Petycja w sprawie dostępności mediów

Stowarzyszenie Polski Instytut Praw Głuchych wystosowało w dniu         23 stycznia 2025 r. tj. petycję do Marszałka Sejmu RP ws. nowelizacji ustawy  z dnia 29 grudnia 1992 roku o radiofonii i telewizji poprzez stopniowe i sukcesywne wprowadzanie udogodnień dla osób z niepełnosprawnościami w formie napisów, tłumaczeń na język migowy oraz audiodeskrypcji, tak aby do 2030 r. tj.100 proc. kwartalnego czasu nadawania programu, z wyłączeniem reklam i telesprzedaży, posiadało takie udogodnienia zgodnie z  Dyrektywą Paralementu Europejskiego i Rady Europy o audiowizualnych usługach medialnych, Konwencją ONZ o prawach osób niepełnosprawnych oraz Strategią na Rzecz Osób z Niepełnosprawnościami 2021-2030. 

Celem przedmiotowej petycji jest zniwelowanie problemu polegającego na niedostatecznej dostępności programów telewizyjnych dla osób niepełnosprawnych, minimalizowanie barier dostępu do mediów i przeciwdziałanie wykluczeniu informacyjnemu i cyfrowemu osób niepełnosprawnych.

50 proc to za mało

W świetle aktualnych przepisów prawa nadawcy programów telewizyjnych są obowiązani do zapewnienia dostępności programów dla osób niepełnosprawnych z powodu dysfunkcji narządu wzroku i dysfunkcji narządu słuchu, przez wprowadzenie odpowiednich udogodnień: napisów, tłumaczeń na język migowy oraz audiodeskrypcji, tak aby co najmniej 50 proc. kwartalnego czasu nadawania programu, z wyłączeniem reklam i telesprzedaży, posiadało takie udogodnienia.

Nałożenie na nadawców programów telewizyjnych obowiązku zapewniania na poziomie co najmniej 50 proc. kwoty udogodnień dla osób niepełnosprawnych jest czynnikiem szkodliwym i dyskryminującym osoby niepełnosprawne. Przyczynia się to do wykluczenia społecznego i informacyjnego tych osób, a także ogranicza im dostęp do pełnej informacji oraz do pełnego uczestnictwa w życiu społeczno-politycznym.

Wyłączenie z tego obowiązku nałożonego na nadawców telewizyjnych tj. wprowadzania udogodnień dla osób z niepełnosprawnościami stanowi Rozporządzenie Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji z dnia 17 maja 2022 r. w sprawie niższego udziału lub zwolnienia z obowiązku zapewniania audycji z udogodnieniami dla osób z niepełnosprawnościami w katalogach audiowizualnych usług medialnych na żądanie, w naszej ocenie to rozporządzenie dyskryminuje osoby z niepełnosprawnościami gdyż pozbawia się ich prawa do pełnej dostępności do informacji i wiedzy w formie dostępnej i będącej udogodnieniem dla nich z tytułu ich niepełnosprawności, jest to sprzeczne z Konstytucją RP oraz Konwencją ONZ o prawach osób niepełnosprawnych

Telewizja musi być dostępna

Jednocześnie w naszej opinii w art. 18a ust. 2 nin. ustawy znajdują się rozwiązania umożliwiające Krajowej Radzie Radiofonii i Telewizji wydanie rozporządzenia określającego m.in. niższego niż wymagany w ustawie udziału w programie telewizyjnym audycji z udogodnieniami odbioru dla osób z niepełnosprawnościami oraz podmioty zwolnione z obowiązku zapewnienia dostępności audycji dla osób niepełnosprawnych co może doprowadzić do ograniczenia dostępności niektórych programów dla osób niepełnosprawnych.

Rekomendowane rozwiązanie zawarte w przedmiotowej petycji w dużej mierze będzie polegać na zobowiązaniu nadawców programów telewizyjnych do zapewnienia dostępności programów dla osób niepełnosprawnych z powodu dysfunkcji narządu wzroku i dysfunkcji narządu słuchu, przez wprowadzenie odpowiednich udogodnień, tak aby do 2030 r. tj.100 proc. kwartalnego czasu nadawania programu, z wyłączeniem reklam i telesprzedaży, posiadało takie udogodnienia. Przedmiotowa petycja ustanawia stopniowe dochodzenie do wymaganego progu udogodnień określonego na poziomie 100 proc. kwartalnego czasu programu.

W postulacie zawartym w petycji postanowiono, że nadawcy programów telewizyjnych będą obowiązani do zapewnienia dostępności audycji dla osób niepełnosprawnych, tak aby wskaźniki te kształtowały się w poszczególnych latach następująco: w 2026 r. co najmniej 60 proc. , w 2027 r. i 2028 r. co najmniej 75 proc. , w 2029 r. co najmniej 85 proc. , w 2030 r. 100 proc. kwartalnego czasu nadawania programu, z wyłączeniem reklam i telesprzedaży.

Termin zaproponowany w strategii na rzecz osób z niepełnosprawnościami 2021-2030 jest terminem optymalnym jeżeli chodzi o udogodnienia dla osób z niepełnosprawnościami, mowa o dostosowaniu programów telewizyjnych które będą polegać w szczególności na stopniowym i sukcesywnym zwiększaniu napisów, tłumaczeń na język migowy oraz audiodeskrypcji. Ponadto działanie zakłada również upowszechnienie w ramach programów informacyjnych i publicystycznych  tzw. napisów na żywo oraz wdrożenie zasady, że każdy program produkcji własnej emitowany z napisami dla niesłyszących, audiodeskrypcją lub tłumaczeniem na język migowy w telewizji, będą zrealizowane w 100 proc. dopiero do 2030 roku.

