Prawnik radzi: pożyczki na osoby podopieczne

Skoro w liście pojawia się określenie „opiekun prawny dorosłej osoby’’, mamy prawo przypuszczać, że chodzi zapewne o całkowite ubezwłasnowolnienie.

Osoba całkowicie ubezwłasnowolniona jest pozbawiona możliwości dokonywania czynności prawnych. Nie może np. podarować lub sprzedać swojego majątku, nie może niczego wartościowego kupić, wynająć mieszkania, zobowiązać się do wykonania jakiegoś dzieła lub zlecenia, nie może przyjąć darowizny lub sporządzić testamentu. Dla osoby całkowicie ubezwłasnowolnionej sąd ustanawia opiekuna prawnego. Zostaje on powołany do ochrony jego interesów osobistych i majątkowych, dlatego dokonuje tych czynności, tak by były prawnie skuteczne. Jego podopieczny może dokonywać tylko drobnych czynności dnia codziennego, jak bieżące zakupy, usługi (np. fryzjerskie).

Zadaniem opiekuna jest dbanie o to, aby ubezwłasnowolniony miał środki do życia, a w razie ich braku powinien dochodzić dla niego odpowiednich świadczeń. Musi zadbać, aby miał zapewnioną opiekę lekarską, by sobie nie szkodził i nie stwarzał zagrożenia dla innych osób. Przy tym do obowiązków opiekuna nie należy ponoszenie jakichkolwiek nakładów i wydatków na rzecz podopiecznego.

Opiekun ustanowiony przez sąd jest obowiązany wykonywać swe czynności z należytą starannością, jak tego wymaga dobro osoby pozostającej pod opieką i interes społeczny, podlega przy tym nadzorowi sądu opiekuńczego.

Przede wszystkim opiekun sprawuje:

• pieczę nad osobą ubezwłasnowolnioną – opiekun musi zadbać, aby osoba miała środki do życia, aby miała zapewnioną opiekę lekarską, aby nie stwarzała zagrożenia dla innych osób, opiekun może starać się o umieszczenie, w razie konieczności, osoby ubezwłasnowolnionej w odpowiedniej placówce, np. szpitalu;
• zarząd nad jego majątkiem – dbanie o majątek, m.in. sporządzenie inwentarza majątku ubezwłasnowolnionego i przedstawienie go sądowi;
• reprezentuje go wobec osób trzecich – zastępowanie osoby będącej pod opieką w dokonywaniu czynności prawnych, składaniu oświadczeń woli.

Ubezwłasnowolnienie całkowite przenosi prawo do podejmowania czynności prawnych na opiekuna. Czynności prawne dokonane przez osoby ubezwłasnowolnione całkowicie są nieważne. Osoba taka zatem nie może przez własne działanie stać się stroną żadnej umowy i tak np. nie może zawrzeć umowy pożyczki, najmu, zlecenia czy też umowy o pracę, nie może sama sprzedać lub darować należących do niej rzeczy.

Jedynym wyjątkiem są umowy powszechnie zawierane w drobnych bieżących sprawach życia codziennego, o ile nie są dla niej krzywdzące (np. osoba taka może sama dokonywać drobnych zakupów, korzystać z drobnych usług). Opiekun powinien przed powzięciem decyzji w ważniejszych sprawach wysłuchać pozostającego pod opieką, jeżeli pozwala na to jego rozwój umysłowy i stan zdrowia, oraz uwzględniać w miarę możności jego rozsądne życzenia.

Opiekun powinien uzyskiwać zezwolenie sądu opiekuńczego we wszelkich ważniejszych sprawach.

Przykładowo zgody sądu będą wymagały następującego rodzaju sprawy:

• dokonanie zabiegu lekarskiego,
• umieszczenie w placówce pomocy społecznej lub w szpitalu,
• zaciąganie, udzielanie pożyczek,
• dokonanie darowizn,
• odrzucenie spadku lub zrzeczenie się dziedziczenia,
• zbycie, obciążenie nieruchomości należącej do podopiecznego lub nabycie nieruchomości na jego rzecz,
• podjęcie gotówki z rachunku bankowego.