Szczecin

Oto fragmenty najobszerniejszej spośród prac nagrodzonych w konkursie ,Turystyka bez barier" - zwycięzcy w kategorii: Miasto. Prezentacja uwzględnia trasy zwiedzania dostępne dla osób mających problemy z poruszaniem się.

Portowe miasto Szczecin pełni funkcję węzła komunikacyjnego z zachodu na wschód i z południa na północ Europy. Odwiedzający mogą liczyć na wiele atrakcji, jak choćby rejsy spacerowe po Zalewie Szczecińskim (m.in. do Skolwina i nieodległych miejscowości w Niemczech). W czerwcu odbywają się tu Dni Morza. Międzynarodowy Park Doliny Dolnej Odry zaprasza do korzystania z dobrze wyposażonych przystani jachtowych i kajakowych. Wzdłuż Bulwaru Piastowskiego organizowane są rozmaite imprezy. Wiele kończy się pokazem fajerwerków.

Atrakcją Szczecina są odrestaurowane zabytkowe budowle: renesansowy Zamek Książąt Pomorskich, gotycka katedra św. Jakuba, kościoły (np. św. Jana, św. Piotra i Pawła), kamieniczki, ratusz, pozostałości dawnych fortyfikacji - Brama Portowa i Brama Królewska.

Tło dla zabytków stanowi starannie wypielęgnowana roślinność. Miejskie skwery zdobią egzotyczne drzewa i krzewy magnolii. Ulubionym miejscem spacerów są pełne bujnej zieleni parki: im. J. Kasprowicza i im. St. Żeromskiego.

Trudności i udogodnienia

Fot.: Kościół oo Pallotynów (od 1957 r.) przy ul. Św. Ducha. Początki świątyni sięgają XIII w. Zbudował ją książę Branim I Dobry dla oo. Franciszkanów

Poznawanie atrakcji turystycznych Szczecina sprawia wiele kłopotów osobom z dysfunkcją narządu ruchu. Trudności wynikają z ukształtowania terenu, zwłaszcza Starego Miasta, które powstało na nadodrzańskich stokach wzniesień morenowych. W różnych zakątkach miasta napotyka się schody utrudniające dotarcie do zabytkowych obiektów.

Pomimo to wiele atrakcji turystycznych jest dostępnych dla osób niepełnosprawnych. Mamy ponadto nadzieję, że właściciele obiektów użyteczności publicznej zlikwidują bariery naturalne i architektoniczne oraz przystosują swoje lokale do potrzeb osób poruszających się na wózkach.
Udogodnieniem dla turystów jest specjalny Miejski Szlak Turystyczny (oznaczony na trotuarach czerwoną przerywaną linią), wytyczony z okazji 750-lecia nadania Szczecinowi praw miejskich.
W niniejszym opracowaniu zaprezentuję tylko te obiekty i miejsca, do których osoba niepełnosprawna może w miarę swobodnie dotrzeć.

Start sprzed dworca

Początek wędrówki po Szczecinie rozpoczynamy od dworca kolejowego. Na końcu peronu I (za magazynami bagażowymi) znajduje się wygodny podjazd dla wózków. Sprzed dworca skręcamy w lewo i wzdłuż czerwonej linii zmierzamy w kierunku mostu i wiaduktu kolejowego. Większość sklepów i lokali usługowych znajdujących się na tym odcinku trasy ma podjazdy dla osób na wózkach inwalidzkich. By ominąć wysokie krawężniki, podążamy pod wiaduktem, ul. Nową, aż do ul. Owocowej. Następnie po lewej stronie mijamy czerwony budynek poczty.

Ślady wieków średnich

Dalsza trasa prowadzi ul. Podgórną. Tutaj, z uwagi na wąskie chodniki, osoby niepełnosprawne poruszające się na wózkach muszą jechać po jezdni. N a końcu ulicy, po lewej stronie znajduje się fragment średniowiecznego muru obronnego, wspierającego skarpę Psiej Góry, z pamiątkową tablicą, upamiętniającą 300-setną rocznicę walk wojsk hetmana Stefana Czarnieckiego na Ziemi Szczecińskiej.