Stowarzyszenie Polski Instytut Praw Głuchych wystosowało w dniu   23 stycznia 2025 r. tj. petycję do Marszałka Sejmu RP ws. nowelizacji ustawy     z dnia 29 grudnia 1992 r. o radiofonii i telewizji poprzez stopniowe i sukcesywne wprowadzanie udogodnień dla osób z niepełnosprawnościami w formie napisów, tłumaczeń na język migowy oraz audiodeskrypcji, tak aby do 2030 r. tj.100 proc. kwartalnego czasu nadawania programu, z wyłączeniem reklam i telesprzedaży, posiadało takie udogodnienia zgodnie z Dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/1808 o audiowizualnych usługach medialnych, Konwencją ONZ o prawach osób niepełnosprawnych oraz Strategią na Rzecz Osób z Niepełnosprawnościami 2021-2030.

Celem przedmiotowej petycji jest zniwelowanie problemu polegającego na niedostatecznej dostępności programów telewizyjnych dla osób niepełnosprawnych, minimalizowanie barier dostępu do mediów i przeciwdziałanie wykluczeniu informacyjnemu i cyfrowemu osób niepełnosprawnych.

Pełen dostęp do informacji

Prawo dostępu do pełnej informacji i wiedzy gwarantuje nam Konstytucja RP oraz Konwencja ONZ o prawach osób niepełnosprawnych.Chcemy pełnego dostępu do informacji, jak wszyscy obywatele naszego kraju.W Polsce mamy ok. 4 miliony osób z dysfunkcją narządu wzroku i dysfunkcją narządu słuchu która czuje się dyskryminowana i wykluczona społecznie poprzez ograniczoną dostępność do pełnej informacji i wiedzy w TV. Oczekujemy, że efektem zmiany obowiązującej ustawy poprzez ustanowienie wyższych standardów będzie poprawa udogodnień w odbiorze programów telewizyjnych przez osoby niepełnosprawne, dzięki czemu społeczność osób       z niepełnosprawnościami będzie mogła w pełni uczestniczyć w życiu kulturalnym i społeczno–politycznym kraju.Należy podkreślić to, że realizacja przedstawionych w petycji postulatów przybliży Polskę do pełniejszego wdrożenia postanowień Konwencji ONZ o prawach osób niepełnosprawnych oraz Strategii na Rzecz Osób z Niepełnosprawnościami 2021-2030.

Reasumując, uprzejmie prosimy o znowelizowanie ustawy z dnia 29 grudnia 1992 r.  o radiofonii i telewizji poprzez stopniowe i sukcesywne wprowadzanie udogodnień dla osób z niepełnosprawnościami w formie napisów, tłumaczeń na język migowy oraz audiodeskrypcji, tak aby do 2030 r. tj.100 proc. kwartalnego czasu nadawania programu, z wyłączeniem reklami telesprzedaży, posiadało takie udogodnienia zgodnie z Dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/1808 o audiowizualnych usługach medialnych, Konwencją ONZ o prawach osób niepełnosprawnych oraz Strategią na Rzecz Osób z Niepełnosprawnościami 2021-2030.

 w odbiorze programów telewizyjnych dla osób niepełnosprawnych z powodu dysfunkcji narządu wzroku oraz dla osób niepełnosprawnych z powodu dysfunkcji narządu słuchu jest jak najbardziej możliwe z przyczyn technicznych, gdyż mamy dostęp do nowoczesnej technologii i cyfryzacji która jest w stanie zapewnić 100 proc. kwoty udogodnień w programach telewizyjnych dla osób z niepełnosprawnościami, mamy świadomość tego, że zwiększanie tych udogodnień jest procesem, który musi być rozłożony w czasie.

Pełen dostęp do informacji

Prawo dostępu do pełnej informacji i wiedzy gwarantuje nam Konstytucja RP oraz Konwencja ONZ o prawach osób niepełnosprawnych.Chcemy pełnego dostępu do informacji, jak wszyscy obywatele naszego kraju.

W Polsce mamy ok. 4 miliony osób z dysfunkcją narządu wzroku i dysfunkcją narządu słuchu która czuje się dyskryminowana i wykluczona społecznie poprzez ograniczoną dostępność do pełnej informacji i wiedzy w TV.

Oczekujemy, że efektem zmiany obowiązującej ustawy poprzez ustanowienie wyższych standardów będzie poprawa udogodnień w odbiorze programów telewizyjnych przez osoby niepełnosprawne, dzięki czemu społeczność osób       z niepełnosprawnościami będzie mogła w pełni uczestniczyć w życiu kulturalnym i społeczno–politycznym kraju.Należy podkreślić to, że realizacja przedstawionych w petycji postulatów przybliży Polskę do pełniejszego wdrożenia postanowień Konwencji ONZ o prawach osób niepełnosprawnych oraz Strategii na Rzecz Osób z Niepełnosprawnościami 2021-2030.

Reasumując, uprzejmie prosimy o znowelizowanie ustawy z dnia 29 grudnia 1992 r.  o radiofonii i telewizji poprzez stopniowe i sukcesywne wprowadzanie udogodnień dla osób z niepełnosprawnościami w formie napisów, tłumaczeń na język migowy oraz audiodeskrypcji, tak aby do 2030 r. tj.100 proc. kwartalnego czasu nadawania programu, z wyłączeniem reklami telesprzedaży, posiadało takie udogodnienia zgodnie z Dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/1808 o audiowizualnych usługach medialnych, Konwencją ONZ o prawach osób niepełnosprawnych oraz Strategią na Rzecz Osób z Niepełnosprawnościami 2021-2030.