System zintegrowany szansą dla niepełnosprawnych

Od jakiegoś czasu wiele mówi się o aktywizacji zawodowej osób niepełnosprawnych. Organizowane są szkolenia i warsztaty, a mimo to z 2 mln niepełnosprawnych w wieku produkcyjnym pracuje mniej niż 20%. Powstaje pytanie: co zrobić, by to zmienić?

Przez trzy lata kilka organizacji pozarządowych skupionych w Partnerstwie na Rzecz Rozwoju testowało system stałego wsparcia dla osób niepełnosprawnych. Partnerstwo kończy właśnie realizację projektu Inicjatywy Wspólnotowej EQUAL „Niepełnosprawni – samodzielność, rehabilitacja, edukacja, praca – system zintegrowany”. Efekty trzyletniej pracy przedstawiono 13 marca br. na konferencji prasowej w Centrum PAP.


Od lewej: Michał Rydzewski - PFRON; Agnieszka Zakrzewska, Małgorzata Rupar - Stowarzyszenie SPOZA; Krzysztof Koman - Administrator projektu, Krystyna Wojakowska-Lewicka - Koordynator projektu - Fundacja Pomocy Ludziom Niepełnosprawnym; Piotr Todys - Fundacja TUS.
Fot.: Agnieszka Szmerek

W ramach projektu Partnerstwo zbudowało model indywidualnej ścieżki rozwoju osoby niepełnosprawnej. Model ten umożliwia jednoczesny rozwój umiejętności potrzebnych do pełnienia ról społecznych i zawodowych. Projekt był adresowany do osób niepełnosprawnych fizycznie, w wieku produkcyjnym, które żyją w izolacji – nie uczą się, nie pracują, nie są aktywne społecznie.

Na indywidualna ścieżkę rozwoju składają się 4 moduły:

1. Wsparcie indywidualne – porady brokera edukacyjnego, porady doradcy zawodowego, wsparcie psychologiczne.
2. Praca grupowa – grupa rozwoju osobistego, grupa wsparcia, grupa wsparcia dla rodzin.
3. Nabywanie kompetencji – trening zadaniowy, warsztaty samokształcenia, warsztaty komunikacji społecznej.
4. Wyrównanie szans – zapewnienie transportu, usługi asystenta, rehabilitacja.

Dzięki tym czterem, uzupełniającym się nawzajem elementom, możliwy jest wszechstronny rozwój aktywności osób niepełnosprawnych i skuteczne wyrównanie ich szans na rynku pracy.

Partnerstwo stworzyło również zawód brokera edukacyjnego. Jest to osoba, która udziela fachowych porad dot. edukacji, dobiera kierunek, rodzaj i poziom szkolenia, uwzględniając z jednej strony aktualne potrzeby rynku pracy, certyfikację i koszty szkolenia, a z drugiej – możliwości psychofizyczne i ekonomiczne klienta. Broker edukacyjny pośredniczy również między klientem a rynkiem szkoleniowym, szczególnie w zakresie zawierania i wykonywania umów w zakresie szkolenia.

Według raportu OECD broker edukacyjny jest zawodem przyszłości. Został już wpisany do Klasyfikacji Zawodów i Specjalności, kod 235 911 (Dz. U. Nr 106, poz. 728, z dnia 25 czerwca 2007 r.).


Od lewej: Krystyna Wojakowska-Lewicka - Koordynator projektu - Fundacja Pomocy Ludziom Niepełnosprawnym; Piotr Todys - Fundacja TUS.
Fot.: Agnieszka Szmerek

Wprowadzenie w życie systemu zintegrowanego wsparcia osób z niepełnosprawnością wymagać będzie wielu zmian prawnych. W tym celu Partnerstwo przygotowało zestaw rekomendacji prawnych, mających na celu m.in.: stworzenie jednolitego systemu orzekania. Stopień niepełnosprawności w takim systemie będzie wyrażany procentowo, dzięki czemu będzie bardziej adekwatny do rzeczywistej niepełnosprawności. Możliwe wtedy będzie dopasowanie formy pomocy i wysokości świadczeń do sytuacji życiowej konkretnej osoby.

W ramach zintegrowanego systemu ma funkcjonować również elektroniczny system monitorowania i informacji o osobach niepełnosprawnych w każdej gminie. Ma on służyć współpracy instytucji i organizacji pracujących na rzecz tej grupy. Punkty informacyjne mogą funkcjonować przy urzędach gminy, PCPR itp. Ważne jest to, by działały na poziomie gminy, jak najbliżej tych, którym mają pomagać. Obecnie okazuje się bowiem, że w gminach nie ma informacji o zamieszkujących na ich terenie osobach niepełnosprawnych, co powoduje brak możliwości dotarcia do nich z jakąkolwiek ofertą szkoleniową.


Od lewej: Michał Rydzewski - PFRON; Agnieszka Zakrzewska, Małgorzata Rupar - Stowarzyszenie SPOZA
Fot.: Agnieszka Szmerek

Ostatnim działaniem w ramach projektu „Niepełnosprawni – samodzielność, rehabilitacja, edukacja, praca – system zintegrowany” jest upowszechnienie wypracowanych rozwiązań, oraz rekomendowanie ich jako nowych rozwiązań możliwych do realizacji w polityce społecznej kraju. Obecnie prowadzone są na ten temat rozmowy z parlamentarzystami.

W skład Partnerstwa na Rzecz Rozwoju „Niepełnosprawni – samodzielność, rehabilitacja, edukacja, praca – system zintegrowany” wchodzą:

1. Fundacja Pomocy Ludziom Niepełnosprawnym
2. Stowarzyszenie Pomocy Osobom z Problemami Emocjonalnymi – SPOZA
3. Fundacja na Rzecz Transportowych Usług Specjalistycznych dla Niepełnosprawnych TUS
4. Fundacja Pomocy Młodzieży i Dzieciom Niepełnosprawnym „Hej, Koniku”
5. Polskie Stowarzyszenie Osób Niskiego Wzrostu
6. Fundacja Pomocy Dzieciom Niedosłyszącym ECHO
7. Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych