Polscy ortopedzi nagrodzeni za badania nad endoprotezami

Zespół naukowców ze Szpitala Ortopedycznego im. W. Degi w Poznaniu oraz Instytutu Obróbki Plastycznej otrzymał prestiżową nagrodę im. Jacquesa Duparca za badania dotyczące procesu zużycia endoprotez stawu biodrowego.

Opracowana przez poznańskich naukowców metoda pozwoli na wydłużenie żywotności protez nawet do kilkudziesięciu lat oraz większy komfort ich użytkowania dla pacjentów, którzy nie będą musieli być poddawani operacji wymiany sztucznego stawu na nowy.

Najlepsza metoda

Endoprotezoplastyka stawu biodrowego (czyli wymiana zniszczonego stawu pacjenta na „sztuczne biodro”) jest w ostatnich latach jednym z najczęściej przeprowadzanych zabiegów ortopedycznych. Według szacunków NFZ, obecnie w Polsce wykonywanych jest ok. 30 tysięcy takich zabiegów rocznie. Endoprotezy dostępne na naszym rynku są coraz nowocześniejsze trwalsze, wykonuje się je z materiałów dobrze tolerowanych przez organizm, np. ceramiki, polietylenu lub stopów metali (np. stali, tytanu).

Niestety, w procesie używania endoprotezy uwalniają się drobiny materiałów, z których wykonano implant. Wytworzone cząsteczki, szczególnie polietylenu wywołują reakcję obronną organizmu, która prowadzi do niszczenia kości przylegającej do sztucznego stawu i wywołuje silny ból u pacjenta. To właśnie drobiny polietylenu skupiły na sobie zainteresowanie naukowców z Poznania.

Zespół z kierowanej przez prof. Jacka Kruczyńskiego Kliniki Ortopedii Ogólnej, Onkologicznej i Traumatologii w Szpitalu Ortopedycznym im. W. Degi we współpracy z Instytutem Obróbki Plastycznej (INOP) opracował innowacyjną metodę izolacji cząstek polietylenu z tkanek przylegających do endoprotezy.

Taniej i precyzyjniej

- Poznanie tych cząsteczek jest dla nas ważne, ponieważ umożliwi nam to określenie, które rodzaje materiałów zastosowanych w sztucznych stawach są dla organizmu pacjenta bezpieczne, a które groźne. – mówi dr n. med. Jacek Markuszewski z Kliniki Ortopedii Ogólnej, Onkologicznej i Traumatologii w Szpitalu im. W. Degi w Poznaniu. - Nie jest to łatwe zadanie, bowiem większość drobin ma wielkość około 0,1 – 0,2 mikrometra, czyli tysiąc razy mniej niż wynosi średnica ludzkiego włosa – wyjaśnia.

- Klinika już od wielu lat współpracuje z Instytutem Obróbki Plastycznej, realizując wspólne badania dotyczące nowoczesnych biomateriałów które można wykorzystać w produkcji endoprotez stawów, a także prace badawcze dotyczące zużywania się endoprotez stawów w ciele człowieka – zauważa dr inż. Adrian Mróz z INOP.

Badania cząstek uwalnianych podczas zużycia różnych rodzajów implantów pozwalają na określenie, jakie kombinacje biomateriałów są najlepsze i pozwalają na możliwie długie funkcjonowanie endoprotez.

Nagrodzona metoda opracowana przez zespół dr. n. med. Łukasza Łapaja jest dokładniejsza oraz tańsza od dotychczas stosowanych. Warto podkreślić, iż badania sfinansowało Narodowe Centrum Nauki w ramach programu Sonata adresowanego do młodych naukowców.

Plany na przyszłość

- Izolację można w łatwy sposób przeprowadzić w większości laboratoriów badawczych, wykorzystując powszechnie dostępne urządzenia – podkreśla dr n. med. Łukasz Łapaj. – Wyniki naszych badań pozwolą w przyszłości na konstruowanie lepszej jakości protez, które będą się zużywać znacznie wolniej od obecnych. Dla pacjentów oznaczać to będzie przede wszystkim większe bezpieczeństwo użytkowania endoprotezy, a dla nas mniejszą liczbę operacji rewizyjnych, czyli operacji wymiany sztucznego stawu na nowy – dodaje prof. Jacek Kruczyński.

Nagroda im. Jacquesa Duparca w przyznawana jest za najlepsze badania naukowe prezentowane w trakcie kongresu Europejskiej Federacji Narodowych Towarzystw Ortopedycznych i Traumatologicznych (EFORT), który w tym roku odbył się w dniach 27-29 maja 2015 w Pradze. Co roku spośród czterech tysięcy prac przysłanych na kongres, przyznawana jest ona dziesięciu zespołom. W wieloletniej historii kongresów EFORT nagrodę im. Jacquesa Duparca dotychczas przyznano ortopedom z Polski tylko raz.