Prezydent podpisał nowelizację. Budżet PFRON uratowany

Prezydent Andrzej Duda podpisał 26 października 2015 r. nowelizację Ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, zakładającą zmiany w systemie udzielania ulg we wpłatach na PFRON firmom, które nie osiągają odpowiedniego wskaźnika zatrudnienia osób z niepełnosprawnością.

Chodzi o art. 22 Ustawy o rehabilitacji. Zmiana przepisów ogranicza ulgi do wysokości 50 proc. dla firm, które nie zatrudniają odpowiedniej liczby osób z niepełnosprawnością, a kupują usługi w firmach, które to robią. Ulgi wyliczane będą na podstawie najniższej pensji krajowej, co pomoże kontrolować system ich udzielania. Zmienia się także wysokość „kar” dla pracodawców, którzy źle wyliczą ulgi – jest to trzykrotność różnicy między tym, co należało się PFRON, a tym, co nie wpłynęło na jego korzyść, niemniej jednak wartość kary nie będzie wyższa niż 30 proc. udzielonej ulgi.

50 w miejsce 80 proc.

Dotychczasowe przepisy działały tak, że pracodawca, który osiągał 30-procentowy wskaźnik zatrudnienia osób ze znacznym stopniem niepełnosprawności oraz z umiarkowanym z tzw. schorzeniami specjalnymi (osoby niewidome, chorujące psychicznie, z niepełnosprawnością intelektualną, całościowymi zaburzeniami rozwojowymi, epilepsją), mógł udzielać ulg we wpłatach na PFRON swoim kontrahentom przy zakupie produkcji i usług.

Kontrahenci, którzy sami nie spełniali wymogu zatrudnienia 6 proc. osób z niepełnosprawnością, jeśli zatrudniali powyżej 25 pracowników, mogli wtedy część „kary” należnej PFRON z tego tytułu rozliczyć ulgami.

Pracodawca, który kupował usługi od firmy spełniającej wskaźniki z art. 22 Ustawy o rehabilitacji, obowiązkowo musiał wpłacić do PFRON 20 proc. kary, zaś 80 proc. mógł rozliczyć ulgami. Wysokość ulg zależała od wielkości zakupu, przychodu firmy, liczby zatrudnionych osób z niepełnosprawnością oraz sumy ich wynagrodzeń. Ustawa o rehabilitacji określa algorytm, który dokładnie wylicza wartość ulgi, którą może otrzymać dany kontrahent. Nie może być ona wyższa niż wskaźnik wynagrodzeń osób ze znacznym i z umiarkowanym stopniem ze schorzeniami specjalnymi, zatrudnionych na etacie w firmie udzielającej ulgi.

Pieniędzy mniej, zatrudnionych też

Zmiany art. 22 spowodowane są zwiększaniem się kwot, które nie wpływają do budżetu Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (PFRON) z tytułu udzielanych ulg.

„Szybko wzrasta kwota, która w wyniku zwolnień nie wpływa do PFRON: w roku 2013 było to 503,6 mln zł, w roku 2014 było to 614,2 mln zł, a w tym roku szacuje się, iż kwota zwolnień wyniesie prawie 740 mln zł (tylko w lipcu 2015 roku było to 62,3 mln zł!). Jednocześnie w okresie ostatnich dwóch lat średniomiesięczne zatrudnienie osób niepełnosprawnych w firmach sprzedawców, wystawiających informacje o udzieleniu ulgi, spadło (!) z 96 tysięcy w roku 2013 do 92 tysięcy w 2015 r.” – informował poseł Sławomir Piechota, przewodniczący sejmowej Komisji Polityki Społecznej i Rodziny, główny rzecznik i sprawca zmian artykułu 22.

Takim stanem rzeczy zaniepokojona była też część organizacji pozarządowych, które apelowały do prezydenta, aby podpisał nowelizację Ustawy o rehabilitacji. Według nich bez zmiany przepisów w przyszłorocznym budżecie PFRON mogłoby zabraknąć 140 mln zł na wsparcie rehabilitacji zawodowej i społecznej osób z niepełnosprawnością.

Legitymacje tylko na 5 lat

Nowelizacja Ustawy o rehabilitacji reguluje także zasady wystawiania legitymacji dla osób z niepełnosprawnością. Będą one wystawiane na okres ważności orzeczenia o niepełnosprawności, nie może być on jednak dłuższy niż pięć lat w przypadku legitymacji dokumentującej niepełnosprawność i 10 lat w przypadku legitymacji dokumentującej stopień niepełnosprawności dla osób, które nie ukończyły 60 lat. Wyrobienie legitymacji będzie bezpłatne. 15 zł zapłacimy jedynie w sytuacji, gdy konieczne będzie wydanie duplikatu dokumentu.

Nowe przepisy, dotyczące zmian w art. 22, obowiązywać będą od 1 lipca 2016 r., a przepisy związane z legitymacją osoby niepełnosprawnej – od 1 października 2016 r.