Czy pacjent może ufać systemowi opieki onkologicznej?

Polska Koalicja Pacjentów Onkologicznych (PKPO) już po raz czwarty zainicjowała publiczną debatę, dotyczącą sytuacji pacjenta onkologicznego w systemie ochrony zdrowia. Tym razem stawia ważne pytanie, czy pacjent może mieć zaufanie do opieki onkologicznej w Polsce?

IV Forum Pacjentów Onkologicznych inauguruje w Polsce Europejski Tydzień Walki z Rakiem, który w całej Europie obchodzony jest w ostatnim tygodniu maja.

- Tegoroczna debata tradycyjnie gromadzi przedstawicieli aktywnie działających organizacji pacjentów, ekspertów systemu opieki zdrowotnej, towarzystw naukowych, parlamentarnych komisji zdrowia, instytucji rządowych i mediów – mówi Szymon Chrostowski, Prezes PKPO.

Czwartemu Forum patronują: Polskie Towarzystwo Chirurgii Onkologicznej, Polskie Towarzystwo Onkologiczne oraz Rzecznik Praw Obywatelskich.

Pytanie: „Czy pacjent może mieć zaufanie do systemu opieki onkologicznej w Polsce?” odzwierciedla obawy chorych o jakość polskiego leczenia onkologicznego. Kwestie kluczowe dla wyników leczenia, takie jak dostęp do nowoczesnych terapii, wiarygodna diagnostyka onkologiczna, specjalizacja i standardy postępowania klinicznego są jednocześnie słabymi punktami naszego systemu opieki zdrowotnej. Także poruszone na tegorocznym Forum zagadnienia immunoonkologii, problemy z dostępem do leczenia onkologicznego dzieci i pacjentów cierpiących na rzadkie nowotwory pokazują, jak wielu jeszcze działań trzeba, aby sytuacja pacjentów onkologicznych uległa istotnej poprawie. Głos chorych, ekspertów i przedstawicieli instytucji rządowych, ma, zgodnie z nadziejami organizatorów, doprowadzić do konfrontacji różnych punktów widzenia, debaty i wspólnych wniosków.

Dostępność leków

W kontekście wyników prezentowanego na Forum raportu o dostępie do leków innowacyjnych w onkologii, powstałego na zlecenie ALIVII – Fundacji Onkologicznej Osób Młodych, pojawia się pytanie, czy polscy pacjenci onkologiczni żyją krócej z powodu braku leków? Raport mówi o tym, że na 30 najpowszechniej używanych innowacyjnych leków przeciwnowotworowych dostępne bez ograniczeń w Polsce są tylko 2(!), a aż 12 jest w ogóle niedostępnych (NFZ ich nie refunduje) i lekarze nie mogą nimi leczyć chorych. Kolejne 16 na 30 leków jest dostępnych, ale z istotnymi ograniczeniami.

W Austrii, Niemczech, Holandii nie ma leków, które byłyby niedostępne dla pacjentów. A np. w sąsiedniej Słowacji dostępnych bez ograniczeń jest 15 leków innowacyjnych, a tylko 2 z ograniczeniami. W Polsce leki innowacyjne jeśli nawet są dostępne, to w bardzo niewielkim zakresie. Dla 10 spośród 18 dostępnych leków w Polsce wykorzystanie nie przekracza nawet ¼ średniej europejskiej. Dane skłaniają do dyskusji nad wadami systemu refundacyjnego. 

Specjalizacja i standardy – warunki zaufania

Wyspecjalizowane leczenie narządowe w ramach systemu opieki onkologicznej to jeden z kluczy do zmniejszenia śmiertelności chorych na raka, wydłużenia czasu przeżycia pacjentów i poprawy warunków ich leczenia. Dobre wzorce z Europy Zachodniej, zdaniem ekspertów, powinny być wdrażane i w Polsce. AMAZONKI od lat walczą o wprowadzenie w Polsce wielodyscyplinarnych jednostek specjalizujących się w koordynowanym leczeniu raka piersi.  

- Amazonki razem z kilkunastoma organizacjami zrzeszającymi kobiety w ramach inicjatywy DIALOG, walczą o właściwe leczenie chorych raka piersi – mówi Krystyna Wechmann, prezes Federacji Stowarzyszeń AMAZONKI. – Minister Zdrowia, Bartosz Arłukowicz poinformował, że Ministerstwo rozpoczęło już prace nad rozporządzeniem dotyczącym tworzenia wielodyscyplinarnych ośrodków leczenia raka piersi w Polsce. Wierzymy, że te prace zostaną uwieńczone sukcesem, a jakość opieki w tych ośrodkach nie będzie odbiegać od standardów europejskich. - dodała.

Istotnym problemem polskiej rzeczywistości onkologicznej jest brak obowiązujących standardów postępowania klinicznego. Standardy i rekomendacje publikowane przez towarzystwa naukowe stanowią tylko miękkie zalecenia, a nie obowiązek dla klinicystów. 

Pacjenci wykluczeni

IV Forum jest okazją do dyskusji na temat sytuacji pacjentów cierpiących na rzadkie nowotwory. Jak wygląda ich diagnostyka, leczenie i dlaczego – jak sami o sobie mówią –  czują się wykluczeni? System ochrony zdrowia nie rozwiązał w tym zakresie problemu optymalnego dostępu do leczenia, pomimo wyraźnych zaleceń Unii Europejskiej.

Ważnym tematem podjętym na Forum jest zagadnienie immunoonkologii, które budzi wielkie nadzieje pacjentów. Tradycyjne leczenie onkologiczne, skojarzone z innowacyjnymi terapiami, mającymi na celu zaangażowanie systemu odpornościowego organizmu do walki z nowotworem, ma, według opinii ekspertów, wielkie szanse na sukces. Kierowani nadzieją pacjenci zadają wiele pytań o dostęp do tego typu terapii w Polsce.