Jarosław Duda: trener pracy i asystent - priorytety na 2015 r.

Trener pracy i asystent osoby niepełnosprawnej - te dwie formy pomocy będą w przyszłym roku priorytetem Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej - mówi w rozmowie z PAP, w przeddzień Światowego Dnia Osób Niepełnosprawnych, ich rządowy pełnomocnik Jarosław Duda. W Polsce osób z niepełnosprawnościami jest ok. 5 mln; ponad 3,2 mln ma prawne orzeczenie o stopniu niepełnosprawności.

- 3 grudnia - Światowy Dzień Osób Niepełnosprawnych - to dobry moment, by powiedzieć o sukcesach i problemach osób z niepełnosprawnością, które w naszym kraju stanowią ok. 10-12 proc. społeczeństwa. Choć udało się wiele zrobić, wciąż jesteśmy w drodze, w procesie zmian, szczególnie po ratyfikowaniu przez Polskę Konwencji o Prawach Osób Niepełnosprawnych. Dla rządu, samorządu, środowiska osób niepełnosprawnych jest to istotny drogowskaz - powiedział pełnomocnik rządu ds. osób niepełnosprawnych, Jarosław Duda.

Według niego zmienia się świadomość Polaków, przestają postrzegać niepełnosprawność jako coś wstydliwego, co stygmatyzuje.

- Niepełnosprawność jest jedną z cech określających człowieka i widać to nawet w sensie werbalnym - kiedyś osobę z niepełnosprawnością określano - kaleka, inwalida, teraz już to nie funkcjonuje. W świadomości społecznej zaczyna istnieć przekonanie, że można być pełnoprawnym obywatelem, mając dysfunkcję. Każdy z nas ma albo może mieć jakąś specyficzną cechę - podkreślił minister Duda.

Trener pracy i asystent

Jego zdaniem konieczne jest wprowadzenie wczesnej interwencji i rozwijanie szerokiej oferty edukacyjnej dla niepełnosprawnych dzieci - od edukacji włączającej po szkoły specjalne, a także wprowadzenie w Polsce trenera pracy i asystenta osoby niepełnosprawnej.

- W przyszłym roku naszymi priorytetami będą trener pracy i asystent osoby niepełnosprawnej, to są dwie kluczowe kwestie dotyczące osób z niepełnosprawnościami. I na takiej zindywidualizowanej pomocy będziemy się koncentrować - powiedział Jarosław Duda.

Trener pracy pomagałby osobie z niepełnosprawnością w poszukiwaniu pracy i jej utrzymaniu; otaczałby go kompleksową opieką - począwszy od decyzji o podjęciu zatrudnienia, przez przygotowanie profilu zawodowego, szkolenia w pracy i monitorowania, po pomoc w jej trakcie. W polskim prawie nie ma takiej instytucji.

Asystent oferuje wsparcie w tych momentach, w których osoba z niepełnosprawnością nie może sama sobie poradzić z powodu barier architektonicznych, komunikacyjnych bądź mentalnych, towarzyszy jej w różnego rodzaju aktywnościach, np. w drodze na rehabilitację czy do kina. Program asystentów rozwijają niektóre samorządy, np. Białystok.

Więcej placówek dziennego pobytu

Zdaniem Jarosława Dudy konieczna jest też rozbudowa oferty bezpiecznego dziennego pobytu. Podkreślił, że warsztaty terapii zajęciowej spełniły pokładaną w nich nadzieję jako przygotowanie do aktywności zawodowej, zarówno na chronionym, jak i otwartym rynku pracy, i właśnie one są najlepszym miejscem dla dziennego pobytu osób z niepełnosprawnościami.

Pełnomocnik przyznał, że oferta tego typu jest bogata w dużych miastach, jednak poza nimi brakuje takich miejsc.

- Zarówno ja, jak i moi następcy będziemy musieli wykonać dużo pracy w tym zakresie - dodał.

Minister Duda uważa, że bariery są także w osobach niepełnosprawnych.

- Duża grupa w dalszym ciągu chciałaby być traktowana inaczej, ze specjalnymi przywilejami, co w pewnych graniach jest oczywiste. Ale trzeba dążyć do takiego skonstruowania systemu, gdzie osoba z niepełnosprawnością, przy odpowiednim wsparciu, będzie się uważała za pełnoprawnego obywatela, członka społeczności lokalnej, ogólnokrajowej - wyjaśnił.

Żadna dysfunkcja nie wyklucza z rynku pracy

W jego opinii, wiele osób z niepełnosprawnością nie chce zaryzykować wejścia na rynek pracy, bo boi się, że utraci rentę.

- Nazywamy to pułapką rentową i z tym trzeba coś zrobić. Kiedyś był taki projekt, może należy do tego wrócić, że jeżeli ktoś z przyznanym świadczeniem chce pracować, to mu się to umożliwia. Dla państwa byłoby to też korzystne, bo jako pracownik odprowadzałby składki - powiedział minister Duda.

Jego zdaniem za 5-10 lat osoby z niepełnosprawnościami będą ważnym podmiotem na rynku pracy, bo takie są tendencje demograficzne, będzie brakować osób w wieku produkcyjnym, a przybywać seniorów.

- Dlaczego osoba z mniejszą lub większą dysfunkcją, przy dzisiejszych udogodnieniach i wspomaganiu, nie miałaby pracować? Nie ma już takiej dysfunkcji, która by wykluczała z rynku pracy - zapewnił minister Duda.

Podkreślił, że organizacje pozarządowe mają duże sukcesy w aktywowaniu osób z niepełnosprawnością intelektualną.

- Bardzo wiele z nich sprawdza się w pewnego rodzaju pracy - usługach hotelarskich, porządkowych, gastronomicznych. Te osoby nie są skazane na to, by tkwić w bezradności - uważa pełnomocnik.