Niebezpieczne odleżyny

Z medycznego punktu widzenia odleżyna to uszkodzenie skóry spowodowane długotrwałym uciskiem, czego skutkiem jest niedokrwienie i zmiany patologiczne tkanek. Z punktu widzenia chorego odleżyna oznacza ból, cierpienie i długotrwałe leczenie. Choć w przypadku osób leżących nie jesteśmy w stanie w pełni uchronić się przed ryzykiem odleżyn, to warto zrobić wszystko, aby zamiast leczyć im zapobiegać.

Jak powstaje odleżyna?

Odleżyny występują głównie u osób z ograniczonymi możliwościami poruszania się. Powstają na skutek długotrwałego leżenia (u osób starszych, słabych, w złej kondycji), siedzenia (np. u osób poruszających się na wózkach) lub innego długotrwałego ucisku na część ciała (np. przy niewłaściwie założonym gipsie). U osób leżących mogą się pojawić w okolicach kręgosłupa, na łopatkach, w okolicach kości krzyżowej i guzicznej, na łokciach, piętach, kolanach, kostkach, ale narażone na nie jest prawie każde miejsce.

Do bezpośrednich przyczyn powstawania odleżyn należą:

1. ucisk – mówimy o nim, kiedy na tkankę działa długotrwała i niezmieniająca się siła zewnętrzna. Regularnie powtarzające się okresy ucisku mogą powodować zmiany zapalne w tkankach i skutkować ich martwicą.
2. tarcie – powstaje na skutek przesuwania ciała, np. po powierzchni łóżka. Choć możemy sobie tego nie uświadamiać, wielokrotne, niewłaściwe przesuwanie chorego może spowodować podrażnienia jego skóry i znajdującej się pod nią tkanki.
3. siły poprzecznie tnące – czyli przesuwanie się tkanek względem siebie, np. gdy podczas próby poruszenia się chorego, powierzchnia jego skóry pozostaje nieruchoma. Może wtedy dochodzić do zniekształcenia tkanki pomiędzy skórą a kośćmi.

Istnieje także szereg pośrednich przyczyn powstawania odleżyn, które zależą od indywidualnych uwarunkowań związanych z kondycją i otoczeniem chorego, niemniej jednak mogą mieć istotne znaczenie. Do najważniejszych pośrednich czynników ryzyka należą: