. Rada Ministrów będzie mogła zmieniać wysokość świadczenia oraz kryteria jego przyznania.

„Więcej zaufania do ludzi”

W czasie debaty w Sejmie 10 lutego odbyło się drugie czytanie ustawy o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci.

Ryszard Petru z klubu Nowoczesnej zarzucił posłom populizm i licytowanie się – „kto da więcej”. Klub Nowoczesna jest przeciwny ustawie 500+ proponując kompleksowe rozwiązania wsparcia rodzin np. w zakupie pierwszego mieszkania czy pomocy w opiece nad dzieckiem. Krystian Jarubas (PSL)  z kolei wniósł poprawkę „złotówka za złotówkę”.

Bartosz Marczuk, wiceminister pracy zwrócił uwagę, że nigdy dotąd nie było programu, który tak radykalnie niwelowałby ubóstwo najmłodszych.

- Złotówka za złotówkę, czy świadczenie na każde dziecko to podwojenie kosztów tego programu – odniósł się do poprawek opozycji.

Elżbieta Rafalska, minister Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, podkreśliła, że w ustawie nie ma żadnych elementów dyskryminujących np. samotne matki.

- Wszyscy są tutaj traktowani tak samo. Z jednej strony troszczycie się o budżet, a z drugiej mówicie – każde dziecko. Trzeba zdecydować się na argumenty. Więcej zaufania do ludzi – nie będą oni marnotrawili tych środków, ludzie czekają na to świadczenie – mówiła minister.

Odrzucona poprawka

Podczas posiedzenia Komisji Rodziny i Polityki Społecznej 10 lutego posłowie zajęli się rozpatrzeniem poprawek wniesionych w Sejmie podczas drugiego czytania ustawy 500+.

Wśród odrzuconych poprawek znalazła się ta zaproponowana przez Magdalenę Kochan (PO).

- Dzieci do 16 r. ż. z niepełnosprawnością będą miały świadczenie z progiem dochodowym 1200 zł. Dzieci zaś pomiędzy 16 i 18 r.ż. z lekkim stopniem niepełnosprawności też powinny być objęte kwotą 500 zł. z progiem 1200 zł., a nie tylko te ze znacznym i umiarkowanym stopniem – mówiła.

Na posiedzeniu Komisji przyjęto poprawki: samotnie wychowujący dziecko rodzic będzie mógł otrzymać 500 zł świadczenia bez konieczności podawania drugiego rodzica o alimenty; możliwość elektronicznego składania wniosku o świadczenie; odsetki nie będą naliczane od świadczenia, jeśli organ z własnej winy przyzna je niesłusznie; objęcie programem wychowanków placówek opiekuńczo-wychowawczych typu rodzinnego.

W czwartek po południu ustawę 500 plus poparło 261 posłów, 43 było przeciwko, a 140 wstrzymało się od głosu. W piątek, 12 lutego, ustawą ma zająć się Senat.