Przełącz się na przyszłość

Czy twórcy nowych technologii, rozwijając się, biorą pod uwagę specyficzne potrzeby osób z niepełnosprawnością? czy świat, pędząc do przodu, wykorzystuje nowe, fantastyczne możliwości do tworzenia rozwiązań dostępnych? aby to zbadać, stworzyliśmy w dziale integracja LAB konkurs projektowania uniwersalnego „SWITCH into universal design”, dzięki któremu jesteśmy na bieżąco z tym, jak rozwija się rynek.

Zakupy

Zakupy to zawsze wyzwanie dla osób o ograniczonej możliwości poruszania się. Wyobraźmy sobie, że w sklepie jedynym wyposażeniem kupującego jest wózek zakupowy – wkłada do niego towary, a wózek zlicza ich ceny i na koniec ten sam wózek przyjmuje online opłatę za zakupy. Stanie w kolejce, a co najważniejsze: kasa – zostały wyeliminowane. Takie rozwiązanie produkuje polska firma MAGO, a jej wózek Clever jest równocześnie innowacyjną kasą samoobsługową i – jak deklaruje producent – „osobistym asystentem sprzedaży”. Świetnym rozwiązaniem jest także to, że w wózku Clever standardowy koszyk został zastąpiony torbą wielokrotnego użytku, którą, rozpoczynając zakupy, wieszamy na stelażu wózka. Dzięki temu nie musimy już przepakowywać produktów, bo wkładamy je do materiałowej torby. Po zapłaceniu wyjmujemy z wózka torbę z zakupami i opuszczamy sklep.

Płatności

A skoro jesteśmy przy zakupach, to jednym z cudów technologicznych bardzo przydatnych dla osób z ograniczeniami, jest BLIK, który my w Polsce uważamy za oczywistość. Ten system płatności mobilnych, nieznany za granicą, umożliwia użytkownikom smartfonów wykonywanie różnych transakcji: przelewów, płatności czy wypłacania gotówki z bankomatów. BLIK jest przydatny dla osób niewidomych, gdyż proponuje różne scenariusze użycia do różnych typów płatności, dając równocześnie możliwość weryfikacji kwoty – co jest bezcenną funkcjonalnością przy problemach ze wzrokiem. Z obrotem pieniędzmi związane są też bankomaty, i one także stają się dostępne. Do konkursu SWITCH zgłoszono bankomaty Diebold Nixdorf Series 200A/V i 250A/V, które są jednymi z najbardziej przyjaznych automatów gotówkowych na polskim rynku. Bankomaty Diebold Nixdorf z serii 200A/V i 250A/V są wyjątkowo łatwe i intuicyjne w obsłudze, ich ekran i klawiatura zostały obniżone i wysunięte tak, że łatwo jest je obsługiwać osobom poruszającym się na wózkach. Wyposażone są w gniazda słuchawkowe, aby osoby niewidome mogły je obsługiwać za pomocą komunikatów głosowych.

Praca i rozrywka

W konkursie SWITCH w 2024 r. pojawił się produkt zaprojektowany specjalnie dla osób niewidomych i niedowidzących – notatnik BraillePen24. Został stworzony zgodnie z koncepcją projektowania uniwersalnego, by zapewnić równe szanse i dostęp do edukacji, pracy i rozrywki użytkownikom z niepełnosprawnością narządu wzroku. To właściwie brajlowski łącznik z telefonem komórkowym. Dzięki penowi niewidomy nastolatek może – tak jak jego widzący rówieśnicy – śmigać w komórce, a ułatwiające to urządzenie ma atrakcyjny, nowoczesny wygląd i ułatwia integrację z rówieśnikami. Pen brajlowski wyprodukowała polska firma Harpo, a zaprojektowała Joanna Leciejewska, specjalizująca się w universal design.

Zdrowie

W konkursie nie zabrakło też aplikacji – jedna z nich, związana z ochroną zdrowia, to Symptomate: inteligentne narzędzie do oceny objawów dla każdego, kto jest zaniepokojony swoim stanem zdrowia. Symptomate w intuicyjny sposób analizuje podane objawy, zawężając listę chorób do kilku oraz kierując po odpowiednią pomoc w odpowiednim czasie. Jeśli objawy są niebezpieczne, Symptomate natychmiast to wyłapie i zaleci szybki kontakt z lekarzem. Jeśli to coś błahego, uspokoi użytkownika. Idealne rozwiązanie dla osób z ograniczonymi możliwościami poruszania się, zwiększające poczucie bezpieczeństwa i komfort psychiczny.

Transport

Do SWITCHA została zgłoszona aplikacja Time4BUS – jedyna w Polsce w branży transportu zbiorowego, spełniająca standardy normy WCAG 2.1. – co oznacza, że jest w pełni dostosowana do potrzeb osób niedowidzących, niewidomych, słabosłyszących czy starszych.

