Z WTZ do browaru

Integracyjne właściwości piwa znane są ludzkości od setek lat. Czy jednak złocisty trunek może służyć integracji i aktywizacji zawodowej osób z niepełnosprawnością intelektualną? Okazuje się, że tak, co udowadnia Browar Spółdzielczy Dalba – jedno z przedsiębiorstw społecznych, nagrodzonych w konkursie Społeczny StartUp Fundacji Ashoka.

- Przy pomocy Banku Pekao SA i Fundacji Ashoka postanowiliśmy zorganizować konkurs na przedsiębiorstwo społeczne, którego uczestnicy zaproponowaliby nowe rozwiązania społeczne, możliwe do zrealizowania pod względem ekonomicznym – mówiła podczas prezentacji laureatów konkursu Społeczny StartUp Linda Falsirroli z UniCredit Foundation – jednego z partnerów konkursu.

Mogły w nim wziąć udział przedsiębiorstwa społeczne – firmy, które bardziej niż na zyski nastawione są na tworzenie miejsc pracy i zaspokajanie potrzeb odbiorców. To właśnie one są w dzisiejszych czasach pionierami, zarówno jeśli chodzi o tworzenie nowych produktów i usług, jak i wprowadzanie innowacji społecznych i walkę z wykluczeniem.

Od lewej: Linda Falsirroli z UniCredit Foundation i tłumaczka

Przykładem takiego przedsiębiorstwa, które odniosło fenomenalny sukces, jest niemiecka firma Discovering Hands. Jej pracownice – niewidome kobiety – swymi czułymi dłońmi badają piersi klientek w poszukiwaniu guzków. Ten bardzo odważny i oryginalny pomysł przynosi konkretne rezultaty finansowe. W ostatnim roku firmy prywatne zainwestowały w Discovering Hands 2,5 mln euro, a inwestycje te przynoszą zysk rzędu średnio 5 proc.

Celem konkursu Ashoki było znalezienie i wypromowanie podobnych przedsiębiorstw w Polsce. Jednym z nich okazał się Browar Spółdzielczy, działający w ramach puckiej Spółdzielni Socjalnej Dalba.

Cztery piwka na stół!

- Od piętnastu lat jestem kierownikiem Warsztatu Terapii Zajęciowej w Pucku, przez lata udawało się nam przygotowywać naszych podopiecznych do tego, by mogli podejmować pracę w zakładach znajdujących się na terenie powiatu puckiego – mówi Janusz Golisowicz, prezes Spółdzielni Socjalnej Dalba. – Od kilku lat nastąpiło osłabienie na lokalnym rynku pracy. W związku z czym zauważyłem konieczność stworzenia spółdzielni socjalnej.

Jako matkę sukcesu spółdzielni wskazuje Agnieszkę Dejnę, pełnomocniczkę Spółdzielni.

- Chodziło nam o to, by złamać stereotypowe myślenie na temat osób z niepełnosprawnością intelektualną – tłumaczy Agnieszka Dejna. – Naszym zdaniem działania różnego rodzaju organizacji na rzecz zatrudniania tej grupy nie sprawdzały się. Mamy nadzieję, że poprzez produkt, jakim jest piwo i naszą współpracę z innymi browarami uda nam się wpłynąć na zmianę myślenia.

Browar Spółdzielczy to pierwsza tego typu firma w Polsce i jedna z sześciu na świecie. Produkuje piwa rzemieślnicze, górnej fermentacji (APA, Pale Ale itp.) z najlepszych i naturalnych składników, bez sztucznych dodatków. Pierwsze piwo stworzone przez Spółdzielnię Dalba – Dwa Półsztyki (Pale Ale) – swoją premierę miało w połowie czerwca, trzech kolejnych można było spróbować podczas Festiwalu Piw Hevelka w Gdańsku. Każde z piw spółdzielczego browaru nosi nazwę węzła żeglarskiego.

Od lewej: Janusz Golisowicz, prezes Spółdzielni Socjalnej Dalba, za nim Agata Stafiej-Bartosik, prezes Ashoka Polska i Linda Falsirroli

- Chcemy wiązać ze sobą ludzkie losy i pozwalać ludziom cumować w naszej przystani – śmieje się Anna Dejna. – W tej chwili Spółdzielnia rozmawia z hurtownikami o dystrybucji na terenie całej Polski i szykuje się do otwarcia Multi-tapu w Gdańsku, w którym również zatrudnione będą osoby z niepełnosprawnością. Jest to oczywiście początek ambitnego planu rozwinięcia marki.

- To jest dobry pomysł, by wypromować zatrudnianie osób z niepełnosprawnością intelektualną, poprzez pokazanie, że mogą one pracować także w takich dziedzinach, jak właśnie piwowarstwo – tłumaczy Janusz Golisowicz.

Spółdzielczy Browar nie był jedyną nagrodzoną w konkursie Społeczny StartUp firmą, działającą na rzecz osób z niepełnosprawnością.

Rzeczy bardzo różne

Jedną z najtrudniej „zatrudnialnych” grup osób z niepełnosprawnością są ludzie z zaburzeniami ze spektrum autyzmu. W ich wypadku niepełnosprawność bywa równoważona przez często bardzo specyficzne talenty i umiejętności. Wymagają one jednak umiejętnego wsparcia. Za udzielenie takiego wsparcia jury konkursu nagrodziło prowadzoną przez Fundację Synapsis Pracownię Rzeczy Różnych i firmę Dalej Razem.

Ta pierwsza powstała w 2007 r. jako odpowiedź na problem wykluczenia dorosłych osób z autyzmem, dla których zwyczajnie brakuje ofert po zakończeniu edukacji. To właśnie w Pracowni zdobywają nowe umiejętności, uczą się samodzielności, a przede wszystkim dalej poddawane są terapii, co dla osób z taką niepełnosprawnością jest niezwykle ważne. Ale to nie tylko miejsce nauki i terapii, lecz przede wszystkim pracy i to takiej, dającej konkretne efekty.

Roll-up Browaru Spółdzielczego

- Pracownia od początku starała się być jak najbardziej autentyczna i pracujący w niej dorośli z autyzmem wykonywali czynności na miarę swoich możliwości. Zaczynaliśmy od drobnych przedmiotów, np. prostej biżuterii. Przez te lata udało nam się wypracować sposoby pracy z naszymi podopiecznymi i wchodzić na kolejne etapy – mówi nam Bożena Domańska, specjalistka ds. sprzedaży i promocji Pracowni Rzeczy Różnych.

W tej chwili placówka, w której pracują aż 24 osoby, planuje przygotowywać produkcję pomocy terapeutycznych.

- Liczymy, że nauczymy się działać jak biznesmeni, z tą różnicą, ze nasz zysk będziemy przeznaczać na dalsze działanie Pracowni i terapię osób z autyzmem – wyjaśnia Bożena Domańska.

Pracownia Rzeczy Różnych jest jednym z dzieł Fundacji Synapsis – jednej z największych organizacji działających na rzecz osób z autyzmem. Działanie Pracowni jest realizacją głównego założenia Synapsis, czyli zapewnienia osobom ze spektrum autyzmu możliwie największej samodzielności. Podobną genezę ma inna nagrodzona firma – Dalej Razem Sp. z o.o., założona w 2009 roku przez członków Stowarzyszenia Pomocy Osobom Autystycznym „Dalej Razem”.

Każdemu według potrzeb i możliwości

Mateusz Andrysiak po otrzymaniu dyplomu konkursowego

- Pomysł na naszą firmą wziął się stąd, że nie było oferty na rynku pracy dla dorosłych osób ze stanami ze spektrum autyzmu – wyjaśnia Mateusz Andrysiak, prezes zarządu spółki. – Otwierając firmę, kierowaliśmy się tym, by działać w różnych obszarach, tak, by mieć ofertę dla osób, które funkcjonują w rożnym stopniu samodzielności. Mamy pracownie rękodzielniczą, kulinarną i informatyczną, a także drukarnię.

Osoby najmniej samodzielne wykonują pod opieką instruktora proste prace introligatorskie, np. laminowanie, wycinanie. Pracownicy z wyższym stopniem samodzielności znajdują zatrudnienie w pracowni kulinarnej przy produkcji wypieków bezglutenowych, ale też przy obróbce plików wideo i przygotowaniu plików do druku.

Socjalnie i fajnie!

W konkursie Ashoki nagrodzone zostały też dwie spółdzielnie socjalne – FADO i Fajna. Nazwa FADO, wbrew pierwszemu skojarzeniu, nie pochodzi od smutnych portugalskich pieśni, ale jest skrótem od Firma Audytorsko Doradcza. Ta łódzka spółdzielnia powstała dzięki współpracy łódzkiego oddziału Polskiego Związku Głuchych i Fundacji Subsidium. Jej głownym celem jest pomaganie różnego rodzaju instytucjom w dostosowywaniu się do potrzeb osób z różnymi niepełnosprawnościami.

Z kolei Fajna to partner franczyzowy brytyjskiej firmy Clarity EFBP, która powstała w 1854 r. Jej założycielka, Elizabeth Gilbert, osoba z niepełnosprawnością, stworzyła w wiktoriańskim Londynie przedsiębiorstwo, które miało za cel walkę z wykluczeniem takich ludzi jak ona. W tym celu założyła firmę produkującą kosmetyki.

Bogusław Kamiński, koordynator Fajnej Spółdzielni Socjalnej

Jej dzieło na polskim gruncie kontynuuje właśnie Fajna Spółdzielnia Socjalna. W swojej ofercie, oprócz kosmetyków, ma m.in. elementy małej architektury (ławki, fontanny, słupy, stojaki rowerowe itp.). Jej najnowszym pomysłem, za który spółdzielcy zostali nagrodzeni przez Ashokę, jest tworzenie wysp sprzedażowych – pojedynczych stoisk w centrach handlowych, oferujących towary i usługi różnych przedsiębiorstw społecznych.

Oprócz firm zatrudniających osoby z niepełnosprawnością w konkursie nagrodzono również pomagającą byłym więźniom Fundację Sławek za pomysł stworzenia plantacji jagód goji, Fundację Samodzielni Robinsonowie za założenie przedsiębiorstwa produkującego pierniki, w którym pracują młodzi z pieczy zastępczej, Stowarzyszenie Serfenta, które poprzez promocję plecionkarstwa aktywizuje mieszkańców wsi, a także Spółdzielnię Socjalną Wspólny Stół, która otwiera restaurację, w której pracują osoby długotrwale bezrobotne. Wśród laureatów znalazło się też Stowarzyszenie Wielkopomoc, które prowadzi schronisko dla zwierząt Zwierzakowo, w którym zatrudnione są osoby bezdomne.

Laureaci będą mieli możliwość współpracy, dopasowanej do indywidualnych potrzeb, ze specjalistami i ekspertami, którzy podzielą się niezbędną wiedzą, pomogą zaplanować działania, opracować plany i przygotować się do działalności rynkowej. Dodatkową nagrodą dla zwycięzców jest też wsparcie finansowe.