Przejściem podziemnym można wrócić na ul. Świętego Ducha. Jest tutaj dosyć stromy zjazd bez barierki. Obok są schody, jednak bez poręczy. Osoby na wózkach lub o kulach, pokonując ten odcinek, powinny skorzystać z pomocy osoby sprawnej.

Przed nami okazała bryła gotyckiego kościoła. W 1240 roku do Szczecina przybyli z Westfalii franciszkanie i dla nich książę Barnim I Dobry ufundował kościół oraz klasztor pod wezwaniem św. Jana Ewangelisty. Wejście do świątyni dostępne jest od ul. Świętego Ducha. Jest tu jednak wysoki stopień. Niepełnosprawni na wózkach mogą zwiedzić kościół jedynie z pomocą opiekunów.

Ratusz Staromiejski

Kierując się w stronę wschodniego odcinka ul. St. Kardynała Wyszyńskiego, napotykamy strome schody bez poręczy i podjazd, łączący ulicę Kardynała Stefana Wyszyńskiego z ulicą Świętego Ducha.

Zmierzając w kierunku ul. Wielkiej Odrzańskiej, należy przedostać się przez przejście dla pieszych przy ul. St. Wyszyńskiego. Przejście dla pieszych ma niskie krawężniki przystosowane dla osób niepełnosprawnych, poruszających się na wózkach lub o kulach. Jednak dalej znajduje się stromy zjazd bez poręczy oraz schody. Niezbędna jest tu pomoc opiekuna. Wzdłuż ulicy znajdują się wąskie chodniki. Niepełnosprawni na wózkach muszą poruszać się po jezdni. Panuje na niej niewielki ruch. Po lewej stronie mijamy Stare Miasto, które dzięki pracom restauracyjnym odzyskało dawną świetność.

Fot. Jedna z pierzei dawnego Rynku Siennego, a obecnie placu Rzepichy.

Za wschodnią pierzeją Starego Miasta skręcamy w lewo. Pośrodku placu, dawniej zwanego Rynkiem Siennym, obecnie zaś placem Rzepichy, wznosi się gotycki Ratusz Staromiejski. W 1975 roku obiekt ten przekazano Muzeum Narodowemu, które stworzyło tutaj Oddział Historii Miasta i prezentuje ponad tysiącletnie dzieje Szczecina. W zbiorach znajdują się eksponaty pochodzące z wykopalisk archeologicznych, a także sztychy, obrazy i dokumenty, świadczące o burzliwych dziejach portowego miasta. W kasie muzeum można nabyć ciekawe wydawnictwa i pamiątki.

Niepełnosprawni turyści mogą dotrzeć do muzeum od strony hotelu "Arkona" i korzystając z pomocy opiekuna, zwiedzić tylko ekspozycję na parterze.

Od Ratusza Staromiejskiego podążamy dalej ul. Mściwoja. Następnie należy skręcić w lewo, w ul. Kurkową. Osoby na wózkach muszą poruszać się po jezdni pod opieką opiekuna. Niepełnosprawni o kulach mogą pokonać ten dystans samodzielnie.

Zamek

Mijając kamienicę Loitzów, skręcamy w lewo, kierując się do ul. Grodzkiej, a następnie w prawo, w stronę Zamku. Wjeżdżamy lub wchodzimy na Duży Dziedziniec, gdzie można odpocząć na ławeczkach (na planie Miejskiego Szlaku Turystycznego - obiekt nr 9).

W Skrzydle Południowym (zwanym Skrzydłem Bogusława X), mieszczą się siedziba Opery i Operetki, Sala Ślubów Urząd Stanu Cywilnego i Galeria Południowa. Do Skrzydła Południowego przylega Wieża Więzienna.
Wejście do Opery i Operetki, prowadzące podjazdem z poręczami, znajduje się od strony rzeki Odry (wejście "F"). Niestety, na wózkach można poruszać się tylko w holu na parterze.
W piwnicy Skrzydła Wschodniego Barnima Xl znajdują się udostępnione dla zwiedzających sarkofagi książęce (krypta jest niedostępna dla osób z dysfunkcją narządu ruchu). W Skrzydle Wschodnim, po lewej stronie, jest wejście do kawiarni "Zamkowa" i szatnia z Wc. Po prawej stronie - wejście do holu i szatnie Opery i Operetki, obok kiosk z pamiątkami. Klatka schodowa prowadzi do siedziby dyrekcji Zamku, kina "Zamek" i pracowni artystycznych. Po przeciwnej stronie jest Wyjście na wschodni taras widokowy.

W gablotach i na planszach przedstawione są dzieje Zamku. Tutaj znajduje się także jego gipsowa makieta.

Z dziedzińca udajemy się do wejścia Skrzydła Północnego Barnima III. W holu, po prawej stronie, znajduje się kiosk z pamiątkami, szatnia i kasa biletowa (na imprezy zamkowe). Po lewej stronie są wejścia do sali koncertowej, dawniej kaplicy św. Ottona.

W piwnicach mieszczą się toalety i teatr "Krypta". Na l piętrze są sale wystawowe i biurowe: Elżbietańska, Przybysławy, Barnima I, Mirosławy, Anny Jagiellonki i Świętoborzyców.

Na II piętrze są sale: Eryka Pomorskiego, Stanisława Leszczyńskiego i Świętosławy, w których organizowane są wystawy i imprezy kulturalne. Z holu wychodzi się na zewnątrz, na Duży Dziedziniec.

Dochodzimy do przejścia w środkowej części Skrzydła Zachodniego księcia Jana Fryderyka. Obecnie mieszczą się tu Zachodniopomorski Urząd Marszałkowski, kawiarnia "Na Końcu Korytarza" oraz część pomieszczeń Opery i Operetki. W górnej partii elewacji warto zwrócić uwagę na zegar mozaikowy z sentencją rzymskiego liryka Horacego: Carpe diem... (... quam minimum credu/a postem), co znaczy: "używaj dnia..., (... jak najmniej ufając przyszłości").

Wieża hejnałowa

Przejściem w Zachodnim Skrzydle Zamku dochodzimy do Dziedzińca Menniczego (Muzealnego), zwanego też Żurawim. Po wojnie miały tu siedziby instytucje zajmujące się rewaloryzacją zabytków, a obecnie Zachodniopomorski Urząd Marszałkowski. Na parterze jest Centrum Informacji Kulturalnej i Turystycznej.

W przestronnym holu, dostępnym dla osób poruszających się na wózkach, mieści się informacja turystyczna. Na ścianie, we wnęce, warto zwrócić uwagę na kopię figury misjonarza Pomorza, św. Ottona z Bambergu.

Po wykupieniu biletu i pokonaniu 204 stopni pełnosprawni turyści mogą dostać się na ganek widokowy Wieży Dzwonów, by z wysokości 35 m podziwiać miasto i okolice. Wieża z iglicą ma 55 m wysokości. Codziennie rozbrzmiewa z niej hejnał szczeciński. Niestety, Wieża Dzwonów jest niedostępna dla osób z dysfunkcją narządu ruchu.

Przez Duży Dziedziniec wracamy do bramy głównej (ul. Kuśnierska), by dalej wędrować oznakowanym szlakiem i obejrzeć fragmenty dawnych murów obronnych z zachowaną do dziś Basztą Panieńską oraz słynne Wały Chrobrego.

Docieramy do ul. Matejki, a stamtąd do Bramy Królewskiej, w której funkcjonuje kawiarnia. Jest dostępna dla osób na wózkach inwalidzkich. N a tym etapie można zakończyć zwiedzanie Szczecina lub po chwili odpoczynku kontynuować poznawanie tego wyjątkowego miasta.

Informacji o zakwaterowaniu, trasach turystycznych, rozkładach jazdy itp. udzielają:
Centrum Informacji Turystycznej w "Okrąglaku", róg al. Niepodległości i ul. Dworcowej, Tel. 0*91 434 04 40, oraz Centrum Informacji Kulturalnej i Turystycznej w Zamku Książąt Pomorskich (Skrzydło Muzealne, Mennicze), Tel. 0*91 434 04 48.
Można tu kupić mapy, przewodniki i pamiątki.