Gdzie jeszcze technologie mogą zwiększyć komfort życia osób z niepełnosprawnościami? oto obszary, w których będziemy szukać zgłoszeń do kolejnych edycji konkursu SWITCH.

Dom

Ogromny potencjał w zakresie dostępności mają rozwiązania i domy inteligentne, w których można sterować funkcjami domu za pomocą asystentów głosowych, takich jak Amazon Alexa czy Apple Siri. Asystent głosowy połączony z systemem obsługi włączy i wyłączy światło, zaciągnie rolety, zadecyduje o rozpoczęciu i zakończeniu ogrzewania. Albo, jeśli nie mamy ochoty na rozmowę ze sztuczną inteligencją, możemy wyposażyć dom w odpowiednio zaprogramowane czujniki ruchu, reagujące na nasze pojawienie się w przestrzeni, a te mogą być połączone z automatycznymi systemami drzwi i okien – co z kolei znacznie poprawia bezpieczeństwo.

Telefon i tablet

Bardzo ciekawym rynkiem związanym z ograniczeniami są rozwiązania dla osób z chorobą Alzheimera. Telefony z uproszczonym interfejsem, aplikacje przypominające, książki pamięci, roboty dostarczające wsparcia czy stymulacji – to wszystko rozwija się dynamicznie dzięki technologiom, zwiększając samodzielność chorych czy wręcz dając efekty terapeutyczne. Telefon Götze&Jensen GFe38 to tak zwany idealny telefon dla dziadka: ma przeskalowane przyciski i duży wyświetlacz, a 2,4-calowy ekran umożliwia bardzo wyraźne wyświetlanie zdjęć i grafik. I jest tu bezcenna funkcja – przycisk SOS. To pod nim zapisuje się numer, z którym starsza osoba z łatwością się połączy w nagłej sytuacji. Warto też zwrócić uwagę na tablety, które nietrudno adaptować do użytku przez seniorów czy osoby z zaburzeniami pamięci: GrandPad marki Acer czy nowszy Amazon Fire HD 10. Wszystko „jest w nich duże”: elementy menu są powiększone i bardzo łatwo dostępne, mają intuicyjny interfejs i możliwość dostosowania ustawień: zwiększania czcionki czy głośności. I co najważniejsze, oba urządzenia dają możliwość łatwego kontaktu z rodziną czy przyjaciółmi przez funkcje intuicyjnego wybierania kontaktu, a książkami adresowymi mogą zarządzać zdalnie członkowie rodzin.

Książka pamięci

Doskonałym narzędziem wspierającym i ćwiczącym zapamiętywanie są cyfrowe książki pamięci. Na przykład LifeBio to platforma, która pozwala tworzyć interaktywne biografie. Użytkownik niczego nie musi wymyślać sam, bo LifeBio podpowiada szablony, które pomagają w zapisaniu wspomnień, rodzinnych historii i ważnych momentów w życiu. Z kolei Memory Box to cyfrowy album rodzinny, który pozwala na gromadzenie zdjęć i filmów związanych z ważnymi wydarzeniami w życiu. Użytkownicy mogą tworzyć osobiste „pudełka pamięci”, czyli mniejsze „podalbumy” związane z jakimś wydarzeniem czy osobą, pozwalające na przypominanie sobie faktów i postaci i – przez powtarzanie – utrzymywanie ich w pamięci. Pudełka pamięci mają zadanie ułatwiania komunikacji ze światem: osoby najbliższe umieszczamy w hierarchii najwyżej i pojawiają się najczęściej. Wciąż odtwarzane, „odświeżają się”, co jest bezcenne w przypadku zaburzeń osób z alzheimerem.

Pupil-robot

Hitem w kategorii robotów terapeutycznych jest słynna już foka Faro. Puszyste białe zwierzątko ważące 1,8 kg, mierzące 63 cm to w rzeczywistości robot ze sztuczną inteligencją, który służy terapii polisensorycznej. Foka Faro reaguje na dotyk, głos i ruch, poddaje się głaskaniu i wydaje dźwięki. Poruszając głową i oczami, doskonale imituje zwierzę. Specjaliści twierdzą, że interakcja ze „sztucznym” zwierzątkiem redukuje stres, a także stymuluje wspomnienia i emocje, co poprawia stan osób z zaburzeniami poznawczymi. Paradoksem jest to, że najnowsze technologie koniec końców starają się upodobnić do natury, a przydatne są tym bardziej, im mniej widoczna i ewidentna jest ich strona technologiczna.

---

Artykuł pochodzi z numeru 1/2025 magazynu „Integracja”.

Sprawdź, jakie tematy poruszaliśmy w poprzednich numerach.

Zobacz, jak możesz otrzymać magazyn Integracja.