Czy niepełnosprawni stracą pracę? To zależy…

Komisja Europejska (KE) w projekcie nowego rozporządzenia zmienia przepisy dotyczące pomocy publicznej, udzielanej na zatrudnienie pracowników niepełnosprawnych. Konsekwencje tej zmiany zależą od tego, jaka interpretacja nowych przepisów zostanie przyjęta.

Projekt rozporządzenia przewiduje, że koszty zatrudnienia osób niepełnosprawnych będą zwracane tylko tym przedsiębiorstwom, w których liczba niepełnosprawnych pracowników się zwiększyła. Pracodawcy pytają więc o to, czy pomoc będzie przysługiwać tylko na nowo zatrudnionych pracowników, oraz co z refundacją kosztów zatrudnienia osób już pracujących.

Na te pytania będzie można odpowiedzieć jednak dopiero po przyjęciu przez KE obowiązującej interpretacji tych przepisów. Jeśli KE uzna, że zgodnie z nowymi przepisami pomoc może być wypłacana jedynie za nowych pracowników, to może to oznaczać kłopoty dla już pracujących niepełnosprawnych. Pracodawcy bowiem mogą zacząć zwalniać niepełnosprawnych pracowników, za których - według projektu rozporządzenia - nie otrzymają już zwrotu kosztów zatrudnienia, a zatrudnić nowych, za których ta pomoc będzie im wypłacana. Przedsiębiorcy mogą również starać się ominąć przepisy, zwalniając i ponownie zatrudniając te same osoby.

Komisja może jednak przyjąć inną interpretację. Nowe rozporządzenie ma wejść w życie od 1 stycznia 2009 roku. Zawiera ono przepisy przejściowe, które wskazują, że każda pomoc przyznana do końca 2008 roku, nie spełniająca warunków określonych w projekcie rozporządzenia, ale której przyznanie było zgodne z obecnie obowiązującymi przepisami unijnymi, będzie mogła być wypłacana także po 1 stycznia 2009. W tej sytuacji zasada wypłacania pomocy publicznej tylko za nowo zatrudnionych pracowników obowiązywałaby jedynie firmy, które nie korzystały z niej przed 31 grudnia 2008 r.

Jeśli na podstawie tych przepisów pracodawcy będą mogli pobierać pomoc na pracujących już u nich pracowników niepełnosprawnych tak jak obecnie, to konieczne będzie jeszcze określenie, na jakich zasadach ta pomoc ma być im wypłacana. Od nowego roku bowiem firmy nie będą już otrzymywały osobno dofinansowania do wynagrodzenia i refundacji składek na ZUS, ale zwrot maksymalnie 75% kosztów zatrudnienia niepełnosprawnego pracownika.

Dodatkowo nie wiadomo jeszcze, czy nowe zasady wypłacania pomocy publicznej będą dotyczyły tylko dużych firm, czy również średnich i małych przedsiębiorców. Zgodnie z projektem bowiem, warunki, które muszą spełniać firmy starające się o pomoc na zatrudnienie niepełnosprawnych zależą właśnie od wielkości przedsiębiorstwa.

Oprócz wątpliwości interpretacyjnych, pracodawcy wskazują jeszcze jeden minus projektu. Obecnie, w zależności od stopnia niepełnosprawności pracownika, pracodawca otrzymuje dofinansowanie do jego wynagrodzenia w wysokości 50, 110 lub 130% minimalnego wynagrodzenia, oraz refundację składek na ZUS. W nowym systemie będzie otrzymywał zwrot do 75% kosztów zatrudnienia niepełnosprawnego pracownika.

Wynagrodzenia niepełnosprawnych pracowników zazwyczaj są niewiele wyższe od najniższego wynagrodzenia za pracę, stąd dla pracodawcy korzystniejsze jest oddzielne pobieranie dofinansowania i refundacji składek na ZUS, niż zwrot części kosztów zatrudnienia.

Z drugiej strony – nowe rozwiązanie będzie korzystniejsze dla tych pracodawców, którzy wypłacają niepełnosprawnym pracownikom wyższe pensje.