Tracić czy zyskiwać? Praktyczny wymiar inkluzji

W kontekście zatrudniania osób z niepełnosprawnościami pada wiele pięknych słów. Mówi się więc o „społecznej odpowiedzialności biznesu” czy o budowaniu „inkluzywnego rynku pracy”. Tymczasem wszystkie te slogany pozostają wciąż jeszcze bardziej w sferze myślenia życzeniowego, a na poprawę sytuacji osób z niepełnosprawnościami na rynku pracy przełożenie mają raczej niewielkie. Żeby to zmienić, trzeba mówić do przedsiębiorców językiem faktów i korzyści. Właśnie na tym polu już od 26 lat działa Ogólnopolska Baza Pracodawców Osób Niepełnosprawnych (OBPON).

Fakty

W grudniu 2024 r. tzw. „kary” na Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (PFRON) zapłaciło 31 336 pracodawców (stan na 06.02.2025). Były to wpłaty z tytułu niezatrudniania wystarczającej liczby osób z niepełnosprawnościami. Zgodnie z wymogami ustawy o rehabilitacji, firma, w której pracuje min. 25 osób, powinna 6 procent etatów przeznaczyć dla pracowników z orzeczeniem. Jeśli tego nie robi – dokonuje comiesięcznych wpłat na konto PFRON. To ponad 3 tys. złotych za każdy brakujący do ustawowego poziomu etat! Suma tych wpłat jedynie w grudniu ubiegłego roku wyniosła ponad 651 mln. zł, a w całym 2024 r. - ponad 7,5 mld zł!

Jeżeli chodzi o pracodawców zwolnionych z wpłat na PFRON, to w tym samym okresie było ich 27 591. Były to firmy, w których wskaźnik zatrudnienia pracowników z niepełnosprawnościami wyniósł ponad 6 procent Dzięki temu, jak łatwo się zorientować, każde z tych przedsiębiorstw zaoszczędziło kilkanaście lub nawet kilkadziesiąt tysięcy złotych. Co więcej, firmy te mogły korzystać również z dofinansowań do wynagrodzeń pracowników z orzeczeniem.

Powyższe dane łatwo zweryfikować, zaglądając na stronę internetową PFRON. Nie uwzględniają one jednak zakładów pracy chronionej, których obecnie jest w Polsce niespełna 600. Pracuje w nich ponad 70 tys. osób z niepełnosprawnościami. Podmioty te uprawnione są do korzystania z licznych, oferowanych przez ustawę o rehabilitacji benefitów. To m.in. zwolnienia z podatków i opłat oraz możliwość udzielania kontrahentom ulg we wpłatach na PFRON. Dzięki temu zakłady pracy chronionej mogą być atrakcyjnymi partnerami w biznesie, czy też – jak mówi się w kontekście ESG – uczestnikami łańcucha dostaw.

Wiedza i umiejętności

Jak widać, zatrudnianie osób z niepełnosprawnościami to dziś nie tylko realne korzyści w prowadzeniu biznesu, ale także ważny element odpowiedzialnego zarządzania i realizacji celów ESG. Ogólnopolska Baza Pracodawców Osób Niepełnosprawnych wspiera w tym zakresie zarówno pracodawców z tzw. otwartego rynku, jak i zakłady pracy chronionej. Edukuje, doradza i pokazuje, jak skutecznie budować zróżnicowane zespoły, przekładając społeczną odpowiedzialność na konkretne zyski.

Eksperci OBPON towarzyszą pracodawcom na każdym etapie procesu zatrudniania osób z orzeczeniem o niepełnosprawności. Przeprowadzają audyty struktury zatrudnienia i dokumentacji kadrowej, analizują potencjał organizacji, a następnie opracowują kompleksowy plan działań – tak, by maksymalnie wykorzystać dostępne możliwości wsparcia. Tam, gdzie to możliwe, wdrażany jest model pracy zdalnej. Pozwala to ograniczyć koszty i otwiera drzwi dla kandydatów, którzy ze względu na swoją niepełnosprawność nie mogą pracować stacjonarnie. Informacje na temat usług i współpracy znaleźć można na stronie www.obpon.com.pl.

Ważnym elementem działalności OBPON jest serwis konsultacyjno-szkoleniowy Vademecum Wiedzy. Codziennie publikowane są tam artykuły związane z zatrudnianiem pracowników z niepełnosprawnościami, zwłaszcza w zakresie księgowości i kadr, prawa pracy, orzecznictwa, współpracy z PFRON, ZUS-em Państwową Inspekcją Pracy i innymi instytucjami, wobec których przedsiębiorcy muszą dopełniać szeregu formalności.

Korzyści ze współpracy z OBPON

OBPON to jednak znacznie więcej niż doradztwo. To również platforma rekrutacyjna Werbeo – miejsce, które łączy pracodawców otwartych na różnorodność i kandydatów z orzeczeniem. Na portalu regularnie pojawiają się oferty pracy zarówno zdalnej, jak i w siedzibie pracodawcy. Dzięki OBPON zatrudnienie znalazło już ponad 10 tysięcy osób z niepełnosprawnościami na różnych stanowiskach – od administracji, logistyki i marketingu, przez IT, po obsługę klienta. Przedsiębiorstwa zyskują nie tylko zaangażowanych pracowników i różnorodne zespoły, ale także wymierne korzyści finansowe, takie jak dofinansowania do wynagrodzeń czy obniżenie obowiązkowych wpłat na PFRON.

Firmy współpracujące z OBPON mogą na co dzień korzystać ze wsparcia ekspertów w ramach Telefonicznej Obsługi Konsultacyjnej (TOK). Dodatkowo, specjalistyczne aplikacje, takie jak e-SOD i Ewidencja Ulg, usprawniają pracę działów kadr i księgowości, znacząco ułatwiając rozliczenia z PFRON. Ważnym elementem oferty OBPON jest również bogaty program szkoleniowy – od webinarów po specjalistyczne szkolenia online. Uczestnicy zyskują aktualną wiedzę z zakresu przepisów prawa oraz praktycznych aspektów związanych z zatrudnianiem pracowników z niepełnosprawnościami, a także rozwiązania wspierające budowanie różnorodnych i efektywnych zespołów.

W 2009 r. powołano do życia organizację OBPON.ORG, która zrzesza pracodawców osób z niepełnosprawnościami, prowadzi działalność interwencyjną i lobbuje na rzecz korzystnych zmian prawa. Wszystko po to, by zatrudnianie osób z niepełnosprawnościami było jak najbardziej korzystne zarówno dla pracowników, jak i pracodawców, dla ZPChr-ów i firm z otwartego rynku pracy, dla niewielkich przedsiębiorstw i dla dużych graczy, którzy przecież już teraz muszą raportować czynniki ESG.

Warto pamiętać, że zatrudniając osoby z niepełnosprawnościami, przedsiębiorcy realizują społeczny wymiar ESG. I ten slogan jak najbardziej trzeba wcielać w życie!